In 2001 riep Times Magazine Rudy Giuliani uit tot man van het jaar en Oprah Winfrey noemde hem ‘America’s Mayor’. Giuliani sprak de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe, een privilege dat in de regel alleen staatshoofden gegund wordt. Tijdens 9/11 was de Republikein uitgegroeid tot het gezicht van Amerikaanse onverzettelijkheid, bewonderenswaardige veerkracht en hartverwarmend patriottisme. Ruim twintig jaar later is er van die reputatie weinig meer over. Verkwanseld aan talloze affaires, alcohol en Donald Trump.
Andrew Kirtzman, journalist van onder andere de New York Times en Washington Post, gaf zijn biografie van Giuliani de subtitel ‘The Rise and Tragic Fall of America’s Mayor’ mee. Op- en ondergang zijn in de regel meeslepende thema’s in het biografische genre. In het geval van Giuliani, zo maakt Kirtzman maar al te pijnlijk duidelijk, is vooral zijn klim naar roem verbazingwekkend. De kiemen van de val waren al vroeg gezaaid.
Jeugd
Giuliani groeide op in East Flatbush, een immigrantenwijk in Brooklyn, New York City. Zijn morele baken, zo vertelde hij later over zijn jeugd, was zijn vader – een zachtaardig, moreel hoogstaande man die de kleine Rudy goed van kwaad leerde te onderscheiden. Dat was de eerste confabulatie van Rudy Giuliani. In werkelijkheid was Harold Angel Giuliani een kleine, niet al te succesvolle crimineel, die anderhalf jaar in de Sing Sing gevangenis doorbracht.
Het was vooral zijn moeder die hem heeft aangezet tot zijn rechtenstudie en zijn tomeloze toewijding zijn armoedige jeugd in Flatbush te ontstijgen. Zijn loopbaan als jurist nam een aanvang in 1974, als openbaar aanklager voor de Southern District van New York. Hij verwierf bekendheid met zijn rechtszaak tegen Democratisch rolmodel en oorlogsveteraan Bertram Podell, die toentertijd van corruptie werd beschuldigd. Giuliani won de zaak.
Van partijdigheid was geen sprake. Giuliani bekeerde zich, als Democraat, pas tijdens het presidentschap van Ronald Reagan tot het Republikeinse kamp. Hij had de ambitie de eerste Italiaanse katholieke president van de Verenigde Staten te worden, zoals zijn grote voorbeeld John F. Kennedy dat ooit voor de Ierse katholieken had betekend. In 1989 deed hij een gooi naar het burgermeesterschap van New York. Hij verloor kansloos van de Democratische kandidaat David Dinkins.
America’s Mayor
Vier jaar later wist Giuliani, met een marge van iets meer dan 1%, Dinkins wel te verslaan. Dinkins had in de ogen van de New Yorkers de criminaliteit in de stad onvoldoende aangepakt, hoewel hij tijdens zijn termijn de schrikbarende misdaadcijfers van de jaren tachtig wel degelijk had omgebogen. Staten Island, traditioneel een Republikeins bastion, steunde Giuliani onomwonden, maar het was vooral swing county Queens dat de doorslag gaf.
Giuliani trad aan als een crime fighter die law & order terug zou brengen in de straten van New York. Er werden elitekorpsen in het leven geroepen, zoals de Street Crime Unit, die de straatmisdaad aan moest pakken. In 2000 werd met ‘Operation Condor’ de strijd tegen de drugscriminaliteit ingezet.
De harde aanpak eiste slachtoffers in het verkeerde kamp. Op 4 februari 1999 werd de Guinese student Amadou Diallo door leden van de Street Crime Unit doodgeschoten. Zij zagen zijn portemonnee voor een pistool aan. Diallo werd doorzeefd met 41 kogels in hart, lever, longen, nieren en ruggengraat. Giuliani toonde geen enkel medeleven met het slachtoffer en deed de publieke verontwaardiging over het politieoptreden af als een ‘publiciteitsstunt’.
Een jaar later was het weer raak toen een undercoveragent de Haïtiaanse student Patrick Dorismond voor crack benaderde. Dorismond was verbolgen over de etnische profilering dat hij voor een dealer werd aangezien. Tijdens het handgemeen schoot de agent hem door zijn aorta. Dorismond stierf ter plekke. Giuliani koos dit keer voor een Blame the Victim-strategie om zijn straatje schoon te vegen en diepte uit het politiearchief enkele jeugdzonden van Dorismond op, aanklachten waarvoor hij nooit veroordeeld werd.
In datzelfde jaar deed Giuliani een gooi naar de Senaatszetel voor New York, Hillary Clinton was zijn tegenkandidaat. Vooral zijn buitenechtelijke affaire en de scheiding van zijn tweede echtgenote Donna Hanover brak hem electoraal op. Toen hij op 19 mei de handdoek in de ring gooide deed hij dat naar eigen zeggen vanwege gezondheidsklachten. Dat jaar werd prostaatkanker bij hem geconstateerd. In ieder geval klonk zijn concession speech als een triomfantelijk slotakkoord van een mislukte campagne. De New Yorkse vastgoedmagnaat Donald Trump was onder de indruk. Zelfs een onvermijdelijke nederlaag wist Giuliani als een klinkende overwinning te verkopen.
