Het genre dikke-pillen biografie kreeg in 1992 een enorme stimulans met David McCulloughs boek over Harry Truman. Het was een meer dan complete biografie. Van de ruim duizend paginaās gingen er 340 over Truman voordat hij president werd. In zijn nieuwe biografie van de 33ste president heeft Jeffrey Frank het anders aangepakt. Zijn boek gaat over het presidentschap van Truman. En laten we wel wezen, als Truman niet door Franklin Roosevelt vicepresident was gemaakt ā op een punt dat FDR donders goed wist dat hij zijn vierde termijn niet zou overleven ā dan was Harry Truman nooit een biografie waardig geweest.
The Missourian
Gegeven de kwaliteit van Trumans presidentschap kun je betogen dat FDR een verbijsterende verziendheid had, al lagen aan de keuze voor de senator van Missouri meer urgente redenen ten grondslag: de twee alternatieven, James Byrnes en Henry Wallace, waren respectievelijk te racistisch en te naĆÆef links. Maar eerlijk gezegd was het eerder een gelukkig uitgepakte greep van Roosevelt dan een goed doordacht plan.
Wat aan Trumans presidentschap vooraf ging pakt Frank samen in 44 paginaās, getiteld The Missourian. Het lijdt geen twijfel dat Harry Truman een product was van Missouri, een border state (een slavenstaat die zich in 1861 niet aansloot bij het zuidelijke afscheiding) waar sinds de burgeroorlog Democratische bosses de politiek beheersten. Truman was een intelligent persoon, opgegroeid in minder dan florissante omstandigheden. Hij was belezen, bij tijd en wijle contemplatief, maar ook snel geĆÆrriteerd, op zijn teentjes getrapt en overhaast beslissend. Wat mij betreft is het verfrissend dat Frank de voorgeschiedenis zo kort samenvat. De draaien en krullen van McCullough en een biograaf als Robert Caro worden wel eens teveel van het goede. Ik hoef niet alles van Trumans faillissement als haber dasher (kledingverkoper) te weten.
Achtergrond wordt overschat. Lezing van vele tientallen biografieƫn van presidenten heeft me ervan overtuigd dat geen enkele achtergrond, opleiding of ervaring garandeert dat iemand dat ambt waarvoor geen training bestaat, goed aankan. Maar natuurlijk is het zo dat presidenten, zoals iedereen, gevormd zijn door het milieu en de plek waarin ze opgroeiden. De patriciƫr Roosevelt, de verwende JFK, de in frustratie opgegroeide Lyndon Johnson en Richard Nixon: ze brachten hun bagage mee naar het werk. Dat deed Truman natuurlijk ook, maar als lezer heb ik meer aan Franks tussen-de-regels-door verwijzingen dan aan een uitgebreide beschrijving van Trumans jongere jaren.
Naoorlogse wereld
Truman was zonder twijfel een van de slechtst voorbereide presidenten. Maar dat zegt niet veel over een presidentschap. De best voorbereide president was Herbert Hoover en kijk waar hij terecht komt in de presidenten top-45. Maar deze gewone man die op de dag van zijn inauguratie het gevoel had alsof āde maan, de sterren, en alle planeten op me waren neergekomenā, werd wel de cruciale persoon in het totstandkomen van de naoorlogse wereld, de door het westen gedomineerde naoorlogse orde waarvan we nu het einde meemaken. Dat gebeurde niet omdat Truman dat opzocht of wenste, maar simpelweg omdat het op zijn pad kwam en hij ermee om moest gaan.
De Verenigde Naties, de Koude Oorlog, het gooien en daarna leven met de atoombom, de Truman-doctrine van eindeloze en open einde hulp voor bedreigde regimes, de NAVO, Marshall-hulp: het is maar een staalkaartje van wat Truman tot stand bracht. Ons leven werd erdoor bepaald. Het is begrijpelijk dat Frank zich daarop concentreert. Hij doet dat prima. De juiste anekdotes en hulp van de vele wel en niet verzonden brieven van de hoofdpersoon, waardoor we een fijn inzicht krijgen in wat er omging in het hoofd van Truman ā wat hij gelukkig lang niet altijd vertaalde in daden.
NSC-68
In april 1950 kreeg Truman een notitie op zijn bureau van zijn Nationale Veiligheidsstaf, getiteld NSC-68. Het is zonder twijfel het belangrijkste document uit de Amerikaanse Koude Oorlog. In de notitie schetste Paul Nitze, die als adviseur de veel bekendere George Kennan had opgevolgd, een dramatisch donker beeld van communistische agressiviteit en wereldwijde doelstellingen, en wat Amerika moest doen. Het was een uitwerking van de Truman-doctrine, de opgeklopte toespraak die Truman in maart 1947 had gehouden om geld van het Congres te krijgen voor hulp aan Griekenland en Turkije ā hij moest de dreiging overdrijven om zijn zin te krijgen.
