Lex Harding: radioman of ondernemer?

De grote namen van de Nederlandse radio, gelukkig ben ik oud genoeg om ze allemaal meegemaakt te hebben. Felix Meurders, Frits Spits, Koos Postema, Lex Harding. Vier mannen die ik hoog heb zitten vanwege hun manier van radio maken. Inspirators, voorgangers, collega’s zelfs in het geval van Felix en Frits. Beiden nog actief en ver weg van een biografie, schat ik in. Van Lex Harding is die er nu wel.

Lex Harding: 50 jaar media en popcultuur heet het boek, geschreven door Ton van der Lee, met medewerking van Erik de Zwart, Adam Curry, Tineke de Nooij, Wessel van Diepen en Rob Stenders. Van der Lee kwam in contact met de radioman die hij al vanaf zijn tiende hoorde op de radio dankzij het boek dat Lex Harding schreef over de reis die hij met zijn twee zonen maakte dwars door Afrika. De boeken van Ton van der Lee over Afrika hadden Lex geïnspireerd om deze reis te maken.

Van het één kwam het ander, de afspraak werd gemaakt dat Van der Lee het levensverhaal van Lex Harding, Lodewijk den Hengst in het dagelijks leven, zou optekenen. Die naam Lex Harding bedacht hij toen hij bij Radio 227 werkte en een dj-naam moest kiezen. Aan de hand van een sigarettenpakje van het merk Lexington dat op tafel lag kwam hij op Lex. Zijn baas verzon er Harding bij als achternaam, ‘that’s a strong name’. Bovendien zouden LH zo zijn initialen blijven.

Populair

Jarenlang was hij de populairste discjockey van Nederland, maar Lex Harding was veel meer. Met Rob Out maakte hij Veronica tot de grootste omroep van Nederland. Hij was de man achter ‘Countdown’, het programma over popmuziek op televisie waarbij de grootste artiesten kwamen optreden in de studio in Bussum. En ook Sky Radio, Radio 538, clipzender TMF en Slam!FM waren er zonder Lex Harding niet geweest. Meer dan voldoende verantwoording voor een boek van 300 pagina’s.

Bobo

De eerste honderd pagina’s vertellen het nostalgische verhaal over de zeezender Veronica, over hoe de bandjes met bootjes naar het zendschip gebracht werden, over hoe het al snel een ouwe-jongens-krentenbrood-club werd en over de bomaanslag op concurrent Radio Noordzee. Voor mij inmiddels een wat uitgekauwd verhaal.

Interessant wordt het als in 1974 het avontuur verder gaat in Hilversum. Met heel veel plezier heb ik gelezen hoe Veronica een bruisend merk bleef dat maar bleef groeien en groeien. Ondanks tegenwerking uit Den Haag wist de zeezender van weleer uit te groeien tot een succesvolle en grote omroep. Lex Harding bleef radio maken, hij deed nog steeds de Top 40 op vrijdagmiddag, maar werd vooral bobo, baasje, chef. Zelf zegt hij daarover:

‘Ja, langzamerhand word je toch in dat bestuurlijke gezogen. Niet echt creatief, hoewel ik het stiekem ook wel interessant vond, want als je wat wilt bereiken in Hilversum moet je wel meepraten, weten wat er zich afspeelt. Als dj had ik toen alleen de Top 40, dat was maar een paar uur werk per week en er was niet veel voorbereiding voor nodig. Je gaat van 40 naar 1 en ik had een producer die allerlei dingen voor me uitzocht, informatie over nieuwe artiesten opviste en dergelijke.’

Wat jammer, het vuur, de liefde, de passie maakten plaats voor efficiency. Het radio maken werd een taak die hij ernaast moest doen. Geen ruimte meer om de luisteraars kennis te laten maken met de muziek die Lex Harding zelf de moeite waard vond, zoals hij dat op de zeezender deed in de Lexjo en Parels voor de Zwijnen. Hij was groot liefhebber van progressieve muziek. Maar volgens Harding werd die in de jaren 80 ook steeds minder gemaakt doordat de elektronische muziek in opmars was. Op zijn 25-ste zei Lex Harding: ‘De magie van radio is de band die je opbouwt met de luisteraar, de sfeer en de gevoelens die je aan hem of haar overbrengt door wat je zegt en wat je draait.’ Daar was niet zoveel meer van over.

