Vladimir Nabokov vond Dokter Zhivago van Boris Pasternak maar drie keer niks, “a sorry thing, clumsy, trivial, and melodramatic, with stock situations, voluptuous lawyers, unbelievable girls, and trite coincidences.” Bovendien vond hij de roman, vanwege de ontkenning van de Februarirevolutie van 1917, “pro-Bolshevist and historically false”. Niettemin werd Dokter Zhivago een belangrijk exportartikel van de CIA in de Sovjet-Unie. Dit staaltje ondermijningsspionage is prachtig beschreven door Peter Finn en Petra Couvée in De zaak Zhivago. De roman werd in het westen een bestseller. In de Verenigde Staten verdrong Dokter Zhivago Nabokovs Lolita van de eerste plaats.
De tragische liefdesgeschiedenis van Yuri Zhivago en Lara Guichard is uit het leven gegrepen, zo blijkt uit Lara. The untold love story that inspired Doctor Zhivago van Anna Pasternak. Het karakter van Lara Guichard is gemodelleerd naar Olga Invinskaya. Pasternak leerde haar kennen in oktober 1946, op de burelen van het literaire tijdschrift Novy Mir. Olga Invinskaya was zijn minnares tot aan zijn dood in 1960. Anna Pasternak ging op zoek naar de inspiratiebron van haar oudoom Boris Pasternak.
Stalin had een zwak voor Pasternak, “Laat hem met rust. Hij loopt met zijn hoofd in de wolken.” Tijdens de Grote Zuivering, waarin zo’n vijftienhonderd schrijvers vermoord werden, genoot Pasternak een raar soort bescherming van de Grote Leider. Die vrijwaarde hem voor het lot van Boris Piljank, Osip Mandelstjam en consorten.
Olga Invinskaya betaalde de prijs voor Pasternaks controversiële roman over twee minnaars die vermolmd worden door de burgerlijke huwelijksmoraal en het staatsapparaat van de Sovjet-Unie. Toen de KGB lucht kreeg van het geheime manuscript waaraan Pasternak werkte werd zíj gearresteerd, niet hij. Tijdens de ondervragingen liet Olga niet meer los dan dat de roman zich afspeelde tussen de revoluties van 1905 en 1917. De autoriteiten hadden niets te vrezen. Op 5 juli 1950 veroordeelde een tribunaal haar tot vijf jaar dwangarbeid in een werkkamp bij Potma, 500 kilometer van Moskou vandaan, “vanwege nauwe contacten met personen verdacht van spionage”. Pasternak, verteerd door schuldgevoel, ontfermde zich financieel over haar moeder, dochter en zoontje. Hij weigerde zijn tweede huwelijk met Zinaida echter op te geven voor de twintig jaar jongere minnares. “Boris may have been courageous in his art, but in his personal life he was disappontingly weak,” schrijft Anna Pasternak. Een huwelijk zou haar meer bescherming geboden hebben in het perverse sovjetsysteem. “He did not do the one thing in his power to do: he did not save her.”
Lara. The untold love story that inspired Doctor Zhivago is ook een rehabilitatie. Olga Invinskaya werd tot aan haar dood in 1995 volkomen genegeerd door de familie Pasternak. Christopher Barnes, biograaf van Boris Pasternak, bevestigde haar kwalijke reputatie. Ze was “ambitious and manipulative”. Josephine, de jongere zus van Boris en de moeder van Anna Pasternak, weigerde haar naam uit te spreken in het bijzijn van haar dochter. “The Pasternaks have always been keen to play down the role of Olga in Boris’s life and literary achievements.” De auteur draait er niet omheen. “Both Olga and her daugher, Irina, have received a bad tramp from my family.”
Olga Invinskaya werd enkele maanden na de dood van Pasternak wederom naar een werkkamp gestuurd, dit keer in gezelschap van haar dochter.
Lara. The untold love story that inspired Doctor Zhivago
Anna Pasternak
Harpercollins Publishers
ISBN 9780008156787
Verschenen in augustus 2016
Bestelinformatie
Koop bij Athenaeum Boekhandel
Bestel hier als paperback bij Athenaeum Boekhandel (€ 16,00)
Bestel hier als hardcover bij Athenaeum Boekhandel (€ 27,50)
Bestel hier als hardcover bij bol.com (€ 22,34)
Lara. Het aangrijpende liefdesverhaal achter dokter Zjivago
Anna Pasternak
Nieuw Amsterdam
ISBN 9789046821350
Verschenen in november 2016
Bestelinformatie
Koop bij Athenaeum Boekhandel
Bestel hier als paperback bij Athenaeum Boekhandel (€ 19,99)
Bestel hier als ebook bij Athenaeum Boekhandel (€ 11,99)
Bestel hier als paperback bij bol.com (€ 19,95)
Bestel hier als ebook bij bol.com (€ 11,99)
