Enige verwarring maakte zich van mij meester bij de titel Briek! De laatste Flandrien. Want de laatste Flandrien was toch de Vlaamse veelwinnaar en mooiboy Tom Boonen? Er is inderdaad een stroming dezelfde mening toegedaan, maar voor het overgrote deel van de Vlaamse wielerpuristen was Boonen te gesoigneerd en te ongeschonden.
Goed: een snuif coke hier en daar en een buitenechtelijke affaire, maar dat was het bij Boonen dan ook wel. Een échte Flandrien voldoet alleen aan de allerstrengste eisen: hij heeft een monsterlijke houten kop, moet jarenlange rampspoed en ellende doorstaan en gebruikt zijn racefiets puur en alleen om zijn brood te verdienen. Weten we dat ook weer.
Briek Schotte (1919-2004) voldoet in alles aan die typeringen. De beschrijvingen van biograaf en wielerschrijver Herman Chevrolet over de middeleeuwse leefomstandigheden van de jonge Briek doen denken aan de vroegste herinneringen van auteur Herman Brusselmans: veel gevloek en getier door boeren met nog maar twee tanden in hun mond, een bikkelharde opvoeding zonder een greintje gevoel en dieren die pal onder hun ogen werden geslacht.
Die grauwheid wordt door Chevrolet in Briek! (een schreeuwerige titel die niet correspondeert met de stijl van het boek) ook nog eens zwaar literair aangezet: “Tot aan het einde van je leven blijft het je verbazen: een badkuip die zich automatisch vult zonder gesjouw met emmers.” Of wat te denken van deze bespiegeling: “De mensen waren zo arm dat ze genoegen moesten nemen met het gemeste varken – en daarvan aten ze alles op, zodat ze er onherroepelijk op gingen lijken: rood aangelopen gezichten en stinkende uitwerpselen die dan over het land werden gestrooid als bemesting.” Inderdaad: dergelijke teksten vind je niet bij sportbiografieën als Gijp of Kieft.
Winnaar
Briek wie? hoor ik de moderne wielervolgers zich afvragen. Briek Schotte (IJzeren Briek voor het grote Vlaamse wielerpubliek) is één van de meest succesvolle Belgische wielrenners aller tijden. De jonge Albéric (Briek was de bijnaam) wordt lid van wielervereniging KSV Deerlijk. Later zouden ook de huidige ploegleider Patrick Lefevere en wielrenner Johan Bruyneel nog lid worden van die vereniging. Zijn ouders vinden dat hele wielrennen maar niks, maar de jonge Briek blijkt ontegenzeggelijk talent te hebben.
In zijn allereerste profkoers, de Bretonse Omloop van het Westen, neemt hij gelijk de leiding. Maar juist op dat moment wordt de koers stilgelegd. Het is 1 september 1939: de Tweede Wereldoorlog is uitgebroken. Zonder die oorlog was zijn palmares ongetwijfeld langer geweest. Desondanks houdt hij het ruim twintig jaar vol in het profpeloton. Zijn rijstijl is er één van stoempen en sleuren. “Ik kan niet proper en rap tegelijk zijn,” zegt Schotte er zelf over. Hij rijdt alles wat voorhanden is: kermiskoersen, klassiekers, grote rondes. Alles om maar aan het rauwe boerenbestaan uit zijn verleden te ontkomen. Hij wint tweemaal zowel Parijs-Brussel, Parijs-Tours, Gent-Wevelgem als de Ronde van Vlaanderen. Achter Gino Bartali wordt hij tweede in de Tour de France van 1948, tweemaal wordt hij wereldkampioen (in 1948 en 1950). Na zijn actieve carrière als renner werd Schotte een succesvol ploegleider, onder andere van Joop Zoetemelk.
Roman
Wil je dieper ingaan op deze sportieve topprestaties dan ben je bij Chevrolet aan het verkeerde adres. Briek! verwijlt op de grens van biografie en roman: de auteur hanteert verschillende perspectieven (in het derde deel spreekt Briek vanuit de ik-vorm de lezers toe) maar dit is geen beletsel voor de leesbaarheid. De biografie is naast een vernuftig levensverhaal ook een filosofische beschrijving van een voorbije, Vlaamse wereld. Gelukkig maar, als je de barokke passages leest over Brieks afkomst, besognes en motivaties.
Chevrolet beschrijft weergaloos de roofbouw die op Schotte gepleegd wordt door de ridicuul zware ritten die hij rijdt, de loyaliteit aan zijn fans en de list en bedrog van de wielerwereld. Rijk wordt Schotte nooit van zijn overwinningen en in de jaren daarna laat zijn gezondheid hem in de steek. Over de grootsheid van Briek Schotte nog dit: op het kerkhof van Waregem wordt hij in 2004 naar zijn laatste rustplaats gedragen door topcoureurs, onder wie Sean Kelly, Eddy Merckx en Roger de Vlaeminck. Ook zij beseften dat met de dood van Schotte een tijdperk definitief voorbij was.
Briek! De laatste Flandrien
Herman Chevrolet
De Arbeiderspers
ISBN 9789029526425
Verschenen in februari 2019
Bestelinformatie
Koop bij Athenaeum Boekhandel Bestel als paperback bij Athenaeum Boekhandel (€ 19,99) Bestel als ebook bij Athenaeum Boekhandel (€ 12,99)
Bestel als paperback bij bol.com (€ 19,99)Bestel als ebook bij bol.com (€ 12,99)