De oorlog in Korea leek in dat beeld te passen, al kun je ook zeggen dat het een van die burgeroorlogen was waarin supermachten zich lieten meeslepen. Frank gaat er diep op in. Wat vooral opvalt zijn de echoās van wat we vandaag horen. Het was nooit een oorlog, maar een āpolitionele actieā, door de Sovjet-boycot van de Veiligheidsraad officieel uitgevoerd door de Verenigde Naties (inclusief Nederlandse troepen). De retoriek, mede gestuurd door NSC-68, was dreigend. De vrijheid, de beschaving, onze manier van leven: alles stond op het spel. Dat lijkt altijd het geval als Amerika een oorlog in wordt gezogen.
Uniek voor deze periode was de rol van Douglas MacArthur, de ijdele, soms geniale maar meestal te zelfingenomen generaal. Zijn brille bleek bij de landing in Inchon die de oorlog keerde, zijn fatale arrogantie in zijn negeren van de dreiging dat China zou interveniƫren en nadat dat was gebeurd, zijn pogingen het conflict te vergroten. MacArthur negeerde expliciete orders vanuit Washington en het blijft Truman voor eeuwig sieren dat hij zich niet liet overbluffen: hij ontsloeg MacArthur. De gekozen regering bepaalt wat er gebeurt, niet de militaire leiding. De geschiedenis is welwillender voor de kleine man uit Missouri dan de glamour generaal.
Ook bekend klinkt de diepe en vaak destructieve polarisatie van die jaren, de Republikeinse pogingen om Truman te saboteren. De isolationisten organiseerden hoorzittingen over MacArthurs ontslag, die uiteindelijk nergens toe leidden. Het waren de Republikeinen die hun senator Joe McCarthy zijn vuige leugens lieten spreiden. Ook hier sprak Truman woorden die vandaag op zijn plaats zouden zijn. De president ging tekeer tegen personen ādie erop uit waren het vertrouwen van het volk in hun Regering te vernietigen ā¦ door het spreiden van angst, verdachtmakingen en ronduit leugensā.
Binnenlandse politiek
In de laatste hoofdstukken, Trumans laatste jaar als president, gaat vooral over corruptieschandalen en de staalstaking die Truman dreigde te breken met militaire hulp. Het Supreme Court hield hem tegen. De vastgelopen oorlog in Korea, het gehannes over een Democratische kandidaat en de schurende onmin tussen Truman en zijn opvolger Dwight Eisenhower maakten dat jaar tot een frustrerende afsluiting voor een trots man. Het besluit terug te treden, vroeg in 1952, was verstandig.
Als ik een probleem heb met deze biografie dan is het dat de binnenlands politieke aspecten van Trumans presidentschap nogal in de verdrukking zijn gekomen. Trumans Fair Deal, zijn pogingen om universele ziektekostenverzekering tot stand te brengen (een schier eindeloos verhaal, zoals we nu weten), zijn eerste stappen naar burgerrechtenwetgeving en de desegregatie van het Amerikaanse leger, de aanloop naar McCarthyisme door als president te veel nadruk te leggen op de mogelijkheid van intern verraad, het onderbrengen van Amerikaās nucleair programma in een civiel bureau en niet bij het Pentagon: met uitzondering van dit laatste punt krijgen ze wat mij betreft te weinig aandacht. Ook mijn eerste vereiste voor een serieuze biografie, namelijk dat je ook een beeld krijgt van de samenleving waarin het onderwerp functioneerde, komt er wat bekaaid vanaf.
Top tien
Daarentegen zou je kunnen zeggen dat het de buitenlands politieke en defensie erfenis is die Truman historisch maakt. In elk geval is dat de reden dat de man in de presidenten top-45 tot in de top tien is opgerukt. Maar ook de consolidering van de New Deal (een Republikeinse president had die afgebroken) en, met alle hink-stap-sprong aspecten, de aanloop naar de economisch gezien bijzonder succesvolle jaren vijftig, sieren Truman de president. Het is jammer dat hij niet meer succes had en we in 2022 nog steeds zitten met dezelfde maatschappelijke problemen als toen ā een ingebrekestelling van Amerika als er ooit een was. Zoals de erfenis van Trumans buitenlands- en defensiebeleid tot op de dag van vandaag relevant is, zo is dat ook de erfenis van strijd over de minimale voorwaarden voor een beschaafde samenleving waarvoor hij zich inzette.
Franks boek is een aanrader voor wie wil bijlezen over de eerste jaren van de lange periode van Amerikaanse dominantie die nu ten einde lijkt gekomen, en vooral hoe Harry Truman daarmee omging. Maar als dat de doelstelling is, dan is een biografie van de president die dat in veilige banen leidde misschien niet de eerste halte. Er zijn uitstekende boeken over de Koude Oorlog en over het Amerika van na de oorlog. Vreemd genoeg zijn er niet zoveel biografieƫn van Harry Truman en de bekendste, David McCullough en Alonzo Hamby, zijn te dik en waaieren soms te veel. Opmerkelijk genoeg moet je vaststellen dat de ideale biografie van zulk een dankbaar onderwerp als de man uit Missouri nog niet is geschreven.
The Trials of Harry S. Truman. The Extraordinary Presidency of an Ordinary Man, 1945-1953
Jeffrey Frank
Simon & Schuster
ISBN hardcover 9781501102899
ISBN ebook 9781501102912
Verschenen in april 2022
Bestelinformatie
Bestel als hardcover bij bol.com (ā¬ 32,00)Bestel als ebook bij bol.com (ā¬ 19,00)