Is er een handleiding voor het schrijven van een goede biografie? En in welke valkuilen kan een biograaf terecht komen? Dat waren interessante vragen voor een verhandeling over het biografische genre, die ik onlangs hield op verzoek van de commissie Jan van Hout van de Historische Vereniging Oud-Leiden. Ik ben een groot liefhebber van biografieën en heb zelf  een biografie van de Bataafse politicus Alexander Gogel geschreven. Daarna heb ik nog verschillende biografische schetsen...

Geen enkel genre legt zichzelf zulke wurgende regeltjes op als de biografie. Ze begint met de grootouders en eindigt met de dood van de auteur. Ook uitgevers en subsidieverleners gruwen van biografieën die durven afwijken van de chronologische orde en de beschrijving van het leven van één individu. Zowel in Nederland als in Vlaanderen regeert de Wet van de Braafheid. Ik neem hier de Vlaamse casus van schrijversbiografieën als voorbeeld. Laat ik meteen zeggen dat...

De afgelopen tien jaar zijn er veel biografieën van “vergeten” vrouwen geschreven. Ik weet niet of het er veel meer waren dan in vorige decennia, maar zeker is dat uitgevers tegenwoordig maar al te graag benadrukken dat door middel van een vergeten-vrouw-biografie een zwart gat in de geschiedschrijving wordt gevuld, een onrecht rechtgezet, een vooroordeel gecorrigeerd, een noodzakelijke aanvulling wordt gegeven dan wel een nieuw continent voor de geschiedschrijving wordt ontsloten. Voor zover dit een...

De Nederlandse historicus Pieter Geyl (1887-1966) noemde ‘de grote verscheidenheid der interpretaties van Napoleon’ in Napoleon. Voor en tegen in de Franse geschiedschrijving ‘het historiografische probleem’. Voor de een was de Corsicaan een onverbeterlijke dwingeland, een verrader van de Franse Revolutie en de antichrist in eigen persoon. De ander zag in Napoleon de schatbewaarder van diezelfde revolutie, de man die Europa de Code Civil, het lyceum en godsdienstvrijheid voor alle religieuze gezindten bracht, inclusief...

Wifedom, de deels als fictie geschreven biografie van George Orwells eerste vrouw, Eileen O’Shaughnessy, kreeg aanvankelijk vooral positieve recensies, ook op dit portaal. Maar Anna Funder, de auteur van Wifedom – Mrs Orwell’s Invisible Life, krijgt nu kritiek en haar uitgever is inmiddels akkoord gegaan met het recht zetten van enkele fouten. Eigenlijk hebben die weinig om het lijf, tenzij je van mening bent dat bepaalde fouten een biograaf wel erg diskwalificeren, zoals een onjuiste...

Op 14 oktober 2023 is het de 100e sterfdag van de schrijver Marcellus Emants. Van een herdenking is echter geen sprake: geen exposities, artikelen in de media of herziene herdrukken van zijn werk. Van zijn rijke oeuvre zijn noch slechts enkele romans en novellen in druk leverbaar. Dat is vreemd, want Emants is een van de belangrijkste Nederlandse schrijvers. Internationaal gezien regent het van de nieuwe vertalingen van Een nagelaten bekentenis en wordt Emants...

Hun eerste kennismaking was open, collegiaal en vriendschappelijk, maar werd de verhouding tussen Klaus Mann en Menno ter Braak complex.

De relatie tussen het persoonlijke en het publieke is een van de fundamenten van de biografie. Om een leven van een publiek persoon te interpreteren, zal de biograaf daarom het persoonlijke hoe dan ook inzetten. Vreemd genoeg doen biografen dat zelden daar waar het gaat om de interpretatie van zoiets persoonlijks als ziekte.1 Dat gaat met name op voor een lichamelijke ziekte. Bij een zieke geest is de biograaf meestal alerter. Over de ziekte...

Een aparte categorie ‘wetenschap’ kent het Biografieportaal niet. Maar stop die term in de zoekfunctie en hij tovert in een handomdraai Nederlandstalige recensies tevoorschijn van een flink aantal geleerden, gepubliceerd sinds de start van het portaal in 2012. De eerste natuurwetenschapper in die reeks is ‘milieuactivist avant la lettre’ Alexander von Humboldt (1769-1859), in 2015 door de Britse historica Andrea Wulf geportretteerd in The invention of nature – in vertaling De uitvinder van de...

Behalve dat Jaap Eden hard kon schaatsen en fietsen, hij werd in beide disciplines meervoudig wereldkampioen, was hij ook een sigaar paffende drinkenbroer die in de nadagen van zijn carrière zijn start- en prijzengeld in een rap tempo erdoor heeft gejaagd. Wat die levensfeiten betreft wilde zijn biograaf ‘zoo min mogelijk in de finesses treden’. In 1928, drie jaar na de dood van de sporticoon, publiceerde Leo Lauer De roman van Jaap Eden, de...

50 jaar na de moordaanslag in Dallas, Texas op 22 november 1963 heeft John Fitzgerald Kennedy nauwelijks aan glans ingeboet, al worden er ook kritische noten over zijn presidentschap gekraakt. Wat zijn de beste biografieën van John F. Kennedy? De duizend dagen Twee jaar na de dood van John F. Kennedy publiceerde Arthur J. Schlesinger jr. A Thousand Days. John F. Kennedy in the White House. Voor een afgewogen historisch oordeel vond hij het nog te...

Op 14 maart gaat in onze bioscopen Hitchcock in première, met Anthony Hopkins als the master of suspence, Helen Mirren als zijn vrouw Alma Reville, Scarlett Johansson als Janet Leigh en James D’Arcy als Anthony Perkins. De biopic concentreert zich op de productie van Psycho: Johansson speelt het blondje dat onder de douche door D’Arcy wordt afgeslacht, want hij is Norman Bates, de man (spoiler alert!) met het mes. Het script van John J....