Met zijn opvallende brilmontuur groeide ‘pandjesprins’ Bernhard jr. uit tot een herkenbare kop van Jut voor misstanden op de overspannen Amsterdamse vastgoedmarkt. Zakenprins toont dat Bernhard zakelijk gezien vaker de grenzen opzoekt en zich inlaat met zakenpartners met een bedenkelijke reputatie. Prins en koopman bleek in het verleden vaker een moeizame combinatie.
Bernhards vader, Pieter van Vollenhoven, moest hemel en aarde bewegen voor een eigen maatschappelijke carrière. Bernhard laat zich dat hard bevochten recht niet ontnemen. Een andere inspirator is zijn grootvader, Bernhard sr., die hem leerde dat het leven leuker is als je af en toe je eigen regels maakt. Dat dit in het geval van senior tot een constitutionele crisis van formaat leidde (de Lockheedaffaire), maakt dat de Oranjes de zakelijke strapatsen van zijn kleinzoon en naamgenoot met samengeknepen billen aanzien. Als dat maar goed komt…
Binnensmonds
Als student in Groningen heeft Bernhard al een neus voor zakendoen. Hij richt Ritzen Koeriers op, vernoemd naar de minister van onderwijs aan wie ze de gratis Ov-jaarkaart te danken hebben die hun dienst zo concurrerend maakt. Bernhard komt onder vuur te liggen als zijn bedrijf geen loonbelasting blijkt te hebben afgedragen en een schikking treft met het OM. Het zal niet zijn laatste zijn.
Het internettijdperk biedt nieuwe kansen. Met twee compagnons richt hij een bedrijf op dat zich toelegt op onlineshoppen en websites bouwen. Bernhard is de visionair op de achtergrond. In die periode is hij nog verlegen, praat binnensmonds en frunnikt aan zijn nagels. Geen praatjesmaker, zoals veel andere internetpioniers. Zijn achternaam opent deuren. Bestuursvoorzitters ‘strikken hun das extra mooi’ als hij langskomt. Ze verkopen hun bedrijf aan Achmea, kopen het weer terug en verkopen het vervolgens aan Ordina.
De opbrengst investeren ze in vastgoed. Zijn wat verlegen karakter komt in die branche niet goed tot zijn recht. Hij is een netwerker, maar niet iemand die handen schudt en op schouders slaat. Van de nazaten van een huisjesmelker kopen ze een groot aantal panden die ze in appartementen en studentenkamers splitsen, want dat levert meer op. Als blijkt dat ze zonder vergunning panden verhuren aan meer mensen dan is toegestaan, komt Bernhard opnieuw onder vuur te liggen.
Pandjesprins
De ‘pandjesprins’ wordt al snel het symbool van de misstanden op de overspannen Amsterdamse huizenmarkt. Met zijn reusachtige brilmontuur wordt hij tot zijn irritatie een herkenbaar mikpunt van spot. Ze plakken de stad zelfs vol met posters met zijn beeltenis. Waarom moeten ze uitgerekend hem hebben? Waarom gelden voor hem strengere ethische regels? Maar, stellen de auteurs, ‘wie zich voorstaat op zijn koninklijke afkomst om zakelijke voordelen te behalen, moet ook niet klagen als die afkomst extra verwachtingen meebrengt’.
Er zit Bernhard meer dwars. De koninklijke familie krijgt het verwijt op de zak van de belastingbetaler te teren. Hij verdient zijn eigen geld, maar dan is het weer niet goed. Het frustreert hem bovendien dat men lijkt te denken dat het hem vanwege zijn afkomst allemaal aan komt waaien, terwijl hij er hard voor werkt. Het keurslijf maakt hem obstinaat en leidt tot kwajongensgedrag zoals te hard rijden en zwartrijden. Maar ook in zakelijk opzicht zoekt hij de grenzen op.
Bedenkelijke reputatie
In Zakenprins passeren verschillende zakelijke avonturen van Bernhard de revue. Hoewel hij door zijn afkomst tot de hoogste kringen toegang heeft, is het opvallend hoe vaak hij zaken doet met ondernemers of bestuurders met een bedenkelijke reputatie.
Een van hen is de grondlegger van de internetporno in Nederland. Deze luidt het ‘pornoalarm’ als de prins langskomt. Snel klikken zijn medewerkers dan de niets verhullende plaatjes van hun scherm. Met een kortingsbonnenwebsite gaat het bedrijf tevergeefs de concurrentie met Groupon aan. In het zicht van het faillissement sluizen ze het enige renderende onderdeel van het imperium (een radiostation) door naar zichzelf. Dat riekt naar faillissementsfraude. Opnieuw volgt een schikking want op een rechtszaak zitten de Oranjes niet te wachten.
De auteurs zijn zelfs naar Servië afgereisd om verdachte vastgoeddeals van de prins uit te pluizen. Het is niet het meest interessante deel van het boek: letterlijk een ver-van-mijn-bed-show met een beperkte rol voor de prins. Maar het maakt nogmaals duidelijk dat Bernhard een slechte antenne heeft bij het kiezen van zakenpartners. Al kan het ook zijn dat het hem gewoon niet boeit of dat hij een bewust risico neemt. Want, zo maken de auteurs aannemelijk, in alle gevallen is de slechte reputatie van zijn zakenpartners vooraf alom bekend.
Bernhard blijkt in 2013 lymfklierkanker te hebben. Hij herstelt en komt sterker terug: met meer relativeringsvermogen en zelfbewuster. Zakenprins besluit met een boeiende reconstructie van de koop van het circuit van Zandvoort door Bernhard en consorten en van het naar deze badplaats halen van de Formule 1. Op dringend advies van zijn adviseurs en met tegenzin blijft de prins rond het evenement op de achtergrond. Zijn beschadigde imago maakt de ‘pandjesprins’ ongeschikt als uithangbord.
Met Zakenprins schreven journalisten Michiel Couzy en Maarten van Dun een vlot lezende reconstructie van Bernhards zakelijke ondernemingen waarbij zijn afkomst soms een zegen en soms een vloek bleek. Het boek is goed gedocumenteerd, maar de keuze om aan het einde van ieder hoofdstuk een bronnenverantwoording op te nemen, is merkwaardig. Dit haalt je als lezer uit het verhaal. Volgende keer weer gewoon achterin graag.
Zakenprins. De jacht naar succes van Bernhard van Oranje
Michiel Couzy & Maarten van Dun
Bezige Bij
ISBN paperback 9789403120218
ISBN ebook 9789403144917
Verschenen in april 2022
Bestelinformatie
Bestel als paperback bij bol.com (€ 22,99)Bestel als ebook bij bol.com (€ 11,99)
Koop bij Athenaeum Boekhandel Bestel als paperback bij Athenaeum Boekhandel (€ 22,99)
Bestel als ebook bij Athenaeum Boekhandel (€ 11,99)
