Keje Molenaar: meesterlijk gemakzuchtig

De naam Keje Molenaar doet bij veel lezers wel een belletje rinkelen. Maar een écht helder beeld, zoals we wel hebben van voetballers als Neeskens, Cruijff of Van Hanegem, dat is voor Molenaar helaas niet weggelegd. Iets met Ajax in de jaren 80 en met de advocatuur, dat weten de mensen nog wel. En o ja: hij werd ook vaak genoemd in de zogenaamde Fluwelen Revolutie bij Ajax enkele jaren terug. Ook weer in verband met diezelfde Cruijff. Maar Keje Molenaar is er de man niet naar om zich bij die anonimiteit neer te leggen.

Daarom werd de landelijke pers massaal opgetrommeld voor de presentatie van zijn biografie Keje Molenaar. Meesterlijk, geschreven door Bert Nederlof en na diens overlijden afgemaakt door Yoeri van den Busken. Die boekpresentatie vond natuurlijk plaats in Volendam, want zo zijn Volendammers als Molenaar: die verloochenen hun afkomst niet. Zanger Jan Smit was aanwezig, evenals Pier Tol en Sjaak Swart, en het eerste exemplaar werd overhandigd aan niemand minder dan Mathijs de Ligt. De oud-aanvoerder van Ajax heeft sinds enige tijd een relatie met Annekee, de dochter van Molenaar. Kortom: Keje Molenaar heeft een boek en iedereen mag het weten.
Om zijn innige band met Cruijff te onderstrepen (Nederlof: “Johan loopt als een rode draad door zijn leven. Van de lessen op het veld tot het wapengekletter op bestuurlijk niveau”) gaan de eerste twee hoofdstukken ook over de legendarische nummer 14 en niet, zoals toch gebruikelijk in dit soort voetbalbiografieën, over de vroegste jeugd van Molenaar zelf. Blijkbaar wordt de juridische strijd die Cruijff en Molenaar met het bestuur van Ajax voerden in Fluwelen Revolutie door schrijver Nederlof gezien als een ideale toonzetting.

Keje Molenaar (1958) wordt geboren als Kees. Maar omdat het in geboorteplaats Volendam krioelt van de Kees Molenaars wordt zijn naam snel verbasterd tot Keje. Zijn jeugd lijkt op die van veel andere profvoetballers in die jaren: opgroeien in een kinderrijk gezin waarin men van aanpakken weet (“Volendammers zijn per definitie harde werkers”), urenlang voetballen op straat en woedend het spelbord ondersteboven gooien wanneer je dreigt te verliezen met Stratego of Mens erger je niet.

Ajax

Via Volendam komt de verdediger Molenaar in 1980 terecht bij Ajax. Wat wél een noviteit is in die dagen is dat hij bij zijn contractbesprekingen bedingt dat hij naast zijn voetballoopbaan een rechtenstudie mag volgen. Er is immers, zo weet de intelligente Molenaar, ook nog een leven ná het voetbal. Met enkele onderbrekingen gaat hij in 1989 op voor zijn doctoraal. Voor Molenaar is de afwisseling tussen het gedraaf op de trainingsvelden en de lessen in de collegebanken ideaal. Molenaar: “Het was alleen een beetje gênant dat ik daar met een grote auto van de club naartoe kwam en mijn medestudenten met het openbaar vervoer of op de fiets”. Juist ja.

Molenaar ontpopt zich bij Ajax tot een vaardige, opkomende rechtsback maar ook tot een nogal gemakzuchtige speler. Dat laatste is reden voor trainer Aad de Mos om hem halverwege de jaren 80 buiten de selectie te houden. De Mos over die keuze: “Keje was niet streetwise, een eigenschap die de échte toppers wel bezitten. Hij kwam dan ook uit een beschermd milieu. Het was frappant dat zijn moeder naar de club belde als hij ziek was.”.
Via Volendam komt Molenaar terecht bij Feyenoord, maar ook daar blijven klinkende resultaten uit. En wanneer technisch directeur Hans Kraay in 1988 een heel blik talentvolle nieuwe spelers opentrekt (John Metgod, Peter Houtman, Wlodi Smolarek) belandt Molenaar ook in de havenstad op een zijspoor. Het is tekenend voor de voetbalcarrière van Molenaar: naast zijn gebrekkige motivatie (bij Feyenoord meldt hij zich ziek met de door hem verzonnen aandoening “voetbalneurose”) is hij als speler nèt te laat voor de gouden Nederlandse voetbaljaren van eind jaren 70 (Neeskens, Krol, Haan) en weer nèt te vroeg voor de succesvolle lichting van eind jaren 80 ( Van Basten, Rijkaard, Vanenburg, Gullit). In die zin acteerde hij in een verkeerd tijdsgewricht.

Advocaat

Na zijn voetballoopbaan begint voor Molenaar begin jaren 90 zijn tweede leven in de advocatuur. Daarin maakt hij handig gebruik van zijn kennis van de voetbalwereld: hij behartigt spelersbelangen, vraagt vergunningen aan voor arbeidsbemiddelingen en vecht met succes voor de verhoging van de leeftijdsgrens voor scheidsrechters. Hij is gespecialiseerd in het arbeidsrecht. Als advocaat is Molenaar succesvol, maar daarbuiten houden zijn activiteiten toch een hoog net-niet-gehalte: als adviseur nèt geen topsportcentrum rondom FC Omniworld in Almere, nèt geen algemeen directeur bij Ajax en ook nèt geen directiefunctie bij Feyenoord. Botte pech? Overmacht? Net niet gedreven genoeg? De biograaf weigert iedere kritische vraag, dus in dit boek zullen we het antwoord niet tegenkomen.

Oplettende lezers zullen misschien in dit verhaal een enigszins cynische ondertoon proeven. Klopt. Niet omdat ik iets heb tegen de persoon van Molenaar (al is zijn verhaal beslist niet beklijvend), maar wel tegen dit type biografieën dat in wezen veredelde ghostwriting is: de beschreven persoon houdt strikt de regie over wat er wel of niet verteld wordt. Kritische vragen? Enige zelfreflectie? Niks hoor. In de praktijk veegt Molenaar in dit boek gewoon zijn straatje schoon: helemaal als het gaat om de Fluwelen Revolutie waarin Cruijff en consorten (waaronder Molenaar) een strijd voeren tegen de benoeming van Louis van Gaal als algemeen directeur. Een strijd om het behoud van de Ajax-ziel, zo ziet Molenaar het juridische getouwtrek. In feite was het jarenlang een smerige loopgravenoorlog, die alleen maar verliezers telde. De bewering van Molenaar dat de huidige successen van Ajax aan de inspanningen van de revolutionairen te danken zijn, is op zijn minst discutabel. En iets te gemakzuchtig. Net als Molenaar zelf en deze biografie.

Keje Molenaar. Meesterlijk
Bert Nederlof
Edicola Sport
ISBN 9789492920232
Verschenen in mei 2019

Bestelinformatie