Deze maand vond in New York, het walhalla van de Amerikaanse uitgeverswereld, het eerste congres van ghostwriters plaats. Aan dit Gathering of the Ghosts namen zo’n 160 heel diverse auteurs deel die soms al vele jaren van ghostwriting hun beroep hebben gemaakt.
Er werden prijzen uitgereikt. Ghostwriters zijn in de VS het stadium voorbij dat ze onhoorbaar en onzichtbaar moeten zijn. Het beeld van een onderbetaalde veredelde typist die in het geheim door een beroemdheid ingesproken bandjes uitwerkt tot een autobiografie, is totaal achterhaald. Amerikaanse uitgevers vermelden tegenwoordig soms al op de cover wie de ghostwriter is die aan het boek van een celebrity heeft meegewerkt, omdat ghostwriters ook beroemd zijn geworden.
Meest recente voorbeeld van de Nieuwe Openheid is J. R. Moehringer, ghostwriter van Prins Harry’s internationale bestseller Spare, die in het weekblad The New Yorker een terugblik op de samenwerking publiceerde, “a revealing peek into the intimate dance between author and writer”.
Als de naam van de ghostwriter misschien niet op de cover maar in ieder geval op het titelblad van de autobiografie staat, kan het koppel in aanmerking komen voor een van de Andies, de prijzen die voortaan jaarlijks uitgereikt zullen worden aan de meest talentvolle ghostwriters, onder beschermheerschap van de American Society of Journalists and Authors. Een Andy (afgeleid van het woord AND) kan verdiend worden in een van de drie categorieën waarin een auteur samenwerkt met een ghostwriter: business and thought leadership, memoir and narrative nonfiction en prescriptive nonfiction (boeken van experts over hoe succesvol te worden, gezond te leven etcetera). Auteur en ghostwriter moeten wel vooraf officieel laten weten dat ze de prijs zullen delen.
De VS kennen al literaire agentschappen die gespecialiseerd zijn in matchmaking tussen auteurs en ghostwriters en meeverdiend hebben aan tientallen bestsellers. Is het dus een goede tijd voor ghostwriters? Agent Madeleine Morel van Gotham Ghostwriters, sponsor van de conferentie, antwoordde op die vraag door Dickens te parafraseren:
“It’s the best of times and the worst of times. It’s the best of times because there’s never been so much work out there. It’s the worst of times because it’s become so competitive.”
Het vak wordt steeds beter betaald maar een ervaringsdeskundige raadde de aanwezigen die nog onder de 50.000 dollar honorarium per boek verdienen, toch aan om de fee te verdubbelen en er dan nog eens twintig procent bovenop te doen.
De groei van ghostwriting wordt ook bevorderd door professionals die het niet zozeer gaat om hun levensverhaal uit te dragen maar die met een boek op hun naam denken meer kans te maken in het lezingen- en sprekerscircuit of de consultancysector.
“Ghostwriting is the best thing that’s happened to a lot of writers, because without ghostwriting I don’t know what they’d be doing,” zei Morel. “Former editors, former journalists, former mid-list writers — they’d probably be working at Starbucks.”
Dat laatste lijkt me overdreven. Op de toogdag werd duidelijk dat ghostwriters mensen die zijn die graag schrijven en goed kúnnen schrijven, geen zielepoten die het maar niet lukt een eigen boek te produceren en aan de man te brengen. Waarschijnlijk door de gestage achteruitgang van gedrukte media in de VS – bijna drieduizend titels verdwenen in de afgelopen twintig jaar – is het wel zo dat “the field is flooded with former journalists”.
Ghostwriter Josh Bernoff noteerde tijdens de conferentie: “while there were plenty who penned memoirs for actors and athletes, there were at least as many focused on thought leadership and advice books from business executives, consultants, health experts, and scientists bent on boosting their audiences. Few of those present set out to be ghostwriters, but fewer still regretted it.”
De kansen voor ghostwriters zijn ook gegroeid door het fenomeen self-publishing, al of niet via hybride uitgevers die zowel hun traditionele werk doen als helpen bij eigen publicaties, zegt Bernoff: “If you want to get a book out and you can pay, there’s a writer and a publisher ready to give you your chance to sparkle.” Niet elke beroemdheid heeft tijd om het allemaal zelf te doen en sommige literair agenten zijn arrogante kwasten.
Jodi Lipper, ghostwriter van 25 boeken, benadrukte samen met aanwezige collega’s dat hun job niet alleen schrijftalent vereist maar een hele rits vaardigheden, “including wrangling talent and drawing out illustrative stories from their subjects. The writer must also effectively channel the subject’s voice, so readers feel like they’re hearing directly from the person whose face is on the cover.”
Met andere woorden: ghostwriters kunnen zorgen voor een beter boek. Ook recensenten op dit portaal merken wel eens op dat een autobiografie of biografie-in-opdracht vermoedelijk een stuk beter is geworden dankzij de ghostwriter. Bij wie kan een Nederlandse ghostwriter-in-spe zijn of haar licht opsteken? In de VS kun je al heel twentyfirst-century ook luisteren naar podcasts over ghostwriting, zoals As told to van Daniel Paisner en Ghostcast van Shannon Kyle en Teena Lyons.
Misschien kunnen uitgevers in Nederland nu ook met de billen bloot aan welke memoires en autobiografieën ghostwriters hebben meegeschreven. Dat zou nog voor wat ophef kunnen zorgen onder goedgelovigen, maar zo krijgen we wellicht onze eigen docenten en trainers.
