recensies van nederlandstalige biografieën

Louis Andriessen: een geniale componist die zich afzette tegen het establishment

In 2021 overleed Louis Andriessen, na een lang en intens leven van en met muziek. Hij liet een rijk oeuvre na waar generaties muzikanten zich over kunnen blijven verwonderen. ‘The most omnivorous of contemporary composers’ schreef The Washington Post in haar necrologie. Journaliste Jacqueline Oskamp verdiepte zich in de...

Het Rusland van Kornej Tsjoekovski (1882-1969)

Nogal afgekloven onderwerpen kunnen opeens weer levendig en dynamisch worden en boeien dankzij een biografie. De hoofdfiguur belééft het, moet soms helse keuzes maken op momenten dat de gevolgen nog volslagen onduidelijk zijn, weet nog niet bij wie men later zal worden ingedeeld: zij die fout of zij die...

Marie Tak van Poortvliet: een vrouw die wist wat WAAR was

Sinds 1994 is er een Marie Tak van Poortvliet Museum in Domburg. De oprichter van dit museum, kunsthistorica Jacqueline van Paaschen, promoveerde op 12 juni op een biografie van de kunstverzamelaarster en pionier in biologisch-dynamische landbouw Marie Tak van Poortvliet (1871-1936). Het rijk geïllustreerde boek Alles gegeven geeft een...

De andere Clara Schumann-Wieck: een biografie van Christine Eichel

Clara Schumann-Wieck (1819-1896) was zowel concertpianiste als componiste. Doorgaans wordt ze beschreven als een vrouw die in de schaduw stond van twee beroemde mannen: de briljante Robert Schumann, met wie ze was gehuwd, en Johannes Brahms, met wie ze een hechte relatie had. In haar biografie Clara, wonderkind, carrièrevrouw,...

Rafael Nadal: de tennisser die een vakkundig vertaalde biografie verdient

Tennis is de allermooiste sport die er is. Wie van (mannen)tennis houdt, kan zijn of haar geluk al decennia niet op met spelers als Roger Federer, Rafael Nadal, Novak Djokovic en opkomende topatleten als Carlos Alcaraz en Jannik Sinner en een kunstenaar als Alexander Bublik – vanwege zijn gulle...

Reinder Zwolsman. Opkomst en ondergang van een projectontwikkelaar

Reinder Zwolsman was een van de eerste projectontwikkelaars in Nederland. Hij leverde een belangrijke bijdrage aan de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. Zwolsman wordt vooral herinnerd als de man die Scheveningen van een mondaine badplaats veranderde in een zielloze betonnen woestenij. Hij legde de basis voor zijn bedrijven in...

De Bataafse politicus Pieter Vreede (1750-1837): een succesrijke activist, maar een mislukt bestuurder

Bij de 36 portretten in hun Erflaters der Nederlandse beschaving (1939) hebben de vermaarde historici Jan en Annie Romein wel Gijsbert Karel van Hogendorp, maar niet Pieter Vreede opgenomen. Pas in de vijfde druk (1973) van hun standaardwerk De lage landen bij de zee heeft Annie Romein opgemerkt, dat...

Margriet Eshuijs en haar House For Sale als cultureel erfgoed

Er schuilt een zeker tragiek in House for Sale, de grootste hit die Margriet Eshuis ooit scoorde. Haar hele leven zou ze herinnerd worden aan dat ene nummer, dat ze niet zelf schreef. Dat het decennia later nog altijd tijdloos kinkt, is te danken aan producer Hans Vermeulen. Roel...

Jari Litmanen, tussen Finse beroepsernst en Amsterdamse branie

De volgende vraag lijkt me heel redelijk en gerechtvaardigd: ‘Is het nodig dat er aan elke goede voetballer een biografie wordt gewijd?’ Daar moest ik aan denken toen ik vernam dat er een over Jari Litmanen verscheen. Op z’n minst zouden we ons in dit verband moeten afvragen waar de...

