Jan Brokken heeft met Mata Hari. De ware en de legende, na jaren van bronnenstudie, een literaire prestatie geleverd. Een belangrijke rol daarin speelt de particuliere en familiaire briefwisseling van Mata Hari, náást de meer ambtelijke stukken. In het bijzonder de plaatsing van het tumultueuze leven van Mata Hari binnen het toen gangbare patroon van cultuurbeleving en joie de vivre in deze Europese belle epoque van 1900 tot 1915 is boeiend uitgewerkt.
Juist deze overgangsperiode van de negentiende naar de twintigste eeuw, met zijn artistieke uitbarstingen op het gebied van muziek, dans en toneel, heeft het leefpatroon van Mata Hari sterk beheerst, net zoals de daarmee gepaard gaande uitspattingen. Met als motto ‘Het doel heiligt de middelen’ schitterde ze als Oosterse danseres op Europese podia. Daardoor kon ze veel geld verdienen én uitgeven. Deze leefstijl dreef haar in het schimmige wereldje van inlichtingendiensten en spionage tijdens de Eerste Wereldoorlog die inmiddels was uitgebroken.
Hoewel ook voor de schrijver nog veel vragen onvoldoende beantwoord zijn gebleven, heeft hij, ook na inzage en bestudering van recent vrijgegeven processtukken, aannemelijk gemaakt dat haar rol en bijdrage als spionne in de voortgang van de militaire operaties van zeer beperkte aard is geweest. De vraag of die rol al dan niet terecht tot de vonnisuitspraak ‘Mort’ moest leiden blijft echter onbeantwoord.
Jan Brokken heeft in het boek feitelijkheden gecombineerd en gededuceerd. De interpretaties daarvan vormen de rode draad in het verhaal over de ware Mata Hari en de legende. Zijn stijl is journalistiek en krijgt soms het karakter van een dissertatie. Ten opzichte van zijn eerdere boek Mata Hari, de waarheid achter de legende (1975) is dit boek een geslaagde, geobjectiveerde en goed onderbouwde heruitgave.
Een aanbeveling tot slot: een appendix van hoofdrolspelers en hun achtergrond zou het leesgemak verhogen. Om nu de samenhang te bewaren en het geheugen op te frissen, moet er regelmatig teruggebladerd worden. Zo’n appendix zou dat kunnen voorkomen.
Mata Hari. De ware en de legende
Jan Brokken
Uitgeverij Atlas Contact
ISBN 9789046706473
Verschenen in oktober 2017
Bestelinformatie
Koop bij Athenaeum Boekhandel
Bestel hier als paperback bij Athenaeum Boekhandel (€ 12,50)
Bestel hier als ebook bij Athenaeum Boekhandel (€ 9,99)
Bestel hier als paperback bij bol.com (€ 12,50)
Bestel hier als ebook bij bol.com (€ 9,99)
