De onverzettelijkheid van strafrechtadvocaat Gerard Spong

Volgens zijn collega’s is Gerard Spong de beste strafrechtadvocaat van Nederland, hij kreeg die titel maar liefst zeven keer. Zijn ‘grote liefde’ zijn de vijfduizend cassatiezaken die hij heeft gevoerd, waarmee hij een grote bijdrage heeft geleverd aan de rechtsontwikkeling in Nederland. Gerlof Leistra en Patricia Jimmink maken met Grootmeester een tussenbalans op, want hoewel zijn leven tijdens de corona-epidemie aan een zijden draadje heeft gehangen, is Spong nog lang niet uitgeprocedeerd. ‘Hij wordt doodongelukkig zonder zijn dossiers,’ aldus vak- en oud-kantoorgenoot Jan-Hein van Dijk.

Spong groeide in Paramaribo op in een gesticht, de ’s Lands Psychiatrisch Inrichting, waar zijn vader sinds 1954 directeur was. Volgens zus Helen was hun ‘fantastische jeugd’ bepalend voor hun levens geweest en voor de sociale belangstelling in hun medemens. ‘Hier leerde hij dat psychiatrische patiënten vaak ook gewone mensen zijn, terwijl “gewone” mensen in werkelijkheid zo gek als een deur kunnen zijn.’ De scheidslijn tussen ‘normaal’ en ‘gek’ is flinterdun. Daarmee leerde Spong ook daderschap te relativeren.

Suriname en Nederland

Na zijn rechtenstudie in Nederland vertrok Spong weer naar Suriname, waar hij in februari 1973 werd  beëdigd. Twee jaar later riep een krappe meerderheid in het parlement de onafhankelijkheid uit. Spong vreesde het ergste. Die onafhankelijkheid kwam te vroeg en zorgde voor een tweedeling in de samenleving, tussen de Creoolse en Hindoestaanse bevolking. Toen met hoongelach de antidiscriminatiebepaling uit de grondwet werd geschrapt, was dat voor Spong het signaal het land te verlaten. Hij trad in dienst van de Stichting Strafrechtpraktijk – toentertijd nog het ondergeschoven kindje binnen de advocatuur – en opende met Mischa Wladimiroff een statig kantoor in Den Haag. 

Met de militaire coup op 25 februari 1980 werden zijn pessimistische verwachtingen over de maatschappelijke ontwikkelingen in Suriname bewaarheid. Spong stond in de eerste maanden na de coup Badrissein Sital bij, die ervan werd verdacht een linkse tegenbeweging te organiseren. Op 3 december 1980 werd Spong van zijn bed gelicht en naar Fort Zeelandia overgebracht. Daar maakte hij aan den lijve een schijnexecutie mee, een traumatische ervaring die hij stoïcijns onderging. ‘Het gevoel dat ik eraan over heb gehouden, is dat ik nergens meer bang voor ben. Ik ben voor niets en niemand bang.’ Twee jaar later vonden op dezelfde plek de Decembermoorden plaats. Spong kan iedereen verdedigen, dat is zijn trots als strafrechtadvocaat, behalve Desi Bouterse. Hij legde met Siegfried Gilds, minister van Justitie in het kabinet-Wijdenbosch, de basis voor het proces tegen Bouterse. 

Xander

Ook het privéleven van Spong komt in Grootmeester uitgebreid aan de orde, zoals zijn vaderschap. Spong werd op 44-jarige leeftijd vader, ‘het beste ongelukje dat hem ooit overkomen is’. De moeder, een invalreceptioniste op het kantoor in Den Haag, frustreerde een omgangsregeling met het kind en beschuldigde Spong van incest, reden voor Spong om zijn huis vol camera’s te hangen. Het is vooral aan de onverzettelijkheid van zijn zoon te danken, tennistalent Xander Spong, dat de band hersteld werd.   

Toch doodsangst

In 2008 werd er bij Spong chronische lymfatische leukemie vastgesteld, een zwaard van Damocles waaraan hij weinig woorden vuil maakt. ‘Ik wil geen nationaal medelijden opwekken,’ aldus Spong. Maar in de Corona-epidemie werd zijn medische toestand hem bijna fataal. De medicijnen tegen CLI bestreden ook de vaccinatie tegen het covid-19-virus. Spong kwam op de intensive care terecht en zag de dood voor de tweede keer in haar ogen. Dit keer ervoer hij doodsangst. 

Leistra en Jimmink interviewden heel wat vrienden, kennissen en collega’s van Spong. Die journalistieke benadering leidt tot een palet van karakterduidingen – Spong wordt narcistisch genoemd, ijdel, aimabel, charmant, perfectionistisch, rigide, koppig, creatief, jongensachtig, flexibel, gevat, provocatief, ondeugend en zorgzaam – zonder tot een afgerond beeld te komen. De tien thematische hoofdstukken worden hier en daar afgewisseld met volledig uitgeschreven interviews, onder anderen met zoon Xander en vriendin Noraly Beyer. Compositorisch geen sterke keuze, omdat Grootmeester sowieso grotendeels op interviews is gebaseerd. Wat uiteindelijk beklijft is een sympathiek portret van een man die de strafrechtadvocatuur in Nederland een smoel heeft gegeven.

Grootmeester. Het kleurrijke leven van Gerard Spong
Gerlof Leistra en Patricia Jimmink
Balans
ISBN paperback 9789463822466
ISBN e-book 9789463822800
Verschenen in februari 2023

Bestelinformatie