Biografieën in aantocht: één rebel, acht keurige mannen en één dame

Het Groningse Biografie Instituut timmert behoorlijk aan de weg. Dat de gelauwerde biograaf Dik Verkuil wil promoveren op een biografie van voormalig Shell-directeur en VVD-voorman Frits Bolkestein was al bekend. Uit het pas gepubliceerde jaarverslag van het instituut blijkt dat er ook wordt gewerkt aan een biografie van de deserteur en mensenrechtenactivist Poncke Princen, een soort tegenpool van de politicus die in 1983 nog naar het Irak van Saddam Hoessein toog om daar zaken te doen. Princen deserteerde tijdens de ‘politionele’ acties in Indië eind jaren 40 en liep over naar de Indonesische republikeinse troepen, om zich vervolgens bijna dertig jaar later bij de Indonesiërs onbemind te maken door de onafhankelijkheidsstrijd van Oost-Timor te steunen. Princens biograaf, Niels Mathijssen, kan beschikken over diens autobiografie en onder andere een enorm archief bij het IISG.

Bolkestein leeft nog maar de andere politici die een biografie zullen krijgen, zijn al in de schoolboeken beland: Gertjan Schutte werkt aan de biografie van Groen van Prinsterer (1801-1876, icoon van de Anti-Revolutionaire Partij), Boris van Haastrecht is aan de slag gegaan met de staatsrechtgeleerde P.J. Oud (1886-1968, oprichter van de VVD), Coen Brummer onderzoekt het leven van de progressieve liberaal Samuel van Houten (1837-1930), bekend van het Kinderwetje om de kinderarbeid in Nederland aan banden te leggen. De keuze voor politici zal ook te maken hebben met de aanwezigheid van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen in Groningen. Bovendien zijn Nederlandse politici geen enthousiaste schrijvers van memoires, dat betert nu wat (onder andere Ed van Thijn, Ruud Koole, Femke Halsema, Jacques Wallage, Wim Meijer deden het) maar biografieën blijven nodig om zwarte gaten in de vaderlandse geschiedenis te vullen.

De kunsten zullen aan bod komen in een biografie van Vincent Willem van Gogh 1890-1978), de oom van de schilder, de opa van de vermoorde cineast Theo van Gogh en de man die de hele schilderijencollectie van Vincent (en Gauguin) voor 15 miljoen gulden verkocht aan de Nederlandse staat, als er maar een museum werd gebouwd. De Van Goghs worden straks de Nederlandse familie waarover de meeste biografieën zijn geproduceerd – afgezien van de Oranjes uiteraard. Nog niet zo lang geleden verscheen het levensverhaal van de drie zussen, Anna, Lies en Wil, geschreven door Willem Jan Verlinden. Historicus Jaap Cohen heeft al de nodige bergen verzet voor een biografie van Theo van Gogh, die vast nog wel afkomt voordat zijn moordenaar Mohammed Bouyeri, tot levenslang veroordeeld, in 2029 zijn eerste gratieverzoek mag indienen. En dan is er nog de biografie van de schoonzus van de schilder, Jo van Gogh-Bonger, de vrouw die over zijn nalatenschap waakte.

Jan de Ridder schrijft aan een biografie van Pieter van der Meer de Walcheren (1880-1970), de literaire en spirituele mentor van een hele generatie katholieke kunstenaars en schrijvers zoals Anton van Duinkerken. Er verschenen al eerder drie boeken over deze man, die als monnik zou eindigen, onder andere van zijn vriend Albert Helman. Ook behulpzaam voor de biograaf is dat hij zo’n halve eeuw dagboeken bijhield.

De protestantse kant van christelijk Nederland komt aan bod in Jelle Horjus’ biografie van de theoloog en leider van de Unie van Baptistengemeenten Jannes Reiling (1923-2005), voorstander van radicale ontzuiling in Nederland, werkzaam ook in de psychiatrie en de ‘kampeerfilosoof’ van de ANWB.

Ook een veelzijdige man was Paul Rijkens (1888-1965), ’topindustrieel, zakendiplomaat, weldoener, kunstverzamelaar’. Hans Meijer, geen promovendus maar onderzoeker bij het Biografie Instituut, zal de biografie van deze ondernemer schrijven wiens leven deels parallel loopt met de geschiedenis van Unilever.

Tot slot de biografie van Marie Tak van Poortvliet (1871-1936), kunstverzamelaar en mecenas, zeer bekend in wat ooit ’s zomers dé kunstenaarsbadplaats Domburg was en vertaalster van het antroposofische werk van Rudolf Steiner. Een groot deel van haar collectie schonk ze per testament aan Nederlandse musea. Jacqueline van Paaschen schrijft de biografie.

actueel

14 december: de Biografie in Psychoanalyse over Anil Ramdas

Biografie in Pyschoanalyse over de biografie van Anil Ramdas door Karin Amatmoekrim op 14 december in Perdu

Mark Galeotti, biograaf van Poetin, komt naar Nederland

Historicus en militair specialist Mark Galeotti publiceerde in 2019 een biografie van Vladimir Poetin, die ook in Nederland in 2022 snel herdrukt werd toen de Russische president zijn 'speciale...

ChatGPT verzint biografieën van levende personen

Eind september diende de Franse volksvertegenwoordiger Eric Bothorel een klacht in tegen ChatGPT bij de Commission Nationale de l'Information et des Libertés, de CNIL. Zijn klacht was niet mals:...

Nieuw seizoen ‘De biografie in psychoanalyse’ in Perdu

Breukvlakken organiseert in samenwerking met de stichting Psychoanalyse en Cultuur een nieuwe serie van vier avonden onder de titel de Biografie in Psychoanalyse. Ze richt daarmee de aandacht op...

Karin Amatmoekrim gepromoveerd op Anil Ramdas

Ten overstaan van een vol auditorium verdedigde Karin Amatmoekrim op 26 september jl. in Leiden haar proefschrift over de ‘onmogelijke kosmopoliet’ Anil Ramdas. Hoewel het stellen van vragen tijdens...

Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon voor verzetsheld Jan Zwartendijk

Verzetsheld Jan Zwartendijk krijgt vandaag, postuum, de Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon in goud. Dat is de oudste en belangrijkste dapperheidsonderscheiding buiten de strijd en is voor het laatst in 1964 toegekend....

Judith Koelemeijer met haar biografie van Etty Hillesum genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs

De shortlist met vijf genomineerden voor de Libris Geschiedenis Prijs 2023 is vandaag bekendgemaakt in radioprogramma OVT. Daaronder prijkt de biografie van Etty Hillesum door Judith Koelemeijer. Op 9 maart...

Gerrit Arie Lindeboomprijs voor Catharina Th. Bakker en haar De lijfarts van de koning

Catharina Th. Bakker heeft voor De lijfarts van de koning. Het avontuurlijke leven van Franz Joseph Harbaur, 1776-1824  de vijfjaarlijkse Gerrit Arie Lindeboomprijs gewonnen. Haar biografie van Frans Joseph Harbaur...

Britse biograaf van Lord Mountbatten bespioneerd door overheid. De dure laatste 0,2% van de waarheid

Al jaren woedt er in Groot-Brittannië een onderhand potsierlijk gevecht tussen Andrew Lownie, zelfbenoemd biograaf van de beroemde Lord Mountbatten (1900-1979), en de Britse staat. Eerst ging de strijd...

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in