Dat was de stand van zaken toen ‘America’s Mayor’ in de ochtend van 11 september 2001 vernam dat een vliegtuig in de Noordtoren van het World Trade Centrum was gevlogen. Toen een kwartier later Vlucht 175 van United Airlines de Zuidtoren doorboorde, wist hij dat het geen ongeluk was. Giuliani zette een commandocentrum op en informeerde via de landelijke nieuwsmedia de wereld. Dat deed hij goed, heel erg goed.
9/11 commissie
Tijdens het onderzoek van de 9/11 commissie drie jaar later werd hem het nodige aangerekend, waardoor zijn optreden in een ander daglicht kwam te staan. Op de eerste plaats het totale gebrek aan coördinatie tussen de politie en brandweer tijdens die bewuste ochtend, een coördinatie die Giuliani als burgemeester had moeten afdwingen. De politiehelikopters zagen dat de torens op instorten stonden, maar die cruciale informatie werd niet doorgegeven aan de 121 brandweerlieden die nog in het WTC aanwezig waren. Het traditionele draaiboek waarmee de telefonische hulpdiensten de wanhopige kantoorbedienden te woord stonden – blijf waar je bent en wacht op hulp – was het slechtste advies die zij tijdens deze crisissituatie konden krijgen. De software waarmee de hulpdiensten moesten werken faalde aan alle kanten, een gevolg van de bezuiniging die juist op dit terrein waren doorgevoerd. Het crisismanagement tijdens 9/11 was, kortom, benedenmaats.
Giuliani had zijn politieke loopbaan toen al geruime tijd ingeruild voor een bloeiende advocatenpraktijk. Hij verdedigde Purdue Pharma van de familie Sackler, de maker van OxyCotin, de pijnstiller die Amerika massaal verslaafd maakte. Hij sloot een miljoenencontract af voor zijn memoires met Miramax Books, de uitgeverij van Harvey en Bob Weinstein. Het geld had hij hard nodig. Afgezien van zijn alimentatie aan Hanover (6,8 miljoen) hield hij er een extravagante levensstijl op na. Maar verdienen aan 9/11 en de opiatencrisis kwam zijn reputatie van ‘America’s Mayor’ niet ten goede. Daarbij verloor zijn voortdurende beroep op zijn heldenrol tijdens de terroristische aanval op de Verenigde Staten aan zeggingskracht. In 2007 grapte Joe Biden, op dat moment running mate van presidentskandidaat Barack Obama, dat Giuliani maar drie dingen nodig heeft om een zin te maken: een zelfstandig naamwoord, een werkwoord en 9/11.
Giuliani deed als Republikein mee aan die presidentsverkiezingen en verloor kansloos van John McCain, die vervolgens zijn meerdere moest erkennen in Barack Obama. De narratief van 9/11 als samenbindend element werkte niet meer.
En toen was er Trump…
Giuliani ging niet over een nacht ijs toen Trump hem vroeg toe te treden tot zijn campagneteam voor zijn gooi naar het presidentschap in 2016. Maar hij zat aan de grond: alcoholisme, een aflopend huwelijk en een dierbare jeugdvriend die stief aan kanker hadden hem daar gebracht. Trump beloofde hem, indien hij gekozen werd, de post van Secretary of State. Giuliani dacht nog iets van zijn jeugdige ambities waar te kunnen maken.
Hij ontpopte zich al snel als een hondstrouwe bondgenoot, die het amorele politieke wapenarsenaal en de retoriek van Donald Trump moeiteloos overnam. Vijftien maanden na de verkiezing van Trump tot vijfenveertigste president van de Verenigde Staten deed Robert Mueller onderzoek naar Russische inmenging in de campagne van Trump. Geen advocaat wilde Trump – berucht als wanbetaler en vanwege zijn onmogelijke gedrag – bijstaan, behalve Giuliani.
Zijn ondergang als ‘America’s Mayor’ werd compleet toen hij na de verloren verkiezingen van 2020 woordvoerder werd van Trumps ongefundeerde claim van de ‘stolen election’. Zijn persconferentie bij de Four Seasons, niet het prestigieuze hotel in Philadelphia maar een parkeergarage naast een seksshop, maakte zijn beweringen nog grotesker, evenals zijn uitgelopen haarverf enkele weken later tijdens de persconferentie in het hoofdkantoor van het Republican National Committee.
In 2021 werd zijn licentie als advocaat ingetrokken, vanwege de onrechtmatigheid van zijn claims over de gestolen verkiezingen. Zijn uiteindelijke faillissement volgde eind december 2023, nadat moeder en dochter Rudy Freeman en Wandrea Moss een schadevergoeding van 148 miljoen dollar kregen toegekend. Giuliani beschuldigde de twee zwarte vrouwen – medewerkers van een stembureau in Georgia – van verkiezingsfraude, waarna ze vanwege doodsbedreigingen moesten onderduiken. Die zwanenzang valt net buiten de scoop van deze biografie. Een gemiste kans, want ‘the Giuliani story is an opera of triumphs and disasters, downfalls and comebacks’. Kirtzman heeft alle registers opengetrokken om dat verhaal te vertellen.
Giuliani. The Rise and Tragic Fall of America’s Mayor
Andrew Kirtzman
Simon & Shuster
ISBN paperback 9781982153304
ISBN e-book 9781982153311
Verschenen in november 2023
Bestelinformatie
Bestel als paperback bij bol.com (€ 17,99)Bestel als e-book bij bol.com (€ 16,75)
