Wat bezielde Leonardo da Vinci om Lisa Gherardini te schilderen? Volgens Dianne Hales was er geen ontkomen aan. Zoals Leonardo naar haar keek, zo had nog geen man naar haar gekeken, “studying the contours of her face as if breaking her bones into bits and reassembling them in his mind.” Pardoes kwam die betovererende glimlach op haar gezicht, om van de oogopslag, deze “spiegel van de ziel”, nog maar te zwijgen. Leonardo viel als een blok voor de “donna vera”. Hales beschrijft de ontmoeting alsof ze er hoogstpersoonlijk bij is geweest.
In Mona Lisa. A Life Discovered reconstrueert ze het leven van de vrouw die naar alle waarschijnlijkheid model heeft gestaan voor de Mona Lisa. Lisa Gherardini was een nazaat van een roemrucht geslacht van Toscaanse ridders, dat de Chianti ten zuiden van Florence grotendeels in zijn bezit had. Maar die glorie was grotendeels vergaan toen ze op 15 juni 1479 in Florence het levenslicht zag. Ze groeide op in de Via Ghibellina, een paar huizen verder woonde Ser Piero da Vinci, de vader van Leonardo. Op haar vijftiende werd ze uitgehuwelijkt aan de vijftien jaar oudere lakenhandelaar en weduwnaar Francesco del Giocondo (1465-1538). Ze ontfermde zich over de zoon uit zijn eerste huwelijk en baarde zes kinderen, van wie er vier de volwassen leeftijd zouden bereiken.
De ster van Gioncondo was rijzende na de terugkeer van de Medici in Florence, want hij had zich als hun sympathisant betoond in de tijd dat lieden als Machiavelli de dienst uitmaakten in de stadstaat. Na zijn overlijden trok Lisa zich terug in het klooster van Santa Orsola. Leonarda had zich na de dood van zijn mecenas Giuliano de’ Medici in 1516 en op uitnodiging van Frans I inmiddels naar Frankrijk begeven, de onvoltooide Mona Lisa – bij wijze van spreken – onder de arm. Zo kwam het schilderij via Lodewijk XIV en Napoleon (die “Madamma Lisa” in zijn slaapkamer had hangen) in het Louvre terecht, waar ze vandaag de dag bewonderd wordt door een kleine zes miljoen bezoekers per jaar.
Het kan raar verkeren met een vrij anoniem bestaan in het Florence van de zestiende eeuw. De mannen beleefden er een Renaissance, aan de vrouwen ging die grotendeels voorbij. Ook die geschiedenis vertelt Dianna Hale in geuren en kleuren in Mona Lisa. A Life Discovered.
Mona Lisa. A Life Discovered
Dianna Hales
Simon & Shuster
ISBN 9781451658965
Verschenen in augustus 2014
Bestelinformatie
Bestel hier als hardcover bij bol.com (€ 25,99)
Reviews
Julia M. Klein in The Chicago Tribune
David d’Arcy in San Francisco Chronicle
Lennie Bennett in Tampa Bay Times