Rico. Openhartig en eerlijk vertellen over een liegend leven

Twee jaar lang volgde journalist Job Hulsman de rapper Ricardo McDougal, die bekend werd als Rico. Hij schreef met Mijn Eigen Wereld – Het gefreakte leven van Phreako Rico, een rauw portret van de man die worstelt met een hardnekkige verslaving aan drugs en alcohol. Samen met zijn kunstbroeders...

Peter Tazelaar, de gekwelde spion in smoking

Victor Laurentius was vijftien toen hij voor het eerst in aanraking kwam met de figuur van Peter Tazelaar. Hij kwam hem tegen in Soldaat van Oranje van Erik Hazelhoff Roelzema. Een fascinatie was geboren. Ruim dertig jaar later resulteerde die in Spion in smoking, zijn biografie van Peter Tazelaar. Laurentius...

Mathilde Cohen Tervaert-Israëls: feministe en kunsterfgename

Mathilde Cohen Tervaert-Israëls (1864-1945) erfde de grote kunstcollectie van haar vader Jozef Israëls en broer Isaac Israëls. Door zorgvuldige schenkingen zorgde ze dat hun werk voor het Nederlandse publiek bewaard bleef. Achterkleinzoon Chris van Weel wilde zijn overgrootmoeder ‘Oma Masje’ uit de schaduw halen en ging op onderzoek uit....

recensies van engelstalige biografieën

In de bubbel van de laatste tsaar Nicolaas II (1868-1918)

Je kunt The Last Tsar van Tsuyoshi Hasegawa uiteraard lezen als de zoveelste biografie van de laatste tsaar van de Romanov-dynastie, geupdate met de...

Russia in Four Criminals. Een toch wel ook hoopgevende Russische onderwereld

De vier Russen van biograaf Federico Varese (1965) vormen wat je noemt een zeer gevarieerd gezelschap. Eén was zijn hele leven een gezworen vijand...

Zhou Enlai – het ‘schoothondje’ van Mao Zedong?

In de jaren 70 kende het grote publiek in Nederland dankzij pers en televisie drie Chinese mannenkoppen: die vande voorzitter van de Chinese Communistische...

Dorothy Parker (1893-1967) – Al te geniale Hollywood darling

Dorothy Parker was en is in de Verenigde Staten een household name, bekend om haar meedogenloze theaterkritieken in het blad Vanity Fair (na weer...

Vitas Gerulaitis: tennisgrootheid die een echte biografie verdient

Als je in de geschiedenis van de edele tennissport aan één speler een imago van seks, drugs en rock & roll kunt toedichten, dan...

Masayoshi Son – de bijna-triljonair

In 2023 kwam het Nederlandse bruto binnenlands product (bbp, alle producten en diensten) voor het eerst uit boven het biljoen, dus boven de duizend...

Jevgeni Prigozjin – van kruimeldief tot redder van Rusland

Downfall, de titel van deze biografie van Jevgeni Prigozjin, verwijst niet alleen naar de opkomst en neergang van deze warlord van het Wagner-huurlingenleger, die...

De korte nek van Lula

Bij deze biografie van Luiz Inácio Lula da Silva, de voormalige machinebankwerker die in 2022 voor een derde keer tot president van Brazilië werd...

Hitlers getrouwen – nazi’s in alle soorten en maten

Na de levenslange bemoeienis van historicus Richard J. Evans (1947) met de geschiedenis van de nationaalsocialisten en de Tweede Wereldoorlog, leest deze groepsbiografie van...

Mrs. Jack: Stichter van een uniek museum

Isabella Stewart Gardner (1840-1924) werd befaamd als de stichter van het naar haar genoemde excentrieke museum in Boston.

Roger Federer: de meest stijlvolle tennisser ooit

De eerste keer dat ik bij toeval een stuk las van Christopher Clarey – in de International Herald Tribune – wist ik direct: betere...

Josiah Wedgwood (1730-1795). Een experimentele woke biografie

Industrieel geproduceerd Wedgwood aardewerk is zo beroemd geworden dat het nog steeds door particulieren en musea wordt verzameld. Het prachtige design van bepaalde Wedgwood...