Ze was de gesel en schandpaal van conservatief Amerika. Elizabeth Taylor heeft groots en meeslepend geleefd. Kate Andersen Brower schreef met Elizabeth Taylor. The Grit and Glamour of an Icon vooral een biografie over het publieke imago van een actrice die vanaf haar negende levensjaar in de schijnwerpers stond, genadeloos overgeleverd aan de wisselkoers van de ‘publieke opinie’.
Kindsterretje
Taylor bracht het grootste deel van haar jeugd door binnen de catacomben van MGM-studio’s. Ze ging er naar school, deed er haar werk en werd kostwinner van een gezin dat – tot grote frustratie van haar meppende vader – financieel volledig van haar afhankelijk was. De enige leeftijdsgenootjes die ze tegenkwam waren ook kindsterretjes. Ze werd voor Lassie Come Home (1943) vanwege haar Britse accent gecast dat ze tijdens haar eerste levensjaren in Londen had opgedaan. Tijdens de oorlogsjaren klonk het bioscooppubliek dat buitengewoon sympathiek in de oren.
Taylor is het prototype van het kindsterretje dat de dromen van haar moeder waar moest maken. Sara Taylor was de alomtegenwoordige ‘stage mother’, die haar dochter seintjes gaf wanneer ze haar rug moest rechten, een traantje weg moest pinken of een glimlach op haar gezicht moest toveren. Het matriarchale regime was meedogenloos. Toen Taylor tijdens de opnamen van National Velvet van haar paard viel en haar rug blesseerde, verbeet ze de pijn. Ze was net 11 jaar geworden toen de studio haar voor het eerst kennis liet maken met pijnstillers. Het werd een verbond voor het leven: de chronische rugklachten, de medicijnen.
Studiosysteem
Elizabeth Taylor behoorde tot een generatie actrices die de ondergang van het studiosysteem in Hollywood door de opkomst van de televisie aan den lijve heeft meegemaakt. In de Gouden Eeuw van Hollywood was een ster een groot deel van haar carrière bij één studio aangesloten, die heel haar doen en laten – wat ze droeg, dacht en deed – bepaalde. Toen Taylor kort voor haar achttiende verjaardag een relatie kreeg met Conrad Hilton, zoon van de hotelmagnaat, vond Louis B. Mayer dat een uitstekende huwelijkskandidaat. Mayer – ‘the most powerful star maker in the business’, aldus Brower – financierde de exorbitante huwelijksceremonie. Die werd kort voor de première van Taylors veertiende film, Father of the Bride, gepland. De trouwbelofte was tot een publiciteitsstunt verworden. Na zeven maanden scheidden ze. Hilton had er nogal een handje van om haar bont en blauw te slaan. En Taylor kwam tot het inzicht dat het huwelijk vooral een vlucht uit het ouderlijke huis was. Toen ze op haar achttiende financieel onafhankelijk werd, ontdekte ze dat haar ouders het meeste geld verbrast hadden dat ze de afgelopen jaren met haar films had verdiend.
De tabloids
Haar eerste grote liefde is producer Michael Todd, voor wie ze haar gezapige huwelijk met de Britse acteur Michael Wilding in 1956 inruilt. Een jaar later komt Todd om in een vliegtuigcrash. Taylor is ontroostbaar en vlucht in de armen van Eddy Fisher, die op dat moment nog getrouwd is met de immens populaire Debbie Reynolds. De publieke opinie is meedogenloos. De treurende weduwe wordt neergezet als een amorele vamp, die het sprookjeshuwelijk van Fisher en Reynolds met haar diabolische aanwezigheid om zeep heeft geholpen. (In werkelijkheid was dat huwelijk een farce. Dochter Carrie Fisher in 2004: ‘The best thing Elizabeth Taylor did for me was to get Eddie Fisher out of the house’). De bioscoopbond weigert haar na het kassucces van Cat on a Hot Tin Roof te benoemen tot Star of the Year. ‘The movie industry is at the mercy of public opinion, and to award Miss Taylor the honor at the time is out of the question.’ Elizabeth Taylor moest Richard Burton toen nog ontmoeten.
Richard Burton
Dat gebeurde op de set van Cleopatra, in januari 1962. Taylor viel als een blok voor Burton, en vice versa. ‘I get an orgasm just listening to that voice of his.’ Hun relatie, beklonken in twee huwelijken, was de talk of the town in de jaren zestig. Hij verliet zijn eerste vrouw voor haar, een schandaal dat in de tabloids wederom breed werd uitgemeten. Legendarisch waren hun ruzies. Die vonden ook in alle openbaarheid plaats, zoals tijdens de cocktailparty’s in Beverly Hills. Todd Fisher, oudste zoon van Debbie, herinnert zich nog levendig hoe Burton en Taylor zich schielijk terugtrokken na een publieke kijfpartij tijdens een feestje van zijn moeder. Na twintig minuten voegde het koppel zich weer bij het gezelschap, ‘happy and in love again’. Todd leerde die avond de betekenis van goedmaakseks kennen. Volgens Taylor was een goede ruzie ‘one of the greatest exercises in marital togetherness’.
