Toen Werner Herzog op zijn vijftiende van de Filmhochschule München een camera jatte, beschouwde hij die daad niet als diefstal maar als zijn natuurlijk recht. Hij had het apparaat nodig om te kunnen volvoeren wat al volkomen in hem zat: de beste filmmaker van Duitsland worden. Wellicht behoort de anekdote tot de mythevorming of ‘extatische waarheid’ die Herzog rond zijn persoon heeft opgetrokken. Hij vertelt graag steeds dezelfde verhalen over zichzelf. Hoe hij in een vliegtuig dat dreigde te crashen weigerde in de noodhouding te gaan zitten, want hij wilde de ervaring voor geen goud van de wereld missen. Hoe hij zijn steracteur Klaus Kinski dreigde overhoop te schieten, als die werkelijk zou opstappen bij de productie van Aguirre, der Zorn Gottes, en daarna de hand aan zichzelf zou slaan. Sterke verhalen voor bij het kampvuur. Bepaald niet iemand die op een biograaf zit te wachten.
Moritz Holfelder kreeg dan ook nul op het rekest toen hij Herzog vroeg met hem samen te werken aan diens biografie. Herzog deelde Holfelder in de derde persoon enkelvoud minzaam mee ‘dass Werner Herzog anlässlich seines 70. Geburtstages sämtliche Aktivitäten, Ehrungen, Berichte oder dergleichen, auf die er Einfluss hat oder an denen er mitwirken soll, strikt vermeiden will.‘ Volgens Holferder heeft die terughoudendheid ook te maken met de verhalen die over Herzog in zijn vaderland de ronde doen, waaronder die van zijn vermeende krankzinnigheid. In de Verenigde Staten is Herzog een grootheid en staat hij de media welwillender te woord. Tilbert Herzog, zijn oudere broer, toonde meer bereidheid om over hun jeugd in Sachrang te praten. Een boerengehucht, afgesloten van de moderne wereld: autoverkeer, een telefoon of televisie ontbraken er. De ouders – beiden biologen – scheidden toen Herzog twaalf was. Tilbert schetst het beeld van een eenzelvig kind, een binnenvetter, die zich mensenschuw terugtrok in de onherbergzame natuur van de Beierse Alpen. Als tiener reisde Herzog naar Griekenland, Albanië en Egypte, op de bonnefooi, in het voetspoor van zijn grootvader, de archeoloog Rudolph Herzog. Holfelder is ervan overtuigd dat de herkomst van Herzog bepalend is geweest voor de visionaire ideeën die hij over het maken van films ontwikkeld heeft. Holfelder vindt het overigens volkomen logisch dat hij bij het schrijven van zijn biografie de zegen van Herzog moest ontberen, want ‘man kann eine Biografie über Werner Herzog nur im Widerstand gegen Werner Herzog schreiben.’ Een geautoriseerde biografie zou een zwaktebod zijn geweest.
Het boek is in Duitsland welwillend ontvangen. Die Zeit bericht: ‘Dieser Kino-Visionär ist einem beim Lesen des Buches nähergekommen. Und schön geschrieben ist es obendrein. Wie will man einem solchen Porträt ein größeres Kompliment machen?‘
Werner Herzog. Die Biografie
Moritz Holfelder
Uitgeverij Langen – Mueller Verlag
ISBN 9783784433035
Verschenen augustus 2012
