recensies Nederlandstalige biografieën

Jan Duijkers, de vermeende verzetsman

Jan Duijkers (1900-1945) werd na zijn dood geroemd als verzetsman. De inhoud van een koffer die tien jaar geleden opdook, deed dat beeld kantelen. Schrijfster Martine Letterie ontdekte dat Duijkers een economische collaborateur was en dat diens naasten en nazaten allemaal zo hun eigen redenen hadden om dat na...

Dirck Volkertsz Coornhert, volkshumanist pur sang

In zekere zin kun je Dirck Volkertsz Coornhert (1522-1590) de filosoof van de Opstand noemen. Hij committeerde zich in 1566 aan het Eedverbond der Edelen, zij het schoorvoetend, omdat hij een samenleving zag gloren waarin gewetensdrang plaats zou maken voor vrijheid en gelijkheid. Ruben Buys schreef een ‘publieksbiografie’ van...

Lego. Het verhaal van het speelgoed van de eeuw

Praktisch iedereen heeft in zijn jeugd wel eens met lego gespeeld. De beroemde steentjes met hun nog beroemdere nopjes waarmee eindeloos gevarieerd kan worden en waarmee van alles en nog wat gebouwd kan worden. Leuk feitje uit het boek: er zijn 24 manieren waarop je twee lego-steentjes met elkaar...

Nico van Nieuwenhuysen: De ‘zachte’ handen van een collaborerend chirurg

Als een arts de eed van Hippocrates aflegt, belooft hij of zij zich te houden aan diverse ethische regels. De belangrijkste daarvan is de verplichting naar eer en beste weten medische hulp te verlenen aan zieken en gewonden en enkel en alleen in hun belang te handelen. Hoe kon...

Prins Wilhelm van Pruisen en het Derde Rijk. ‘Een nuttige idioot’

Een afgedankte Pruisische kroonprins en een mislukte schilder van ansichtkaarten rukken op 9 november 1923 vanuit verschillende locaties in een lange mars op tegen de jonge Weimarrepubliek. Op die dag schrijft Prins Wilhelm van Pruisen aan zijn vader, keizer Wilhelm II in Doorn, dat hij besloten heeft af te...

Gijs van Veldhuizen: predikant, publicist en bedelaar

Tijdens het lezen van de biografie over Gijs van Veldhuizen (1903-1963) dacht ik telkens aan het woord ‘participatiesamenleving’. Deze hervormde dominee bracht in de praktijk wat veel politici hopen: hij nam, als vertegenwoordiger van de kerk, zelf verantwoordelijkheid voor de mensen onder zijn hoede. Subsidies waren er nog nauwelijks,...

De vele versies van Rosey Pool en de besognes van haar biografe

In De vele levens van Rosey Pool onthult Lonneke Geerlings niet alleen de biografie van deze Joodse verzetstrijdster, overlevende van de Shoah en pleitbezorgster van de Afro-Amerikaanse poëzie in Nederland, maar deelt ze ook haar besognes als biografe met de lezer. De vraag is of die daarop zit te...

Alma en haar dochters: Vijf vrouwen in de schijnwerpers

Het is een fantastisch verhaal: biografe Jutta Chorus krijgt het verzoek te schrijven over landbouwwetenschapper Anton Berkhout, maar ontdekt dat het leven van diens vrouw Alma minstens zo interessant is. Als er dan ook nog een koffer vol documenten van de avontuurlijke Alma en haar nakomelingen opduikt, is de...

recensies buitenlandse biografieën

George Kennan, de vader van de containment strategie

Het vergt een inleiding om te onderstrepen waarom de Amerikaanse diplomaat George Kennan (1903-2005) een nieuwe biografie verdient. De Koude Oorlog tussen de Verenigde Staten en de Sovjet Unie is inmiddels dertig jaar voorbij en misschien is een van de grondleggers van de Amerikaanse strategie daarin niet zo bekend...

Hayek – A Life 1899-1950

De econoom Friedrich A. Hayek (1899-1992) is een denker die al driekwart eeuw vooral beroemd is om wat hij niet heeft gezegd. Hij zou voorstander zijn van laissez-faire kapitalisme, een vrijemarkt-economie zonder overheidsingrijpen en zonder planning van bovenaf, hij zou een conservatief zijn geweest die niets moest hebben van...

And There Was Light: Abraham Lincoln and the American Struggle

Als je zelf een biografie hebt geschreven van Abraham Lincoln, Amerika’s belangrijkste president, de man die ervoor zorgde dat de Verenigde Staten als eenheid bleven bestaan, dan lees je een nieuw levensverhaal van de man toch anders. Om maar iets te noemen: keuzes doen ertoe. Jon Meacham begint zijn...

Mikhail Kutuzov, een Russische generaal om van te houden

Het is misschien niet het handigste moment om een vuistdikke biografie van Kutuzov, een van Ruslands beroemdste generaals te publiceren – of juist wel, als aanvulling op de huidige uitleg in de media hoe Russen tegen hun eigen geschiedenis aankijken of waarom Poetin meent dat Rusland een hoge internationale...

De twintigste eeuw van FBI-directeur J. Edgar Hoover

Een goede biografie plaatst het onderwerp van studie in zijn of haar tijd en verschaft inzicht in diens handelen en denken in die context. Een heel goede biografie schudt daarnaast het gevestigde denken op en werpt een nieuw, verhelderend licht over het onderwerp, en is uiteraard ook geweldig geschreven....

Biografie van Ted Kennedy: een overlever die de belofte van zijn broers waar moest maken

Wat te maken van Ted Kennedy? De senator van Massachusetts – gedurende 47 jaar – stond altijd in de schaduw van zijn vermoorde broers John en Robert. Hem kleeft een reputatie aan van drank, vrouwen, niet te verdedigen gedrag en als presidentskandidaat wanprestatie. Die reputatie is welverdiend, maar even...

An Odd Cross to Bear. A Biography of Ruth Bell Graham

Over Amerika's beroemdste evangelist Billy Graham zijn zo veel onkritische biografieën verschenen dat niemand die deze Amerikaanse wereld van propaganda, dollars inzamelen, zendingsijver en opgesmukte reputaties kent, hoge verwachtingen zal hebben van een nieuwe biografie van zijn levenslange echtgenote, Ruth Bell Graham, zeker wanneer zo'n boek verschijnt bij een...

De educatie van Alexis de Tocqueville

Het blijft een spannend jongensverhaal: een Franse aristocratische jongeman met ondernemingslust en nieuwsgierigheid, reist in 1831 naar de Verenigde Staten om te zien hoe een democratie in elkaar zit. Hij trekt er negen maanden rond, houdt zijn ogen en oren open, schrijft aantekenboeken vol en publiceert in 1835 een...