Rebels

Wat mij betreft is dit het kantelpunt in het boek, waar de radiomaker toch vooral baas en later ondernemer wordt. Harding is één van de initiatiefnemers van de commerciële omroep in Nederland. Het pak van de publieke omroep begon te knellen, de urenlange vergaderingen, de verdeling van de budgetten. Veronica wilde toch weer meer dat rebelse, Harding voorop. Daarnaast legde hij zich steeds meer toe op het verzamelen van zeefdrukken van Andy Warhol, tot een expositie in de Beurs van Berlage aan toe.

Ton van der Lee tekent alle verhalen op uit de mond van Lex Harding, maar heeft ook veel gepraat met mensen om Harding heen. De belangrijkste zijn Erik de Zwart, Adam Curry, Tineke de Nooij, Wessel van Diepen en Rob Stenders. Met een aantal van hen praat Van der Lee als Lex Harding erbij is, bijvoorbeeld met Wessel van Diepen: ‘Vandaag hebben we Wessel van Diepen uitgenodigd. Hij was nog niet zo lang presentator bij Veronica’s Countdown toen Lex hem als jonkie van eenentwintig meenam naar rtl-Veronique. Er volgde een grootse carrière voor de zoon van circusartiest Joep van Diepen, die opgroeide in een hippiecommune; hij zou Lex later volgen naar Radio 538, waar hij de Nederlandse dancemuziek op de kaart zette met zijn legendarische programma Dance Department. Daarnaast bedacht en produceerde hij succesvolle acts als de Venga Boys en la Style. Wessel speelde ook bij tmf een belangrijke rol, samen met zijn huidige partner Daphne Bunskoek.’

Een opmerkelijke vorm, praten met iemand over de geportretteerde, terwijl die er zelf bij aanwezig is. Maar de vorm werkt wel, het maakt meer verhalen los, de sprekers ontlokken elkaar herinneringen.

Landgoed

Radio, ondernemen, auto’s, de tuin, alle passies van Harding komen aan bod in het boek en ook zijn privéleven blijft niet onbesproken. Zijn huwelijk met Dolly, die zijn secretaresse was maar die hem na ruim 25 jaar verliet voor een ander. En het islamitisch huwelijk dat hij aanging met zijn uit Iran afkomstige vrouw Fariba. Ondanks dat zij geen moslim is sloten ze toch een islamitisch huwelijk omdat je met dat huwelijksboekje samen door Iran mag reizen, wat ze minstens 1 keer per jaar doen.

Het loslaten van het daadwerkelijk zelf radio maken en het worden van ondernemer heeft Lex Harding geen windeieren gelegd. Van der Lee begint het boek met de beschrijving van het prachtige landgoed bij Nijkerk waar Lex woont. Harding heeft de schrijver van het station gehaald en rijdt hem in zijn Porsche de oprijlaan op. Met enige trots zeg ik dat ik daar zelf een jaar geleden ook ben ontvangen in grote leren fauteuils, met uitzicht over de enorme tuin die Harding zelf onderhoudt en onder de Warhols aan de muur. Dankzij de biografie van Ton van der Lee begrijp ik nu uitstekend waarom de man die net als ik programma’s presenteerde op de radio nu zo kan wonen, terwijl ik in alle bescheidenheid een huis in een nieuwbouwwijk heb. En toch… zou ik het échte radiomaken voor geen goud willen inwisselen voor het ondernemerschap en een landgoed met Porsche.

Lex Harding: 50 jaar media en popcultuur
Ton van der Lee
Just Publishers
ISBN 9789089756534
Verschenen in maart 2019

Bestelinformatie