Een jaar na de dood van Rainer Werner Fassbinder, hij overleed op 10 juni 1982, waren het de vrienden die hun memoires over ‘Fassie’ publiceerden – Harry Baer met Slapen kan ik als ik dood ben en Kurt Raab met Die Sehnsucht des Rainer Werner Fassbinder. In 2004 kwam Christian Braad Thomsen met een herbewerking van Fassbinder: The Life and Work of a Provocative Genius. Daarna werd het stil rond de maker van Berlin Alexanderplatz, Lili Marleen en Die Ehe der Maria Braun. Althans in Duitsland. Vergetelheid is een groot woord voor deze luwte. Daarvoor zijn de films van Fassbinder te zeer in het het collectieve geheugen van de Duitsers gegrift. Maar hun Vergangenheitsbewältigung kreeg met films als Anonyma. Eine Frau in Berlin van Max Färberböck en Heimat van Edgar Reitz een ander accent: de gewone Duitser als slachtoffer van het Nazi-regime, in plaats van cynische opportunist die er het beste van probeert te maken en die, zodra hij of zij daartoe de kans krijgt, de schande van de oorlog schielijk onder het tapijt van het Wirtschaftswunder veegt.
De biografie van Rainer Werner Fassbinder heeft dan ook dertig jaar op zich laten wachten, maar nu is hij er, geschreven door Jürgen Trimborn. Filmcriticus Hans Günther Pflaum is in Die Zeit niet onverdeeld positief: Trimborn heeft weinig nieuws te melden over de filmografie van Fassbinder, maakt foutjes (Detlef Sirk = Detlef Sierck) en schrijft knullig. Pflaum is echter vol lof over de behandeling van Fassbinders kinderjaren en adolescentie in het boek van Trimborn. ‘Trimborn zeigt detailreich die Stationen einer endlosen Leidensgeschichte, mit den vielen Momenten des Scheiterns und der erneuten Versuche, die Misere hinter sich zu lassen. Fassbinder war schon in jungen Jahren alles andere als sesshaft, konnte und durfte es nicht sein. Die vielen Ortswechsel zeugen von einer frühen Unruhe, die er wohl nie überwinden konnte. So erklärt sich seine Sehnsucht nach Heimat im eigenen Schaffen. Ein Haus habe er sich mit seinen Arbeiten bauen wollen, hat er einst erklärt. Fassbinders Not der frühen Jahre hat Trimborn überzeugender dargestellt, als es bisher an irgendeiner anderen Stelle zu lesen war. Genau dieser Teil des Buches könnte und sollte den Blick auf die Filme schärfen und verändern.‘
Op het filmfestival van Cannes maakte de Duitse regisseur Marco Kreuzpaintner bekent dat hij bezig is aan een film over Fassbinder. Hij heeft geen traditionele biopic voor ogen, maar een ‘melodrama in de stijl van Fassbinder’.
Ein Tag ist ein Jahr ist ein Leben: Rainer Werner Fassbinder
Jürgen Trimborn
Propyläen Verlag
ISBN 978-3-54907-426-8
Verschenen mei 2012
€ 22,99
