In de tweede helft van de negentiende eeuw raakten economische, sociale en politieke ontwikkelingen in een stroomversnelling. Industrialisatie en modernisering leidden tot heftige debatten en vroegen om nieuwe keuzes. De belangrijkste stromingen - de liberalen, de socialisten, de katholieken en de gereformeerden - organiseerden zich in kiesverenigingen en tegen het eind van de eeuw in politieke partijen. Baltus Pekelharing (1841-1922), hoogleraar aan de Polytechnische School in Delft, mengde zich intensief en langdurig in de...

In de eerste aflevering van het tweede seizoen van Biografie op de bühne interviewde Hans Renders Sylvester Hoogmoed over zijn onlangs verschenen biografie van PvdA-politica Ien Dales

Recentelijk zijn van Molly Geertsema (1918-1991) en Ien Dales (1931-1994), twee opvallende Nederlandse politici, interessante biografieën verschenen. De ervaren biografen Klaas Tammes en Sylvester Hoogmoed hebben handzame, prettig leesbare boeken geschreven, die zich vooral concentreren op de bestuurlijke aspecten van de levens van de hoofdpersonen. Na het lezen van deze politieke biografieën zag ik treffende overeenkomsten bij deze twee politici, die in andere opzichten toch sterk verschillen. Een belangrijk verschil is natuurlijk de politieke...

Er zijn weinig politici uit de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw die nog net zo tot de verbeelding spreken als Ien Dales. Haar uitspraak ‘een beetje integer kan niet’ wordt de laatste tijd weer veelvuldig aangehaald en niet ten onrechte. Een tweejaarlijkse prijs voor integriteitsbeleid, een leerstoel aan de Universiteit van Amsterdam en ook een lezing, die naar haar vernoemd zijn, helpen een handje om haar niet te vergeten. Nu ligt er...

Vrijpostig en hinderlijk meedenken “Zouden we dat niet een slag anders kunnen doen?, was de stereotype vraag van minister-president Lubbers, als hij weer eens meedacht met één van zijn ministers, waarna hij dan uiteindelijk vaak met een voorstel kwam om het beleid drastisch te wijzigen. Een treffend voorbeeld van meedenken heb ik zelf als Financiën-ambtenaar meegemaakt. Eind december 1991 kreeg premier Lubbers uit handen van de gewezen thesaurier-generaal Emile van Lennep diens memoires. In zijn dankwoord...

Necrologieën missen vaak biografische scherpte. Zo hebben Peter de Waard (Volkskrant) en Sjoerd de Jong (NRC) er in de afgelopen week in columns op gewezen hoe weinig aandacht na het overlijden van oud-premier Dries van Agt is besteed aan zijn politieke betekenis. Er waren in de media vele beschouwingen over zijn “kleurrijke” en “kostelijke” persoon, over zijn “archaïsche taalgebruik”, maar bijna niets over de (slechte) prestaties van zijn kabinetten. Dat was een terechte constatering, mij...

Bij de presentatie van de biografie van Jan de Koning (1926-1994) hield voormalig topambtenaar Hans Borstlap een inleiding met de titel Een formidabel politicus. Hij stelde dat huidige en toekomstige generaties politici te midden van alle Haagse luidruchtigheid kunnen kennisnemen van hoe je ook politiek kunt bedrijven: onbaatzuchtig, voortdurend bruggen bouwend zonder stemverheffing of kabaal met een groot sociaal hart. Zo’n uitspraak maakt nieuwsgierig. Wat maakte De Koning tot een formidabel politicus en wat...

Grenswerkers noemt Jan Middendorp de economen die vanuit de wetenschap veel invloed hebben op de politiek, de grens naar de politiek oversteken en daarna in hun politieke handelen sterk de invloed blijven ondergaan van hun economische inzichten. Middendorp studeerde zelf geologie en economie en was in de jaren 2017-2021 kamerlid voor de VVD. In een studie waarop hij deze week aan de Vrije Universiteit promoveerde, staan twee prominente grenswerkers centraal, namelijk de christen-democraat Jelle...

In de tweede helft van de negentiende eeuw raakten economische, sociale en politieke ontwikkelingen in een stroomversnelling. Industrialisatie en modernisering leidden tot heftige debatten en vroegen om nieuwe keuzes. De belangrijkste stromingen - de liberalen, de socialisten, de katholieken en de gereformeerden - organiseerden zich in kiesverenigingen en tegen het eind van de eeuw in politieke partijen. Baltus Pekelharing (1841-1922), hoogleraar aan de Polytechnische School in Delft, mengde zich intensief en langdurig in de...

Recentelijk zijn van Molly Geertsema (1918-1991) en Ien Dales (1931-1994), twee opvallende Nederlandse politici, interessante biografieën verschenen. De ervaren biografen Klaas Tammes en Sylvester Hoogmoed hebben handzame, prettig leesbare boeken geschreven, die zich vooral concentreren op de bestuurlijke aspecten van de levens van de hoofdpersonen. Na het lezen van deze politieke biografieën zag ik treffende overeenkomsten bij deze twee politici, die in andere opzichten toch sterk verschillen. Een belangrijk verschil is natuurlijk de politieke...

