Caroline Norton, een vrouw die de wet verzette

Veel strijdbaarder kan niet. Caroline Norton (1808 – 1877) ontvluchtte haar tirannieke en gewelddadige echtgenoot, werd – geheel volgens het in 1830 geldende recht in Engeland – de toegang tot haar kinderen ontzegd, en vocht daarna haar hele leven voor de rechten van het moederschap. Niet voor de gelijkheid van mannen en vrouwen, moge blijken uit dit citaat uit 1870: “The natural position of woman is inferiority to man. Amen! That is a thing of God’s appointing, not of man’s devising.” Dat belette haar niet haar hele leven te vechten tegen het onrecht dat echtgenotes en moeders werd aangedaan.

Het is nog niet zo lang geleden (in Nederland en het grootste gedeelte van de “beschaafde” wereld) dat vrouwen niet zelf een bankrekening konden openen of zelfstandig tekenen voor een hypotheek, zonder dat hun echtgenoot of vader daarvoor meetekende. Maar 200 jaar geleden was een vrouw letterlijk het bezit van haar echtgenoot: al haar aardse have en goed behoorden aan haar man, ze kon geen contract tekenen of testament, ze had geen eigendom. Sterker nog: zelfs haar kinderen waren het bezit van haar man. Althans volgens de wetgeving in het Verenigd Koninkrijk anno 1830. In de boeiende biografie The case of the married woman . A 19th-Century Heroine Who Wanted Justice for Women door Antonia Fraser lezen we het levensverhaal van Caroline Norton, een succesvolle schrijfster en society-beroemdheid uit de 19^de eeuw, die op haar 19^de jaar werd uitgehuwelijkt aan George Norton. Een ongelukkig huwelijk, dat niettemin drie kinderen opleverde. Caroline Norton had alles mee: erudiet, schoonheid, het middelpunt van het society leven in London. Maar ze trof het noodlot van een vreselijke echtgenoot.

Twee erudiete vrouwen

Een boeiende vrouw schrijft een uiterst leesbare biografie over een boeiende vrouw. Lady Antonia Fraser, nu 90 jaar, had al zo’n dertien biografieën (met name over het Engelse vorstenhuis) op haar naam staan. En niet minder dan 10 romans, een aantal bloemlezingen, en tal van lezingen op literaire en historische events. Bij uitstek geschikt om als Londense society-celebrity de biografie te schrijven van die andere erudiete socialite, 200 jaar eerder. Fraser heeft in haar biografieën altijd een voorkeur gehad voor de tragische heldin: ze debuteerde in 1969 met de biografie over de ongelukkige Schotse koningin Mary Stuart. Het verhaal over Caroline Norton betreft een niet minder tragisch heldin. In The case of the married woman komt Fraser’s diepgaande kennis over de 19^de eeuw meer dan ooit naar voren. Misschien, zo commentarieerde de recensente van The New York Times Judith Flanders voorzichtig, veronderstelt Fraser wel eens te veel kennis van die wonderlijke eeuw bij haar lezers. ()

Tragisch leven, prachtige biografie

De biografie van Fraser leest als een roman, maar is gefundeerd met een stevig notenapparaat en een indrukwekkende bronnenlijst, zonder een wetenschappelijke biografie te worden. Haar protagoniste Caroline Norton moest vrijwel haar hele leven vechten tegen een maatschappij die door mannen werd geregeerd. Ze slaagde erin door haar onvermoeibare strijd met de pen, via boeken en pamfletten, een drietal wetten aangenomen te krijgen die er in ieder geval voor zorgde dat vrouwen enkele fundamentele rechten kregen (de Custody of Infants Act 1839, de Matrimonial Causes Act 1857 en de Married Women’s Property Act 1870). In haar persoonlijk leven leed ze tragische verliezen: haar jongste zoon overleed in de tijd dat haar man haar de toegang tot haar kinderen had ontzegd, haar beide andere zoons stierven eveneens betrekkelijk jong. Caroline Norton had een turbulent bestaan. Toen zij eindelijk op hoge leeftijd (na een aantal liefdesaffaires in de jaren na haar scheiding van Norton) alsnog rust en harmonie hoopte te vinden in een huwelijk met een goede vriend, Sir W. Stirling Maxwell, overleed ze drie maanden na de huwelijksinzegening. Rust heeft het noodlot haar niet gegund.

The Case of the Married Woman. A 19th Century Heroine Who Wanted Justice for Women
Caroline Norton
Antonia Fraser
Pegasus Books
ISBN hardcover 9781639361571
ISBN ebook 9781639361588
Verschenen in mei 2022

Bestelinformatie