Zachary Leader staat vooral bekend als de biograaf van Kingsly Amis. Onlangs publiceerde hij The Life of Saul Bellow. To Fame and Fortune, 1915-1964. Het eerste deel van zijn omvangrijke biografie, ruim 800 pagina’s dik, houdt op waar de vette jaren van Saul Bellow beginnen. De tweede helft van Bellows leven stond in het teken van het wereldwijde succes van Herzog en natuurlijk de toekenning van de Nobelprijs voor de Literatuur in 1976, de eerste vijftig jaar waren armoe troef. Bellow was 49 toen hij bij het grote publiek doorbrak met zijn roman over de in een midlife crisis verkerende Joodse schlemiel Moses Herzog. In zekere zin was de roman een zelfportret. Zijn gewezen echtgenotes herkenden zich moeiteloos in de personages. Susan Glassman liet hem na de scheiding financieel leegbloeden voor zoveel bekentenisliteratuur. Zijn tweede vrouw Sondra Tschacbasov, die in Herzog model stond voor de moderne heks Mady, was eveneens not amused. In 2006 doet ze in haar memoires een boekje open over de talloze affaires van Bellow en het huiselijke geweld dat tijdens hun huwelijk plaatsvond. Leader maakt dankbaar gebruik van het materiaal, waarover de eerste biograaf van Bellow, James Atlas, nog niet kon beschikken. (Toch laat ook zijn Bellow. A Biography weinig aan de verbeelding over. Bellow was een egocentrische womanizer. Niet dat Bellow wakker lag van zijn onthullingen. “What can you reveal about me that I haven’t revealed already about myself?” De meester gaf zijn biograaf de vrije hand).
Saul Bellow, als Solomon Bellows op 10 juni 1915 geboren in de buurt van Montreal, was de zoon van Russische emigranten, die in de jaren tien van de twintigste eeuw de pogroms in Europa waren ontvlucht. Hij was de jongste thuis, een dromer en deugniet, die kennelijk zijn handen niet uit zijn mouwen wilde steken. Oudste broer Maury deed dat wel. Hij verdiende in Chicago een fortuin ten tijde van de drooglegging en rekende Jimmy Hoffa tot zijn kennissenkring). Pa assimileerde met moeite. “Wright me a Ledder. Still I am The Head of all of U,” liet hij zijn jongste zoon per brief weten.
In 1941 publiceerde Bellow zijn eerste verhaal in de Partisan Review, het toonaangevende literair-culturele tijdschrift van dat moment, en in 1944 volgde zijn eerste roman. Maar hij had een openbaring nodig om zijn stem te ontdekken. Dat gebeurde in Parijs, in 1949. Hij werkte op dat moment aan een verhaal over twee mannen in een ziekenhuis. De een ligt op sterven, de ander probeert hem te overreden niet aan de man met de zeis toe te geven. Parijs ademde het existentialisme van Sartre en Bellow ademde met de tijdgeest mee. Totdat hij in een open riool water zag stromen. “I remember saying to myself, ‘Well, why not take a short break and have at least much freedrom of movement as this running water.’” Vier jaar later publiceerde hij The Adventures of Augie March. Hij had zich vrijgemaakt van de Oude Wereld en ademde de Nieuwe met volle teugen in. “Ik ben Amerikaan, geboren in Chicago – Chicago, die sombere stad – en ik pak het leven aan zoals ik het mezelf heb geleerd, met de vrije slag, en ik zal verslag doen op mijn eigen manier,” luidde de magistrale openingszin van die vuistdikke roman.
Bellow beschreef zijn Parijse revelatie tijdens een interview met Philip Roth in 2005, enkele weken voor zijn dood. Die beschouwde Augie March als zijn lijfboek, een gids naar zijn eigen schrijverschap. “These were Jews and Jewish families and here was a guy making literature out of them.”
Zelden zijn de meningen over een biografie zo verdeeld geweest als over The Life of Saul Bellow. Richard Brody heeft het in The New Yorker over “the most purely delicious literary biography that I’ve come across.” Sam Tanenhaus – gerenommeerd criticus van de The New York Times – las daarentegen “a lumpen mass of undigested and half-formed toughts, of dreary rote readings and faulty construals.” Auw. Vriend Martin Amis prijst het boek in The Vanity Fair als een “magisteral biography” en heeft er alle vertrouwen in “that I will not be alone in the expectation that The Life of Saul Bellow will prove definitive.”
De lezer heeft het laatste woord.
The Life of Saul Bellow. To Fame and Fortune, 1915-1964
Zachary Leader
Knopf Publishing Group
ISBN 9780307268839
Verschenen in mei 2015
Bestelinformatie
Bestel hier als hardcover bij bol.com (€ 38,99)
Bestel hier als E-book bij bol.com (€ 19,99)
