Willem van Oranje. Politicus in hart en nieren

De naam van Willem van Oranje is onlosmakelijk verbonden met ons land en met onze geschiedenis. Ons volkslied gaat niet over Nederland maar over hem. De heroïsche heroïeke strijd die ons kleine landje voerde tegen de oppermachtige Spaanse koning, die als resultaat had dat ons land een bestuurlijke eenheid werd zonder gekroond staatshoofd, die strijd is de strijd van Willem van Oranje. En dan is de huidige koning ook nog min of meer familie van deze man. Wat wil je nog meer?

Alles in het leven van Willem van Oranje doet een enorm appel op ons romantische ideeën over helden: zijn geboorte als zoon van een tamelijk eenvoudige edelman, die op elf-jarige leeftijd ineens prins wordt, schatrijk en machtig, afstand moet doen van zijn Lutherse geloof en aan het Brusselse hof onder auspiciën van de keizer opgroeit. Die grote keizer, Karel V, die bij zijn abdicatie op onze prins steunt! Die prins die de strijd aangaat met de zoon van Karel V en al zijn bezittingen en zijn leven en dat van zijn broers in de waagschaal stelt om ons land te bevrijden van de hertog van Parma. Willem van Oranje was de aanvoerder van de Opstand, de oorlog die 80 jaar duurde en die ons land uiteindelijk bevrijdde van de Spaanse tiran. Ten slotte doodgeschoten op de trappen van zijn eigen huis, terwijl zijn laatste woorden zijn verbondenheid met het Nederlandse volk symboliseren.
Een mooi en smeuïg verhaal om aan je kinderen te vertellen. En iedereen die iets van de geschiedenis van die tijd afweet, weet dat het zo eenvoudig niet ligt. Alleen al het feit dat een zeer groot deel van die tachtigjarige oorlog, namelijk 65 jaar, gevoerd werd toen Willem van Oranje allang dood was, betekent dat hij niet op die manier vereenzelvigd kan worden met onze strijd voor onafhankelijkheid. Er zijn tal van artikelen en boeken verschenen die andere kanten van de prins van Oranje laten zien.Zelfs de filmserie met Jeroen Krabbé in de titelrol, toonde in ieder geval dat de prins er als jongeling niet bepaald een ridderlijke moraal op na hield.

Willem van Oranje. De opportunistische vader des vaderlands van Aron Brouwer en Marthijn Wouters is ook een mooi en smeuïg verhaal en het laat een andere kant van hem zien. De ondertitel van de biografie, die luidt dat Willem van Oranje een opportunist was, tonen de auteurs zeer overtuigend aan. In het begin van zijn leven gingen het belang van Willem van Oranje en dat van ons volk hand in hand. Wat goed was voor ons volk was ook goed voor de prins. Fillips II en Willem verschilden van karakter maar ze hadden aanvankelijk ook zeker waardering en respect voor elkaar. Willem toonde zich tot het laatst een loyale en katholieke onderdaan van de Spaanse koning. Na de Beeldenstorm verslechterde de relatie tussen hen snel. Willem probeerde aanvankelijk de band te herstellen, vooral omdat hij graag financiële hulp van Filips ontving, maar na de dood van Egmond en Horne werd het duidelijk dat het hard tegen hard zou gaan.
De auteurs maken heel duidelijk wat een politiek dier Willem van Oranje was. Hij was uit op macht en hij had aanvankelijk ook alles mee om machtig en invloedrijk te worden. Hij was een charmante en intelligente persoonlijkheid. Daarnaast wist hij buitengewoon goed te verwoorden wat hij wilde en hij wist ook buitengewoon goed te verdoezelen wat hij eigenlijk wilde. Hij wilde macht en dat hij daarvoor moest liegen, bedriegen of steden uit moest moorden was geen heel groot probleem. Hij verschilde in dat opzicht ook niet van veel tijdgenoten want als je deze biografie leest zie je dat iedereen voortdurend bezig was om allianties te smeden en te breken, om geld en manschappen heen en weer te sturen en om de eigen positie zo voordelig mogelijk neer te zetten.
Willem van Oranje was de Machiavellische Vorst bij uitstek.

Het boek leest bijna als een modern fantasy verhaal. Moord, doodslag, verraad… Alles komt erin voor. Op sappige toon en met veel bewijsmateriaal tonen Brouwer en Marthijn een kant van Willem van Oranje die we misschien liever niet willen zien. Het verpest een beetje het sprookje. Maar in ons hart weten we natuurlijk ook wel dat sprookjes niet bestaan. Het boek toont aan dat er niets nieuws onder de zon is als het gaat om macht, het verkrijgen van macht en machtsmisbruik. Dat God medelijden heeft met de arme volkeren die het slachtoffer zijn van de machinaties van de machtigen der aarde, dat gelooft niemand meer.

Willem van Oranje. De opportunistische vader des vaderlands
Aron Brouwer en Marthijn Wouters
Uitgeverij Nieuw Amsterdam
ISBN 9789046821183
Verschenen januari 2017