In 1894 richtte Henry Harland in Londen Yellow Book op, een literair tijdschrift dat onderdak moest bieden aan de representanten van de ‘nieuwe beweging’. Harlan, een New Yorker die vijf jaar eerder met zijn vrouw de oversteek naar Europa had gewaagd, voelde feilloos aan dat het borrelde in Victoriaans Engeland. De zogeheten ‘decadenten’ stelden rigide normen omtrent heteroseksualiteit, masculiniteit en de rol van de vrouw in de samenleving ter discussie in hun werk. Er werd gesproken van een New Woman, een New Morality. Jad Adams schreef een fascinerende collectieve biografie van de vrouwen die bij Yellow Book betrokken waren.
Een jaar voordat Yellow Book werd opgericht, gooide George Egerton hoge ogen met Keynotes, een bundel van zes verhalen waarin vrouwen snakten naar een leven dat uit meer bestond dan alleen maar huis en haard. Vriend en vijand waren verrast dat achter het pseudoniem een vrouw schuil ging. Mary Chavelita Dunne, want dat was haar echte naam, las vooral Scandinavische literatuur – Ibsen, Strindberg, Hamsun. Honger, de roman die Hamsun in 1890 publiceerde, was haar lijfboek. Ze kreeg een relatie met de Noor en werd de vertaler van zijn magnum opus.
Huissleutel
George Egerton krijgt een prominente plaats toebedeeld in deze collectieve biografie. De verwarring rondom haar sekse werd niet alleen door haar pseudoniem veroorzaakt, maar ook door haar impressionistische stijl, die geïnspireerd was op de Scandinaviërs. Haar proza had modernistische trekken: subjectief, fragmentarisch, droomachtig, niet-chronologisch, plotloos.
Egerton verzorgde verschillende bijdragen aan Yellow Book. Harland was onder de indruk van haar werk. Het monogram van zijn tijdschrift verwees naar de huissleutel die de vrouwen in Keynotes veelal bij zich droegen. Ze werden niet langer gechaperonneerd of onder de hoede van hun broers gebracht, maar kwamen thuis wanneer zij dat wilden.
De Nieuwe Vrouw
Dat monogram werd gemaakt door Aubrey Beardsley, de huisillustrator van Yellow Book. Beardsley tekende broodmagere vrouwen, die veel weerstand opriepen onder de gevestigde kritiek. De zogenaamde ‘nieuwe vrouw’ was in hun ogen een gedegenereerd wezen dat niet was toegerust voor haar natuurlijke taak om nageslacht voort te brengen. Aartsconservatief Eliza Lynn zag maar één ding.
‘The bass voice, flat chest, and lean hips of a woman who has physically failed in her rightful development.’
Maar de vrouwen van Yellow Book wilden niet langer lijdzaam de geijkte rol van dochter, echtgenote of moeder op zich nemen. In het werk van auteurs als George Egerton, Ethel Colburn Maye en Méanie Muriel Dowie ging het expliciet over de seksuele ontwikkeling van vrouwen, hun beperkte mogelijkheden in een patriarchale samenleving en de hypocrisie van de dubbele moraal op het breukvlak van de negentiende en twintigste eeuw.
Oscar Wilde
De clash tussen de gevestigde orde en de decadenten werd in 1895 op de spits gedreven. Toen vond het proces plaats tegen Oscar Wilde vanwege zijn homoseksuele relaties met onder anderen Lord Alfred Douglas, de latere echtgenoot van Olive Custance, een van de vrouwelijke auteurs van Yellow Book. De vrouwen waren begaan met het lot van Oscar Wilde. Adams benadrukt het natuurlijke verbond tussen de decadent, de homoseksueel en de Nieuwe Vrouw.
‘The trial was a reminder of the high stakes of masculinity in securing bourgeois regimes of gender and morality; woman, already marginal, could more easily articulate thoughts that had become dangerous for men.’
Yellow Book is overigens een directe verwijzing naar het werk van Oscar Wilde. In The Picture of Dorian Gray krijgt de hoofdpersoon een geel boek cadeau dat een leidgids wordt voor zijn hedonistische levensstijl. De ‘realistische romans’ uit Frankrijk hadden in de regel een geel omslag.
Decadent women
Al met al bestond Yellow Books slechts drie jaar, maar dat zegt niets over het belang van het tijdschrift. Adams beschrijft een beweging van gelijkgezinden die elkaar inspireerden, wat niet wegneemt dat ieders zijns weegs ging na het laatste nummer in de lente van 1897. Het tweede deel van zijn biografie gaat dan ook over het leven van deze vrouwen na Yellow Books. Evelyn Sharp werd een vooraanstaand lid van de Suffragettes, de vrouwen die zich sterk maakten voor algemeen kiesrecht, terwijl George Egerton niets moest weten van hun politiek feminisme. In zekere zin waren de vrouwen van Yellow Book de voorgangsters van de Suffragettes, maar vanzelfsprekend was dat niet. Adams weet die nuancering heel overtuigend voor het voetlicht te brengen. Bovenal is Decadent Women een meeslepend relaas over eigengereidheid, de opofferingsgezindheid van een schrijversleven en de kracht van de literatuur.
Decadent Women. Yellow Book Lives
Jad Adams
Reaktion Books
ISBN hardcover 9781789147896
ISBN e-book 9781789148046
Verschenen in oktober 2023
Bestelinformatie
Bestel als hardcover bij bol.com (€ 22,99)Bestel als e-book bij bol.com (€ 29,47)
