Stalin was niet gek, hij was een gelovige. Dat is de belangrijkste boodschap in de nieuwe biografie van Stephen Kotkin, waarvan het eerste deel onlangs verschenen is. Stalin was ook niet de cynische, ongeletterde machtswellusteling die Trotski na diens ballingschap van hem heeft gemaakt. In Stalin. Paradoxes of Power, 1878-1928 presenteert Kotkin de Georgische jongeling als een leergierig wezen, dat op zestienjarige leeftijd hoge ogen gooide op het seminarie in Tiflis, maar vanwege zijn radicale ideeën in de problemen kwam. In het eerste jaar van zijn priesteropleiding raakte hij in contact met Kaukasische communisten en verruilde hij het geloof in het eeuwige leven voor dat van de dictatuur van het proletariaat. Het morgenrood gloorde, toen tijdens de Februarirevolutie van 1917 het tsaristische rijk ten val kwam, gevolgd door de Oktoberrevolutie, die de Bolsjewieken aan de macht hielp
Het jonge regime zond hem uit naar Tsaritsyn, om er orde op zaken te stellen in de graantoevoer naar St. Petersburg en Moskou. Collectivisatie, toen al, met alle terreur die daarbij hoorde. Onwillige keuterboeren en lokale spoorwegbeambten werden geëxecuteerd, met de zegen van Lenin, “not from sadism or panic, but as a political strategy, to galvanize the masses.” Tsaritsyn was een microkosmos van de komende terreurstaat. Het dankbare vaderland veranderde in 1925 de naam van de stad in Stalingrad.
Het eerste deel eindigt met Stalin’s voornemen van de grote collectivisatie aan het einde van de jaren twintig. Kotkin bestrijdt de gangbare theorie dat die een reactie was op de graancrisis van 1927; Stalin riep de kolchoz in het leven omdat hij er heilig in geloofde. De hongersnood, massale onrust en staatsterreur waren hobbels van de geschiedenis, contrarevolutionaire tegenkrachten die overwonnen moesten worden, “he would keep going even when told to his face by officials in the inner regime that a catastrophe was unfolding- full speed ahead to socialism.”
Stalin. Paradoxes of Power, 1878-1928
Stephen Kotkin
Penguin Books Ltd
ISBN 9780713999440
Verschenen in oktober 2014
Bestelinformatie
Bestel hier als hardcover bij bol.com (€ 31,99)
Reviews
Sheila Fitzpatrick in The Guardian
Anna Applebaum in The Atlantic
