Het oordeel is hard. ‘Moszkowicz heeft diverse regels overtreden en de belangen van zijn cliënten ernstig verwaarloosd en hij heeft zich aan wettelijk toezicht onttrokken.’ De Raad neemt het hem kwalijk dat hij op 30 juni 2012 afwezig is bij de uitspraak van de tuchtrechter. ‘Hij geeft daarmee te kennen dat hij de bezwaren van de Deken en de klachten van de klagers niet of amper serieus neemt. Het is daarom onverantwoord dat hij nog langer als advocaat zijn praktijk uitoefent.’ Die dag wordt de beroemdste strafpleiter van Nederland door zijn vakbroeders geroyeerd. Een half jaar later maken Vrij Nederland-journalisten Marian Husken en Harry Lensink in Het geheim van Bram Moszkowicz de balans op.
De pleaser
Wat is volgens de auteurs dat geheim? Dat zijn vader, Max Moszkowicz, meer is dan een voorbeeld, eerder een leidsman, die in zijn uitspraken over de advocatenpraktijk door zijn jongste zoon wordt nagebauwd? Max Moszkowicz senior: ‘Wezenlijk slechte mensen bestaan niet. Ik ben ze nog nooit tegengekomen.’ Bram Moszkowicz: ‘Ik heb nog nooit iemand ontmoet die beantwoordt aan de karikatuur van de door en door slechte mens.’ Het citaat verdedigt het beroep van strafpleiter volkomen. Iedere verdachte, hoe weerzinwekkend ook, verdient een spreekbuis (vader en zoon Moszkowicz zien zichzelf als ‘la bouche de l’accuse’). Maar het statement is op zijn minst opmerkelijk voor een vader die de holocaust heeft overleefd en een zoon die zich nadrukkelijk afficheert als een kind van een oorlogsslachtoffer. Een dergelijke legitimatie slik je niet bij voorbaat voor zoete koek. U, die Auschwitz en Mauthausen heeft overleefd, bent het ultieme kwaad nog nooit tegengekomen? Dat is geen retorische vraag, laat staan een morele tegenwerping, maar eentje die wel een nadere toelichting behoeft. Max senior kan die niet meer geven. In 2004 werd hij door een beroerte getroffen en leeft hij – bedlegerig, geïsoleerd en verward – in het Belgische Hasselt. Als oprecht geïnteresseerde lezer zou ik het echter graag van Bram Moszkowicz vernomen hebben. Moszkowicz heeft er nooit een geheim van gemaakt dat zijn vader een moreel baken is. Hij noemt zichzelf een pleaser, een zoon die het zijn ouders naar de zin wil maken. ‘Mijn drijfveer in het leven is vader en moeder niet teleur te stellen. Ik wil graag dat mijn vader denkt: dat is een goed mensch, die Bram.’ Als tiener bespaarde hij Max senior de muizenissen van het leven – het verlangen naar een nieuwe fiets, het eerste vriendinnetje dat het uitmaakt – want die vielen in het niet bij wat zijn vader in de kampen had meegemaakt. Als twintiger koos hij nadrukkelijk voor zijn joodse identiteit, hij wenste alleen met een joodse vrouw te trouwen, hoezeer hij ook door een katholieke moeder is opgevoed. Vanwege de oorlog gaat hij uit ‘van het slechte van de mensen. Je krijgt niet van mij het vertrouwen.’ Husken en Lensink tekenen de uitlatingen van Moszkowicz tijdens zijn interviews met de Libelle of Ivo Niehe keurig op, maar tot een duiding van de persoon Moszkowicz komen ze niet, laat staan dat ze de tegenstrijdigheden in zijn karakter benoemen. Het geheim van Bram Moszkowicz is allerminst onthullend als psychologisch portret.