Door het tumultueuze aantreden van het kabinet-Schoof zijn de directe herinneringen aan de kabinetten-Rutte al aan het vervagen. Maar bij het lezen van Het raadsel Rutte van de zeer ervaren journalisten Ron Fresen en Wilma Borgman komen ze snel terug. In een vlot geschreven boek kijken de beide redacteuren terug op de regeerperiode van de langstzittende minister-president van ons land. Hoe functioneerde hij als regeringsleider, waarom kon hij zo lang aan de macht blijven?...

Klaas Tammes heeft een handzaam en prettig leesbaar boek geschreven over de eigenzinnige VVD-politicus Willem Jacob Geertsema. Al op zijn middelbare school kreeg Geertsema de bijnaam Molly vanwege zijn mollige uiterlijk en onder deze roepnaam zou hij zijn leven lang bekend staan. Lange loopbaan in het openbaar bestuur Molly Geertsema (1918-1991) heeft op alle niveaus van het openbaar bestuur een rol gespeeld. In Leiden en Den Haag was hij lid van de gemeenteraad en in Warffum...

In de jaren 70 kende het grote publiek in Nederland dankzij pers en televisie drie Chinese mannenkoppen: die vande voorzitter van de Chinese Communistische Partij (CCP) Mao Zedong (toen nog Mao Tsetoeng), zijn eeuwige minister-president Zhou Enlai (toen nog Tsjoe Enlai) en Deng Xiaoping, een topman van de CCP die tot twee keer toe uit de gratie van de partij raakte. Maar hoe Ye Jianying (machtige maarschalk), Jiang Qing (echtgenote van Mao) of Hua Guofeng...

Met een aantal vrienden uit mijn studententijd maakte ik af en toe reisjes naar ‘rare’ landen. Noord-Korea stond lange tijd met stip bovenaan en een kleine tien jaar terug zijn we er twee weken heen geweest. Dat kan alleen georganiseerd en onder begeleiding van reisgidsen die niet alleen de groep toeristen maar ook elkaar in de gaten moeten houden. Nooit eerder heb ik me ergens zo paranoïde gevoeld als in Noord-Korea. Nooit eerder ook ervoer...

De communist Engel Modderman werd onlangs voor de elfde keer geïnstalleerd als raadslid. Hij zit sinds 1980 onafgebroken in de gemeenteraad van wat tegenwoordig de gemeente Oldambt heet, een samenstelling van oorspronkelijk elf fusiegemeentes in Oost-Groningen. Moddermans biografie, in eigen beheer onder de titel Engel uitgegeven, werd grotendeels ingedeeld naar de diverse gemeentes waarin hij actief was voor achtereenvolgens de CPN, de NCPN en nu meer dan twintig jaar voor ‘zijn’ VCP, de Verenigde...

Dit boek mag een biografie van Joeri Gagarin worden genoemd omdat geen enkel relevant of gevoelig detail van zijn leven ontbreekt, hoewel zijn levensverhaal helemaal is opgehangen aan een extreem korte periode, de lente van 1961, toen de ruimtevaartorganisaties in zowel de Sovjet-Unie als de Verenigde Staten zich voorbereidden op een eerste bemande ruimtevlucht. Gagarin, geboren in 1934, stierf jong. Hij verongelukte in 1968 als piloot van een MiG-straaljager. Was hij zeventig geworden, dan...

Hoe wist Josef Mengele ruim 30 jaar uit handen van justitie te blijven? Dat is de vraag die de Braziliaanse onderzoeksjournalist Betina Anton zich stelt in Het geheime netwerk dat Josef Mengele liet verdwijnen. De Israëlische veiligheidsdienst Mossad, Duitsland en nazi-jager Simon Wiensenthal maakten actief jacht op de oorlogsmisdadiger, maar kregen hem nooit te pakken. Zelfs toen in 1985 zijn skelet werd opgegraven, geloofde menigeen nog steeds dat de vogel gevlogen was. In de eerste...

Na de levenslange bemoeienis van historicus Richard J. Evans (1947) met de geschiedenis van de nationaalsocialisten en de Tweede Wereldoorlog, leest deze groepsbiografie van personen rond Hitler als een soort toegift op zijn onderzoeken van de laatste halve eeuw. Hij heeft in Hitler's People, vertaald in het Nederlands als Hitlers mensen – Gezichten van het Derde Rijk, de meeste nieuwe relevante publicaties van andere biografen verwerkt – want nieuws blijft er nog steeds te...

Aan de hand van de levensverhalen van drie vrouwen vertelt Kris Lauwerys de geschiedenis van een stad: Wenen. Emilie Flöge, Milena Jesenská en Veza Taubner representeren ieder op hun eigen wijze de werdegang van de parel van het Habsburgse Rijk. Hoe verandert een multiculturele metropool in een benepen,  xenofobe provinciestad? De paralellen met de huidige tijd zijn bij tijd en wijle verontrustend. Kris Lauwerys heeft met Drie vrouwen in Wenen een belangwekkend boek geschreven. In...

‘Opperste SD-bandiet’, ’Reptiel van de Euterpestraat’, ‘politiejakhals’, ‘levensgroot, grijs insect’. Het zijn veelzeggende typeringen van de SS’er Willi Lages, verantwoordelijk voor de dood van honderden verzetsmensen en de deportatie van 75.000 Joden. Sytze van der Zee verdiepte zich in het leven en de misdaden van deze fanatieke leider van de Amsterdamse Sicherheitsdienst en Zentralstelle für jüdische Auswanderung en laat zien dat het nationaalsocialisme hem op het lijf geschreven was. Jacht op het verzet Willi Lages, in...