Christijn Groeneveld: Revalideren als topsport

‘Het is alsof je uit de kast moet komen, maar dan met je handicap. Ook al kan iedereen zien dat je een handicap hebt.’
Dat laat marathonschaatser Christijn Groeneveld, sinds de laatste wedstrijd in 2013 nog altijd regerend Nederlands kampioen op natuurijs, op het eind van zijn biografie optekenen door auteur Rick van Leeuwen. En hoewel zijn voormalige coach Gerard Kemkers van de TVM-ploeg zegt dat het mooi is dat hij een eigen biografie krijgt, noemt hij dat ook dubbel. ‘Dit boek zou er niet komen als hij die lelijke val niet had gemaakt. Hij heeft natuurlijk een verhaal, waarbij ik het woord “mooi” maar even weglaat. Wel inspirerend, vanwege zijn grondhouding door alle fases heen.’

Gezien zijn talent als marathonrijder en vermogen tot afzien is het niet uitgesloten (mits de weergoden hem gunstig gestemd waren geweest) dat Groeneveld een biografie zou hebben gekregen als bijvoorbeeld Elfstedentocht-winnaar, maar inspirerend is zijn verhaal zeker.

Nieuw leven

Tijdens een training op de ijsbaan in Inzell gaat Groeneveld bij het insnijden van de bocht onderuit en knalt hij keihard tegen de boarding. Hij kan niet meer opstaan en voelt een helse pijn in het midden van zijn rug. Een traumahelikopter brengt hem naar het ziekenhuis waar hij niet veel later wordt geopereerd.

Letterlijk in één klap is hij topsporter af. ‘Ik was schaatser toen ik dat ongeluk kreeg,’ citeert zijn biograaf hem. ‘De dag erna begon een nieuw leven.’
Met een dwarslaesie.

Dat nieuwe leven staat voor het grootste deel in het teken van revalideren. En hij mag dan in letterlijke zin geen topsporter meer zijn, zijn revalidatie in Heliomare in Wijk aan Zee, en later bij voetbalclub AZ, pakt hij wel als een topsporter aan.

Over revalidatiecentrum Heliomare is hij ronduit negatief: ‘kut’, en dat mag iedereen van hem weten. Vanaf dag één botst zijn topsportmentaliteit met wat men daar met patiënten als uiterste doel nastreeft: zelfredzaamheid. Terwijl Groeneveld weer zo normaal mogelijk wilde functioneren. Of zoals Kemkers zegt: ‘Hij wilde olympisch kampioen revalideren worden.’

Geen slachtofferrol

Die topsporthouding raakt Kemkers en is voor hem de reden zijn vroegere pupil te helpen waar hij kan. Meer mensen uit de TVM-ploeg ondersteunen hem belangeloos. Opmerkelijk, want Groeneveld maakt maar een jaar deel uit van die ploeg – en dat is niet het jaar van zijn ongeluk. Zo geeft Sven Kramer hem zijn eerste eigen rolstoel, fysiotherapeut Johan Methorst behandelt hem elk weekend, en met Koen Verweij is hij nog altijd bevriend.

Sowieso vindt iedereen die in het boek aan het woord komt het bewonderenswaardig dat Groeneveld nooit in een slachtofferrol is gekropen. Dat is hij evenmin over zijn ‘mannelijkheid’. Zo toont hij zich heel open en kwetsbaar over zijn veranderde seksualiteit. Zijn inmiddels ex-vriendin en hij leerden elkaar opnieuw ontdekken met alle bijbehorende onzekerheden. En natuurlijk moest het allemaal wat eenvoudiger, merkt Groeneveld droog op: ‘Het is dus niet zo dat we de Kamasoetra erbij pakten.’

Trein

Naast een in meerdere opzichten intiem inkijkje in zijn revalidatieproces zullen schaatsliefhebbers smullen van het inkijkje achter de schermen in de toch tamelijk besloten schaatswereld.

Zo begon het Groeneveld onder meer op te vallen dat de onaantastbaar geachte Kramer in trainingen beter was dan in wedstrijden en zeker voor belangrijke wedstrijden toch wel heel vaak ineens last van pijntjes en blessures had. Met Verweij heeft hij de nodige practical jokes uitgehaald, wat een tamelijk hilarisch hoofdstuk oplevert.

Met name het hoofdstuk met Jillert Anema, destijds coach van de BAM-ploeg waarin Groeneveld naar eigen zeggen pas echt heeft leren schaatsen, is inhoudelijk zeer de moeite waard. Anema blijkt nogal lang van stof en laat zich niet onderbreken door de ongeduldige biograaf: ‘Moet je de trein halen?’

Sowieso toont Van Leeuwen op meer plekken in het boek een aangename zelfspot dat hij nu ook weer niet de grootste schaatskenner is.

Tegenslag

‘Om te winnen moet je durven leren verliezen’, past hij een belangrijke (levens)les van diezelfde Anema toe. Inmiddels woont Groeneveld samen in een grotendeels zelf verbouwde woning in Amsterdam. Hij werkt als foto- en videograaf alias contentmaker bij PricewaterhouseCoopers (PwC). En inmiddels – hij blijft sportman – is hij een verdienstelijk rolstoeltennisser.

Elk leven zou het waard zijn om een boek over te schrijven, stelt Groeneveld in zijn voorwoord – daarbij feitelijk niet geheel juist opmerkend dat zijn leven niet veel anders is dan dat van anderen. ‘Toch had ik me nooit kunnen voorstellen dat mijn leven zo’n onvoorspelbare wending zou nemen. De grootste prestatie is niet alleen de hoogste trede op het podium, maar ook het leren omgaan met tegenslag.’

De titel van deze onderhoudende en met vaart geschreven biografie illustreert die prestatie buitengewoon treffend. Mooi dat Groeneveld uit de kast is gekomen.

Ruggengraat. Het verhaal van de schaatskampioen met een dwarslaesie
Christijn Groeneveld en Rick van Leeuwen
Volt
ISBN paperback 9789021470955
ISBN E-book 9789021470962
Verschenen in oktober 2024

Bestelinformatie