De ijdeltuit
Komen we dan meer te weten over het private leven van Bram Moszkowicz? Ach, dat lag de laatste jaren sowieso op straat, zeker omdat de beroemdste strafadvocaat van Nederland de media niet schijnt te schuwen. Bram is nogal in zijn sas met zijn tweede leven als publieke persoonlijkheid, getuige zijn optredens voor RTL Boulevard, de reclamespotjes voor Centraal Beheer en reality shows als De nieuwe Moszkowicz. Hij hecht aan sjieke pakken, exquise geurtjes en ‘een bonte verzameling bolides’. Daaruit kunnen we ‘een forse persoonlijkheidsstoornis’ afleiden. Husken en Lensink citeren gretig uit Wat wil de man?, geschreven door Mirjam van den Broeke en Femmetje de Wind, gewezen liefjes van de strafpleiter. ‘Is het wel leuk om Bram Moszkowicz te zijn? Om altijd te moeten jagen? Om in restaurants te worden geconfronteerd met ex-geliefdes? Vrouwen die hun hoofd vol dedain afwenden?’ zo vragen Husken en Lensink zich in arren moede af. De relatie van Moszkowicz met Eva Jinek haalde intussen de bladen. Zij gaf haar prominente rol bij Nieuwsuur voor hem op (en kreeg er een praatprogramma voor terug). Jinek: ‘In de liefde ben ik heel serieus. Je bent met mij omdat je van mij houdt, zonder mits, zonder maar. Ik ben liever alleen, dan dat ik verdwaald raak in een twilight zone waarin de liefde maar half duidelijk is. En ik wil vanzelfsprekend monogamie.’ Of het rommelde in de twilight zone, nu ook die relatie op de klippen is gelopen, laten de auteurs in het midden. Ze verschuilen zich liever achter de karakteranalyse van de verlaten wraakgodinnen Van den Broeke en De Wind. Die weten de ‘forse persoonlijkheidsstoornis’ van Moszkowicz eindelijk te benoemen: Moszkowicz is een narcist. Tja, die had ik nog niet eerder gehoord. Het geheim van Bram Moszkowicz is ook geen smeuïge tabloid biografie.
De Methode Moszkowicz
Het meest onthullende nieuws van Het geheim van Bram Moszkowicz is wellicht dat een beroemde strafpleiter nog geen goede strafpleiter hoeft te zijn. Husken en Lensink zijn doorgewinterde misdaadjournalisten, die eerder over Willem Endstra, Willem Holleeder en Mink Kok schreven. Ze kennen het ‘milieu’, en aanverwante zaken als de advocaterij. Ze schrijven over de steken die Moszkowicz liet vallen bij de juridische begeleiding van Patty Brard en haar echtscheiding, de civiele schadevergoedingsprocedure van de gedupeerde beleggers in softwarebedrijf Baan, de verdediging van Desi Bouterse. Ze leggen de ‘methode Moszkowicz’ uit, die er in het kort op neer komt dat Bram zich vooral bij de intake laat zien – bij het vaststellen van zijn gage dus – en de behandeling van een casus liever aan zijn stagiaires overlaat. Pleiten doet hij als de beste, maar als een rechter een beetje doorvraagt, valt hij qua dossierkennis vaak door de mand. Moszkowicz heeft de neiging om met andermans veren te pronken, zoals Nico Meijering en zijn maatschap bij de verdediging van de Hell’s Angels moesten ondervinden. De zaak Wilders kwam zijn geschonden reputatie als advocaat goed van pas. De meest schrijnende wanprestatie leverde Moszkowicz wellicht in de zaak T. T. werd vanwege financiële fraude tot elf maanden celstraf veroordeeld en riep de hulp in van de raadsman die hij op de beeldbuis zo zag floreren. Na het kennismakingsgesprek zag T. het hoger beroep met vertrouwen tegemoet. Hij betaalde de gage in het kantoor aan de Herengracht voor de helft in contanten uit (waarvoor hij nooit een reçu ontving) en moest bij de zitting tot zijn schrik constateren dat zijn topadvocaat schitterde door afwezigheid. Broer David had de zaak overgenomen: die kende het dossier zo slecht dat hij alleen in staat was om de pleitnota voor te lezen. T. kreeg in hoger beroep 32 maanden aan de broek. De Hoge Raad nam de cassatie vervolgens niet in behandeling, omdat Moszkowicz de stukken te laat had ingeleverd. Het geklungel kwam Moszkowicz op een eerste berisping van het Hof van Discipline te staan.
Een jaar later wacht Bram op een uitspraak in zijn hoger beroep. Uiteraard maakten Husken en Lensink bij het schrijven van Het geheim van Bram Moszkowicz het nodige gebruik van het redactiearchief op de burelen van Vrij Nederland, maar of je daarmee de onderste steen boven krijgt? Ze deden aanvullend onderzoek, zo vermeldt de verantwoording, en voerden gesprekken met cliënten en collegae van Moszkowicz. Die wensten, ‘om hen moverende redenen’, veelal anoniem te blijven. Veel verrassends heeft dat stiekeme gedoe niet opgeleverd. Het geheim van Bram Moszkowicz is nogal bekend voor wie de laatste jaren de kranten gelezen heeft.
Het geheim van Bram Moszkowizcz
Marian Husken, Harry Lensink
Uitgeverij Balans
ISBN 9789460036521
Verschenen december 2012
Bestelinformatie
Bestel hier als paperback bij bol.com (€ 15,95)
Bestel hier als digitaal boek bij bol.com (€ 13,95)