Who’s afraid of Virginia Woolf?
Burton was een drinkebroer. Een kwestie van erfelijke belasting, want ook zijn biologische vader was berucht om zijn kwade dronk. Maar hij ging ook gebukt onder het ‘Faustiaanse pact’ dat hij met zijn film- en toneelcarrière had afgesloten. De mijnwerkerszoon uit Wales verloochende met iedere Shakesperiaanse volzin die moeiteloos aan zijn lippen ontsnapte zijn sociale achtergrond.
In 1966 vereeuwigden Burton en Taylor hun toxische verhouding in Who’s afraid of Virginia Woolf. Mike Nichols, op dat moment nog volledig groen als filmregisseur, werd op voorspraak van het paar als director aangetrokken. Hij verzocht Taylor twintig kilo aan te komen voor haar rol. ‘That was one of the nicest orders I’ve ever been given,’ aldus Taylor. Who’s afraid of Virginia Woolf werd een kaskraker, Burton en Taylor konden voortaan gages met zes nullen vragen, maar na dat eclatante succes verzandden hun carrières in een reeks flops die illustratief leek te zijn voor hun tanende huwelijk. De bom barstte tijdens de opnamen van Divorce His, Divorce Hers in 1973, die genadeloze kritieken ontving (Varity: de film ‘holds all the joy of standing by an autopsy’).
Een ander keurslijf
In 1976, depressief en in rouw om het verlies van haar grote liefde, leerde ze de Republikeinse senator John Warner kennen, echtgenoot nr. 6. Taylor kwam in een keurslijf terecht dat herinneringen opriep aan het oude studiosysteem. Wat ze droeg, dacht en deed werd nu bepaald door Warners campagneteam. Toen anti-homoactivist Anita Bryant de publieke ruimte met haar abjecte meningen begon te bestoken, wilde Taylor tegengas geven, maar die ruimte kreeg ze niet van de partij. Ze voelde zich een ‘robot’, die haar vertier zocht in fast food. Hun scheiding volgde in 1982. Een jaar later stond ze met Richard Burton op de planken in een stuk van Noëll Coward. Burton, sober op dat moment, wilde de productie zo snel mogelijk verlaten. Taylor was verslaafd aan alles waaraan een mens maar verslaafd kan raken: drank, cocaïne, pijnstillers, slaapmiddelen, poppers, PCP, marihuana en nog een aantal andere straatdrugs. Haar kinderen konden haar ’s avonds niet meer bereiken, omdat ze dan te high was.
Aids-activiste
En toen maakte Rock Hudson op 25 juli 1985 wereldkundig dat hij AIDS had. Hudson was sinds hun gezamenlijke film Giant uit 1956 een vriend. Hij was toentertijd als de dood dat zijn homoseksuele geaardheid geopenbaard zou worden in de tabloids. Zoals ook Montgomery Clift als de dood was dat dat zou gebeuren. En James Dean. Of Cary Grant. In de nadagen van het studiosysteem moest een homoseksuele acteur vooral in de kast blijven, anders betekende dat einde carrière. William Haines ondervond dat aan den lijve. Toen hij van Mayer opdracht kreeg zijn relatie met zijn vriend te verbreken, antwoordde Haines dat hij dat best wilde doen, als Mayer zijn vrouw zou dumpen. Nooit meer iets van gehoord, van die Haines. Taylor ontpopte zich in de herfst van haar leven als een hartstochtelijk AIDS activiste. Ze heeft naar schatting meer dan $ 100 miljoen bij elkaar weten te bedelen. Het was haar manier om af te rekenen met een schijnwereld die haar ook groot had gemaakt. Ze kende de opofferingen. En de slachtoffers.
‘Marilyn allowed herself to wear the very heavy burden of sex symbol. I watched Monty, born a free spirit, allow his wings to be clipped just because of the studio pressure and the heaviness it brings. Not me. I refused to wear any sense of responsibility to anything or anyone than me.’
Ze overleed op 23 maart 2013, na een hospitalisering die zes weken duurde, aan hartfalen.
Kate Andersen Brower schurkt met The Grit and Glamour of an Icon tegen het genre van de tabloid biography aan dat in de Verenigde Staten met exponenten als Darwin Porter en Danford Prince een grote vlucht heeft genomen. Haar biografie staat vol sappige details, geverifieerde roddel en achterklap, persoonlijke onthullingen. Ze kreeg de volledige medewerking van de nazaten van Taylor, waardoor ze toegang had tot haar brieven en dagboeken. Toch is haar biografie zoveel meer dan een uit de kluiten gewassen roddelblad. Het is ook een boek over de werking van roem, de spanning tussen een publiek en privaat leven, en de meedogenloze opofferingen die Hollywood van haar kinderen vroeg.
Elizabeth Taylor. The Grit and Glamour of an Icon
Kate Andersen Brower
Harper Collins
ISBN hardcover 9780063067653
ISBN e-book 9780008435844
Verschenen in december 2022
Bestelinformatie
Bestel als hardcover bij bol.com (€ 26,83)Bestel als ebook bij bol.com (€ 19,99)
