Ad van Liempt

Journalist en schrijver Ad van Liempt is dè geschiedenisleraar van de Nederlandse televisie. Hij begon als verslaggever bij de Utrechtse krant Het Centrum en het Utrechts Nieuwsblad. Samen met Loe de Jong werkte hij in 1988 aan de herziene televisieserie De bezetting en daarna ontwikkelde hij NOS-Laat, de voorloper van NOVA. Van Liempt was ook een aantal jaar hoofdredacteur van dat programma.
Hij bedacht het tv-programma Andere Tijden, maakte de 12-delige serie De Oorlog over ‘zijn’ onderwerp de Tweede Wereldoorlog en schrijft veel boeken over die periode.
Kopgeld, de biografie Bernhard 1911-2004, Selma: de vrouw die Sobibor overleefde en De drogist: hoe een verzetsheld na de oorlog in ongenade viel zijn een paar van die titels Binnenkort verschijnt zijn biografie van Albert Konrad Gemmeker, commandant van Kamp Westerbork.

Gevraagd of hij mee wil werken aan deze rubriek, antwoordt hij:

“Ik ben inderdaad een tamelijk fanatiek biografie-lezer, dat heb je goed geraden. Heb inmiddels al heel wat plankjes met biografieën bij elkaar gekocht, al kost het wel veel tijd ze allemaal te lezen – ze zijn vaak 200 pagina’s te dik.”

Daar willen we meer van weten dus we vragen nog even door:

Wat is de mooiste of beste biografie die je hebt gelezen?

Ik vind het een heel moeilijke vraag: ik ben voor de boekenkast gaan staan en kon zo 20 biografieën aanwijzen die ik geweldig vond, over Drees, Juliana, Den Uyl, Wilhelmina, generaal Spoor, SS-voorman Feldmeijer, Romme (helaas alleen deel 1), Albert Speer, Fanny Blankers-Koen, W.F. Hermans, Multatuli, Simon Vestdijk, Jan Wolkers, Gerard Reve en nog veel meer. Ik kies uiteindelijk voor de Hitler-biografie van Ian Kershaw.

Wat sprak je zo aan in deze biografie?

Wat ik me er vooral van herinner (de twee delen zijn van 1998 en 2000) is dat Kershaw aantoont dat Hitler niet aan het hoofd van een geoliede machinerie stond, maar dat hij een onoverzichtelijke kluwen organisaties en instituten in stand hield en met elkaar liet strijden, waardoor hij zelf zijn macht kon handhaven. Kershaw kwam tot de fraaie conclusie dat topnazi’s ‘dem Führer entgegen arbeiteten’ – dus datgene deden waarvan zij vermoedden dat het Hitler welgevallig was.

Wat heeft die biografie met je gedaan?

Die boeken hebben me een flink aantal uren geboeid en aangenaam bezig gehouden en me meer inzicht en kennis geboden – meer kan ik van een boek niet vragen.

Van wie zou jij heel graag een biografie willen lezen of schrijven?

Ik liep al lang rond met de wens een biografie te schrijven van Albert Gemmeker, de kampcommandant van Westerbork. Hij deporteerde 80.000 joden (en Sinti en Roma) en was in 1951 weer vrij man in zijn geboortestad Düsseldorf. De afgelopen jaren is die wens in vervulling gegaan, het boek is bijna af. Het was voor het eerst dat ik me zo langdurig en intensief met het leven van iemand heb bezig gehouden. Dat ik nu bijna klaar ben is vooral ook een opluchting, want het is inspannend werk, zeker als het een minder aangenaam persoon betreft.

Waarom hou je van ‘De Biografie’?

Een goede biografie is de aangenaamste manier om de persoonlijke factor in de loop van de geschiedenis te analyseren en daarmee die loop beter te begrijpen. Als je, bijvoorbeeld, wil snappen hoe Nederland worstelde met de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië, kan ik je aanraden om de biografieën van generaal Spoor, landvoogd Huib van Mook, de politici Louis Beel, Willem Drees en Willem Schermerhorn te lezen en daarna die van Soekarno en de Nederlandse diplomaat Herman van Roijen. Het kost je een maand of drie, vier, maar je zult er werkelijk geen spijt van hebben.

Gemmeker. Commandant van Kamp Westerbork van Ad van Liempt staat aangekondigd voor april 2019 en zal verschijnen bij uitgeverij Balans.