recensies van nederlandstalige biografieƫn

Jacob Israƫl de Haan. Een Nederlandse schrijver verdwaald in een Palestijns labyrint

Het is honderd jaar geleden dat de Nederlandse schrijver Jacob Israƫl de Haan in Jeruzalem werd vermoord. Hij werd op 31 december 1881 in de Drentse veenkolonie Smilde geboren als zoon van een joodse voorzanger en ontwikkelde zich tot romanschrijver, dichter en jurist. In Nederland was hij bekend als...

Het unieke, het briljante, de tijdloosheid en eigenzinnigheid van ABBA

In het universum dat schrijver Jan Gradvall in Het verhaal van ABBA heeft gecreƫerd is de popgroep een krachtig fonkelende nova. Daaromheen hebben talloze bescheidener hemellichamen een baan gevonden, waaronder Kurt Cobain, Bono, Sid Vicious en de haringfabrikant Abba. Vijftig jaar is het geleden dat ABBA met Waterloo het songfestival...

De oorlog van Henk van Randwijk

ā€œEen volk dat voor tirannen zwicht, zal meer dan lijf en goed verliezen, dan dooft het lichtā€. Dit is vermoedelijk de meest aangehaalde dichtregel van de laatste tien jaar. Te pas en vaak ook te onpas. Het is de slotregel van het gedicht Bericht aan de levenden van Henk...

Thomas Bernhard (1931-1989) ā€“ De briljante nestbevuiler

Er vindt een revival plaats van de belangstelling voor het werk van Thomas Bernhard en dat is maar goed ook. Werden literatuurliefhebbers tijdens zijn leven nog opmerkzaam gemaakt op zijn nieuwe romans en toneelwerken door Schandaal! roepende autoriteiten, nu gebeurt dat niet meer, dus wie zal hem nog aanbevelen...

De zoektocht van Sonia Kronlund naar de psyche en drijfveren van een meesteroplichter

Dat Sonia Kronlund de hoofdpersoon van haar verhaal nooit heeft ontmoet en niet in zijn netten verstrikt is geraakt, is volgens haar puur toeval. Kronlund heeft, naar eigen zeggen, een talent om op de verkeerde mannen te vallen. Leugenaars, praatjesmakers, manipulators. Haar eerste vriendje verstopt een bandrecorder in haar...

Kafka voor beginners, gevorderden en opnieuw-beginners

Kafka voor beginners, zo luidt de bescheiden titel van de biografische schets over de grote Tsjechisch-Duits-Joodse schrijver van Willem van Toorn die onlangs bij Athenaeum ā€“ Polak & Van Gennep is verschenen. Kafka voor beginners, ik wist niet dat die er waren, beginners in Kafka. Volgens mij hoef je...

Henny Vrienten, een van de meest getalenteerde componisten die ons land heeft gekend

Op 25 april 2022 overleed zanger, muzikant en componist Henny Vrienten, veel te vroeg op 73-jarige leeftijd. Met zijn band Doe Maar ontketende hij in de jaren tachtig een gekte gelijk aan die van The Beatles in de jaren zestig. Leo Oldenburger, sportcommentator bij ESPN, sprak met collega muzikanten...

Sefton Delmer (1904-1979) ā€“ profeet van onze informatieoorlogen

Sommige mensen zullen het niet geloven, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn rond de 400.000 Duitse soldaten gedeserteerd. Dat was op een totaal van achttien miljoen Duitse militairen die in de loop der tijd werden ingezet, iets meer dan twee procent.1 Dat lijkt weinig, maar het percentage zegt niets...

Eindelijk erkenning. Tim Overdiek: Zwijgende vaders

ā€˜Veel te lang is het naoorlogse trauma van de Arbeitseinsatz verborgen gebleven. Wij, de kinderen, hebben nu de fakkel over te nemen en er ook over te vertellen. Wij hebben het zwijgen van toen te doorbreken, en dus minder bescheiden te zijn over de lotgevallen van meer dan een...

Leven zonder zekerheden. Johanna Kuiper 1896-1956

Een brievencollectie tussen een Duitse en een Nederlandse vriendin bleek een goudmijn te zijn voor een biograaf. In Gedurfd leven beschrijft J.J.F. van Melle het leven van schrijfster Johanna Kuiper, de concubine van Floor Wibaut en verzetsstrijdster, als een spannende roman. De werkelijkheid blijkt weer eens ongelofelijker dan fictie. Johanna...

