De Scholls moesten als exemplarische helden de wereld ervan overtuigen dat er in het Derde Rijk ook fatsoenlijke Duitsers waren. De DDR nam daarin het voortouw en bracht in 1961 een postzegel van broer en zus uit. Merkwaardig genoeg was aan de andere kant van het ijzeren gordijn de identificatie met Sophie groter dan met Hans. Zelfs in de biopic van Marc Rothemund uit 2005, toen de Muur allang gevallen was, is dat nog het geval. Ook in Sophie Scholl. Die letzte Tage speelt haar broer een bijrol.
Volgens de recensent van de Leverkusener Anzeiger voegt Maren Gottschalk met haar nieuwe biografie van Sophie Scholl een wezenlijk element toe aan het tragische levensverhaal van de moedige verzetsheldin. Vooral door het standaardwerk van zus Inge Scholl uit 1947 – Die weisse Rose – heeft dat verhaal bijkans mythische proporties aangenomen. Sophie was aanvankelijk een hartstochtelijk aanhangster van het nationaal-socialisme, zo betoogt Maren Gottschalk. Als lid van de Bund Deutscher Mädel geloofde ze in de Volksgemeinschaft van het Derde Rijk. ‘All das holt die Person Sophie Scholl zwar beinahe brutal herunter vom Sockel der Ikone, des Mythos, der geborenen Heldin. Es macht sie dafür aber auch umso beeindruckender zum menschlichen Wesen, mit dem man sich identifizieren, das man verstehen und dessen Gedanken man -von Spannung gepackt – bis zum Ende verfolgen will,‘ bericht de Leverkusener Anzeiger. Maar brengt Gottschalk daarmee werkelijk iets nieuws? Ook Barbara Beuys wijst in haar monumentale biografie van Sophie Scholl uit 2010 immers al op het aanvankelijke enthousiasme voor Hitler en zijn trawanten. Beuys heeft in haar levensbeschrijving alle oog voor de geleidelijkheid in de lange weg naar de Widerstandskampf.
Hans Scholl, oprichter van Die weisse Rose, omarmde aanvankelijk eveneens het nationaal-sociaimse. In de onlangs verschenen biografie van Barbara Ellermeier wordt hij voorgesteld als een eenzelvige maar aantrekkelijke student medicijnen. ‘Nein, es ist doch wirklich toll, alles ist verliebt in Scholl,’ liet een van de vrouwelijke medestudenten zich ontvallen. Ellermeier wijst vooral op het belang van hun protestantse levensovertuiging, die de Scholls de ogen deed openen voor de morele werdegang van het Hitler-regime. Ook de invloed van jeugdvriend Otl Aicher, die vanaf den beginne weigerde tot de Hitlerjugend toe te treden, tijdens de oorlog onderdook en in 1954 met Inge Scholl zou trouwen, brengt Ellermeier voor het voetlicht. De beschrijving van de laatste dagen voor de terechtstelling van Hans Scholl typeert Christian Schröder in zijn bespreking voor Der Tagesspiegel als een ‘thriller’.
Sophie Scholl. Die Lebensgeschichte der Sophie Scholl
Maren Gottschalk
Uitgeverij Beltz Gmbh
ISBN 9783407811226
Verschenen augustus 2012
Bestelinformatie
Bestel hier als hardcover bij bol.com (€ 17,99)
Hans Scholl. Biographie
Barbara Ellermeier
Uitgeverij Hoffmann & Campe
ISBN 9783455502442
Verschenen april 2012
