Het is honderd jaar geleden dat de Nederlandse schrijver Jacob Israƫl de Haan in Jeruzalem werd vermoord. Hij werd op 31 december 1881 in de Drentse veenkolonie Smilde geboren als zoon van een joodse voorzanger en ontwikkelde zich tot romanschrijver, dichter en jurist. In Nederland was hij bekend als...
āEen volk dat voor tirannen zwicht, zal meer dan lijf en goed verliezen, dan dooft het lichtā. Dit is vermoedelijk de meest aangehaalde dichtregel van de laatste tien jaar. Te pas en vaak ook te onpas. Het is de slotregel van het gedicht Bericht aan de levenden van Henk...
Sommige mensen zullen het niet geloven, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn rond de 400.000 Duitse soldaten gedeserteerd. Dat was op een totaal van achttien miljoen Duitse militairen die in de loop der tijd werden ingezet, iets meer dan twee procent.1 Dat lijkt weinig, maar het percentage zegt niets...
āVeel te lang is het naoorlogse trauma van de Arbeitseinsatz verborgen gebleven. Wij, de kinderen, hebben nu de fakkel over te nemen en er ook over te vertellen. Wij hebben het zwijgen van toen te doorbreken, en dus minder bescheiden te zijn over de lotgevallen van meer dan een...
Een brievencollectie tussen een Duitse en een Nederlandse vriendin bleek een goudmijn te zijn voor een biograaf. In Gedurfd leven beschrijft J.J.F. van Melle het leven van schrijfster Johanna Kuiper, de concubine van Floor Wibaut en verzetsstrijdster, als een spannende roman. De werkelijkheid blijkt weer eens ongelofelijker dan fictie.
Johanna...
Ruim twintig jaar moest de Duitse componist Eberhard Rebling wachten tot hij werd herenigd met de liefde van zijn leven. Nadat hij in 2008 op 96-jarige leeftijd bezweek aan een longontsteking werd hij begraven in Berlijn, naast zijn Lientje, de vrijgevochten danseres en zangeres uit Amsterdam. Samen schreven ze...
Hij is bekend vanwege zijn verzet tegen het nationaalsocialisme in de jaren dertig en veertig, zijn dood in concentratiekamp Dachau in 1942 en zijn heiligverklaring door paus Franciscus op 15 mei 2022. In deze biografie krijgen we een beeld van hem als rusteloze, ongrijpbare, kwikzilveren denker, doener en mysticus.
Het...
Generaal Frits van Daalen (1863-1930) was een vooraanstaand militair in Nederlands-Indiƫ. Hij leidde expedities tegen de opstandige regio Atjeh, was gouverneur van Atjeh en commandant van het Oost-Indische leger, het KNIL. Dat is opmerkelijk omdat Van Daalen een indo was, een kind van een Nederlandse vader en een inlandse...
Industrieel geproduceerd Wedgwood aardewerk is zo beroemd geworden dat het nog steeds door particulieren en musea wordt verzameld. Het prachtige design van bepaalde Wedgwood vazen, serviezen en andere producten speelt daarbij zeker een rol, maar even belangrijk lijkt een zekere nostalgie naar de glorie van de beginperiode van de...
Woodrow Wilson was een Amerikaanse president (1913-1921) die misschien nog steeds in schoolboeken doorgaat voor de uitvinder van de Volkenbond, de League of Nations. Dat klopt wel maar president Wilson was eveneens de man die door zijn gedrag in de Amerikaanse Senaat de toetreding van de Verenigde Staten tot...
De eerste president van onafhankelijk Ghana, Kwame Nkrumah, zou op zijn armoedige sterfbed in 1972 bekend hebben dat hij tienduizenden goudstaven het land uit had gesmokkeld. Dat kwam niet echt als een verrassing, want hadden de Britten en Amerikanen niet altijd al gezegd dat deze anti-imperialistische African hero corrupt...
Psychoanalyse en Sigmund Freud (1856-1939) zijn uit. Althans, dat denken tegenwoordig de meeste psychologen en psychiaters. Geen stroming binnen psychologie en psychiatrie evenwel waarvan inzichten zo gemeengoed zijn geworden. Wie heeft er niet gehoord van het Oedipuscomplex, onbewuste drijfveren, vrije assocaties, afweermechanismes? Of van het Id, Ego en Superego?...
Naast biografieƫn lees ik vooral veel thrillers, die ik meestal in bulk leen van de plaatselijke bibliotheek. Dit weekeind las ik, bijvoorbeeld, A Beautiful Spy door Rachel Hore, een Sunday Times bestseller in 2021. Die viel me tegen. Ik vond de hoofdpersoon, Minnie Gray, een zeurpiet. Ze leidt een...
Wat maakt het leven van Timothy McVeigh het waard om opgetekend te worden? Wel, het opblazen van een gebouw van de Amerikaanse overheid in Oklahoma City, op 19 april 1995, met 167 slachtoffers, onder wie 19 kinderen, zou voldoende moeten zijn. Wat is dit voor persoon? Wie was dit...
Er bestaan geen biografieƫn waaraan 25 jaar gewerkt is, die een Pulitzerprijs voor beste biografie winnen het jaar na verschijnen (2006) en waarvan bijna twee decennia later een film wordt gemaakt die zonder twijfel alle Oscars in de wacht gaat slepen die er te behalen zijn. Een briljante biografie...