Paul Blanca. Junkie, iets te gevoelig voor deze wereld

Een man met een dartspijl door zijn neus. Die zijn mond heeft dichtgenaaid. Een man met een pijl door zijn wangen terwijl het bloed uit zijn wonden gutst. Met een rat in zijn mond. Volgens Peter Klashorst gaat het werk van Paul Blanca over ā€˜pijnā€™, maar als je iets niet...

Liefde in tijden van oorlog, verzet en veel muziek. De Holocaust van Eberhard Rebling en Lien Brilleslijper

Ruim twintig jaar moest de Duitse componist Eberhard Rebling wachten tot hij werd herenigd met de liefde van zijn leven. Nadat hij in 2008 op 96-jarige leeftijd bezweek aan een longontsteking werd hij begraven in Berlijn, naast zijn Lientje, de vrijgevochten danseres en zangeres uit Amsterdam. Samen schreven ze...

recensies van engelstalige biografieƫn

Roger Federer: de meest stijlvolle tennisser ooit

De eerste keer dat ik bij toeval een stuk las van Christopher Clarey ā€“ in de International Herald Tribune ā€“ wist ik direct: betere...

Josiah Wedgwood (1730-1795). Een experimentele woke biografie

Industrieel geproduceerd Wedgwood aardewerk is zo beroemd geworden dat het nog steeds door particulieren en musea wordt verzameld. Het prachtige design van bepaalde Wedgwood...

Opkomst en ondergang van Rudy Giuliani

In 2001 riep Times Magazine Rudy Giuliani uit tot man van het jaar en Oprah Winfrey noemde hem ā€˜Americaā€™s Mayorā€™. Giuliani sprak de Algemene...

Althea Gibson: multi-talent en groots atlete

Eerst maar een bekentenis. Ook ik dacht ten onrechte ā€“ zoals naar verluidt velen ā€“ dat Arthur Ashe de eerste zwarte tennisser was die...

Het actieve leven van een filosoof. Biografie van Hannah Arendt

ā€˜Ik geloof dat een denkproces altijd verbonden is met persoonlijke ervaring. Alle denken is nadenken, iets doordenken.ā€™ Hannah Arendt, je kunt haar naam niet denken...

Carson McCullers: gebroken genie

Toen Virginia Spencer Carr in 1975 The Lonely Hunter, de eerste biografie over het dramatische leven van de zuidelijke schrijver Carson McCullers (1917-1967) publiceerde,...

Billie Holiday. De personificatie van waardigheid en klasse

In Bitter Crop, The Heartache and Triumph of Billie Holidayā€™s Last Year, beschrijft biograaf Paul Alexander het laatste levensjaar van de jazzlegende. Holiday was...

Caspar David Friedrich (1774-1840) en de oerknal van de Romantiek

Bijna iedereen zal weleens het schilderij De wandelaar boven de nevelen hebben gezien, niet in het echt, maar in reproductie, want dit werk van...

Naomi Osaka: een biografie te vroeg

Er bestaat geen elegantere (en moeilijkere) sport dan tennis. ā€˜Tennis is kunst, techniek, bluf, coƶrdinatie, fitheid, talent, intelligentie en streetwiseness voor een belangrijk deel,ā€™...

Freud & Co over president Woodrow Wilson. Een wacko in het Witte huis

Woodrow Wilson was een Amerikaanse president (1913-1921) die misschien nog steeds in schoolboeken doorgaat voor de uitvinder van de Volkenbond, de League of Nations....

De twee gezichten van Erich KƤstner. Een biografie van Tobias Lemkuhl

Waar kennen we hem van, Erich KƤstner, waar kunnen hem van kennen? Drei MƤnner im Schnee natuurlijk. Emil und die Detektive, mogelijk. Das Doppelte...

Mitt Romney ā€“ De beroemdste paria van Washington

De presidentsverkiezingen van 2012 in de Verenigde Staten bevestigden een van de weinige wetmatigheden in deĀ  Amerikaanse politiek: een zittende president, dit keer Barack...