In De favoriete biografie van… vragen we bekende en minder bekende liefhebbers van het genre naar hun favoriete biografie. Gerard Borst is biografisch onderzoeker, redacteur (online), columnist, blogger. Hij schreef en redigeerde voor het gedrukte medium Tijdschrift voor Biografie. Momenteel werkt Gerard aan een biografie van de schrijver Israël Querido (1872-1932). Hij doet verslag van zijn wederwaardigheden als biograaf en gedachten over het genre op zijn weblog biografiebesognes.
Wat is de mooiste of beste biografie die je hebt gelezen?
Frits van Oostrom, Maerlants wereld. Velen die niet de minsten zijn denken er vast anders over, maar ik beschouw dit boek als een biografie en aarzel niet het op nummer één van mijn persoonlijke hitlijst te plaatsen. Toen het in maart 1996 verscheen (bij Prometheus), las ik het onmiddellijk. Het was goed voor een dikke week leesgenot (in mijn vrije tijd, welteverstaan). Maerlants wereld is een boek dat eisen stelt aan de lezer; je krijgt een stevige portie geleerdheid te verstouwen. Maar Van Oostroms aanstekelijke stijl zorgt ervoor dat het allemaal uitstekend te verteren blijft.
Wat sprak je zo aan in de biografie?
Mijn antwoord begint met een bekentenis: ik heb sociologie gestudeerd. Op dat verleden kijk ik lang niet altijd met genoegen terug. Maar wel als het gaat om het plankje in mijn boekenkast waarop ik het etiket ‘favoriete vakliteratuurʼ plakte. Op dat plankje stond onder meer The sociological imagination van de Amerikaanse socioloog C. Wright Mills (oorspronkelijk verschenen in 1959; daarna nog een paar keer herdrukt). Mills betoogt in dit boek dat sociologen pas inzicht kunnen verschaffen in de handel en wandel van mensen als zij aantonen hoe de levens van die mensen zijn ingebed in de kleinere en grotere sociale en historische verbanden waarbinnen zij opereren. Hij spoort sociologen aan het genre van de biografie te beoefenen. Een kleine veertig jaar geleden moet ik dit voor het eerst hebben gelezen. Ik was meteen overtuigd. Sindsdien ga ik door het leven als een liefhebber van ‘de biografie als een vorm van (historische-) sociologiebeoefeningʼ. En ook, zoveel zal duidelijk zijn, als een ‘context-freakʼ. Welnu, een context-freak is bij Maerlants wereld aan het goede adres. De titel zegt het al: Van Oostrom plaatst Jacob van Maerlant, de belangrijkste Nederlandse auteur uit de Middeleeuwen, in een wereld. Hiertoe is Van Oostrom in staat doordat hij beschikt over een goed ontwikkelde historisch-sociologische verbeeldingskracht.
Wat heeft die biografie met je gedaan?
Zelfcitaat: ‘Een lezer kan zich verliezen in een boek. Een boek kan een lezer een wereld in trekken waaruit hij of zij wil noch kan ontsnappen.ʼ (Zie het weblog van Gerard Biografiebesognes, red.) Precies zo ging het. Ik verloor mezelf in Van Oostroms boek. Het trok mij een wereld in die mij pas losliet toen het uit was. Ook overdag bleef het boek me bezighouden: tijdens de koffie- en lunchpauzes op mijn werk praatte ik, toen ik nog aan het lezen was, over niets anders.
Van wie zou jij heel graag een biografie willen lezen of schrijven?
Lezen zou ik graag een biografie van de jeugdboekenschrijver J.B. Schuil (1875-1960): bij zijn De Katjangs begon voor mij op de lagere school het ‘gelukscheppend lezenʼ. Schrijven zou ik graag een biografie van de Tachtiger Willem Paap (1856-1923). Paap heeft al een biografie, maar de auteur daarvan, Jaap Meijer, stelt zich te vijandig op tegenover de gebiografeerde. Maar uiteraard hoop ik eerst de biografie te voltooien van Israël Querido (1872-1932). Jaren geleden al mee begonnen; wie A zegt moet ook B zeggen.
Waarom hou je van ‘De Biografieʼ?
Omdat het genre, mits op een goede manier beoefend (zie boven), fundamentele vragen helpt te beantwoorden: Wie ben ik? Wie zijn/waren de anderen?
Lees ook:
– De favoriete biografie van…Yuri Visser.
Heel goed uitgelegd