Jan Duijkers (1900-1945) werd na zijn dood geroemd als verzetsman. De inhoud van een koffer die tien jaar geleden opdook, deed dat beeld kantelen. Schrijfster Martine Letterie ontdekte dat Duijkers een economische collaborateur was en dat diens naasten en nazaten allemaal zo hun eigen redenen hadden om dat na zijn dood te verzwijgen. In 2007 kwam Martine Letterie in contact met Rob Duijkers, wiens vader tijdens de bezetting naar concentratiekamp Neuengamme was afgevoerd. Dat sprak...

In zekere zin kun je Dirck Volkertsz Coornhert (1522-1590) de filosoof van de Opstand noemen. Hij committeerde zich in 1566 aan het Eedverbond der Edelen, zij het schoorvoetend, omdat hij een samenleving zag gloren waarin gewetensdrang plaats zou maken voor vrijheid en gelijkheid. Ruben Buys schreef een ‘publieksbiografie’ van de volkshumanist. En hij deed dat met verve. Coornherts ‘politeia’ hangt samen met zijn ethische leer. Een overheid moet dienstbaar zijn aan zijn burgers en behoort...

De Antwerpse kunstenaar Jozef Peeters (1895-1960) zou tegenwoordig in de kunstgeschiedenis kunnen voortleven als een van de origineelste moderne Belgische schilders uit Antwerpen, een tijdgenoot en bekende van onze Theo van Doesburg, Piet Mondriaan en Carel Willink, of van Parijzenaars als Pablo Picasso, Robert Delaunay en Fernand Léger, een zielsverwant van de Russische avant-garde, Duitse modernisten en vooral de Italiaanse futuristische beweging onder Filippo Marinetti. Maar Peeters werd bijna vergeten, in eigen land om...

In de nalatenschap van zijn vader stuit Joris Escher op een puntgave Japanse lakdoos met puzzels en spelletjes, waarin hij ook twee gesigneerde schetsen aantreft van M.C. Escher. Joris, achterneef van de graficus, heeft hem één keer ontmoet, als jongetje van vijf tijdens een bezoek met zijn ouders aan de kamer waar hij woont in het Rosa Spierhuis. In dit schrijversdebuut probeert hij naar eigen zeggen in het hoofd te kruipen van zijn vermaarde...

Volgens zijn collega’s is Gerard Spong de beste strafrechtadvocaat van Nederland, hij kreeg die titel maar liefst zeven keer. Zijn ‘grote liefde’ zijn de vijfduizend cassatiezaken die hij heeft gevoerd, waarmee hij een grote bijdrage heeft geleverd aan de rechtsontwikkeling in Nederland. Gerlof Leistra en Patricia Jimmink maken met Grootmeester een tussenbalans op, want hoewel zijn leven tijdens de corona-epidemie aan een zijden draadje heeft gehangen, is Spong nog lang niet uitgeprocedeerd. ‘Hij wordt...

Wat is dit eigenlijk, dit boekje van nog geen honderd pagina’s van de Oostenrijkse Europeaan Stefan Zweig over de Franse humanist Michel de Montaigne? Een biografie, een biografische schets, een uit de hand gelopen essay misschien? Een verkapt zelfportret, een autobiografie? Maar voor Zweigs autobiografie kun je toch beter naar Die Welt von Gestern grijpen. Van alles een beetje dan? Ja, zeker. Het boek is een vreemde mengelmoes van biografische en autobiografische elementen. Dat begint...

In ieder geval kennen we de namen nog van Kamerlingh Onnes of Lorentz, beroemde Nederlandse Nobelprijswinnaars uit het begin van de 20ste eeuw. Niet dat veel mensen in staat zullen zijn hun theorieën bij benadering weer te geven, maar we weten zo ongeveer dat die namen iets te maken hebben met het absolute nulpunt (Kamerlingh Onnes) of dat de sluis bij Kornwerderzand naar theoretische natuurkundige Lorentz genoemd is (de berekening van de hoogte van...

Michael Kempe schreef een boeiende biografie van een van Europa’s meest veelzijdige en briljante wetenschappers: Gottfried Wilhelm Leibniz. Hij heeft een gewaagd uitgangspunt gekozen, dat gelukkig goed uitpakt. Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716) gaf met zijn integraalrekening een voorzet op wat nu de analyse heet, een belangrijk vakgebied binnen de wiskunde. Hij ontwikkelde een van de eerste mechanische rekenmachines en ontwierp een binair rekenstelsel, dat vandaag de dag nog gebruikt wordt in computers. Hij schreef historische...

Praktisch iedereen heeft in zijn jeugd wel eens met lego gespeeld. De beroemde steentjes met hun nog beroemdere nopjes waarmee eindeloos gevarieerd kan worden en waarmee van alles en nog wat gebouwd kan worden. Leuk feitje uit het boek: er zijn 24 manieren waarop je twee lego-steentjes met elkaar kunt verbinden! Elk jaar krijgen bijna 100 miljoen kinderen een lego-doos cadeau en nog eens zo’n tien miljoen volwassene, onder wie ondergetekende, kopen jaarlijks een...

Als een arts de eed van Hippocrates aflegt, belooft hij of zij zich te houden aan diverse ethische regels. De belangrijkste daarvan is de verplichting naar eer en beste weten medische hulp te verlenen aan zieken en gewonden en enkel en alleen in hun belang te handelen. Hoe kon de Amersfoortse chirurg Nico van Nieuwenhuysen (1889–1967) – die in de Tweede Wereldoorlog tussen september 1941 en maart 1942 als kamparts in Kamp Amersfoort diende...

Een afgedankte Pruisische kroonprins en een mislukte schilder van ansichtkaarten rukken op 9 november 1923 vanuit verschillende locaties in een lange mars op tegen de jonge Weimarrepubliek. Op die dag schrijft Prins Wilhelm van Pruisen aan zijn vader, keizer Wilhelm II in Doorn, dat hij besloten heeft af te reizen naar een familieslot in Silezië. De prins, die net als zijn vader sinds het einde van de Eerste Wereldoorlog in ons land in ballingschap...

Tijdens het lezen van de biografie over Gijs van Veldhuizen (1903-1963) dacht ik telkens aan het woord ‘participatiesamenleving’. Deze hervormde dominee bracht in de praktijk wat veel politici hopen: hij nam, als vertegenwoordiger van de kerk, zelf verantwoordelijkheid voor de mensen onder zijn hoede. Subsidies waren er nog nauwelijks, dus bedelde hij duizenden guldens bij elkaar voor zijn Crooswijkers. Gijsbert van Veldhuizen kwam uit een beschermd milieu, waarin hij als enig kind nog eens extra...