Poppromoter Willem Venema: koning van het festival, keizer van het clubcircuit

De eigenzinnige Willem Venema was een van de eerste poppromoters van Nederland. Journaliste Yaël Vinckx laat aan de hand van zijn enerverende loopbaan zien hoe het organiseren van popconcerten uitgroeit van hobby tot keiharde business. Een vlot geschreven schets met verrassende inkijkjes voor en achter de schermen en een heerlijke dosis rock & roll-anekdotiek.

Herman Brood

‘Godverdomme Herman, moest dat nou?’ Herman Brood heeft net in de dinerzaal van het Sonestahotel zijn broek laten zakken om een zetpil in te brengen. Willem Venema houdt op zich wel van een relletje. En als er geen relletje is, helpt hij Brood graag om er een te veroorzaken. Maar dit gaat zelfs Willem te ver. Bovendien heeft hij nog geld van Brood te goed. Het luidt het einde van de samenwerking in met de onberekenbare rock & roll-junkie. De samenwerking waarmee Willems carrière begon. Een concert van Herman Brood, voor veertig Nijmeegse studenten, is het eerste dat Willem organiseert in de jaren zeventig.

Niet veel later ontmoet hij Leon Ramakers van de Delftse concertpromoter Mojo en wordt diens vooruitgeschoven post. Hij haalt bands naar Nijmegen die dan nog nauwelijks bekend zijn: Talking Heads, Dire Straits. Zijn vriendinnen lopen niet zelden over naar door hem geboekte artiesten.

Mojo

Ondanks megaconcerten van sterren als Michael Jackson en Madonna, raakt Mojo in de jaren tachtig in zwaar weer. Festivals als Pinkpop lopen slecht. Willem wordt binnengehaald en maakt een einde aan de brede programmering, waardoor bezoekers van hardrockacts niet langer in slaap vallen bij Chris Rea. Hij weet het festival uit het slop te trekken.
Hoewel Willem een goede neus heeft voor wat aanslaat, zit hij er soms naast. Zo ziet hij niets in Nirvana. Vaker missen Willem en de andere ‘witte mannen’ van Mojo de boot: in de jaren zeventig de disco, in de jaren tachtig de hiphop, daarna de house en dance.

Kikkererwten

Artiesten stellen hoge eisen aan concertorganisatoren als Willem. Zo wil zangeres Nico dope en een macrobiotische maaltijd. Dat laatste blijkt lastiger te krijgen dan het eerste in het Nijmegen van de jaren tachtig. Vinckx beschrijft smakelijk hoe Willem met haar de hele stad afstruint op zoek naar een macrobiotisch restaurant. In arren moede belanden ze in zijn studentenhuis, waar de wereldberoemde artieste een pannetje kikkererwten opwarmt.

In die jaren is harddruggebruik onder artiesten eerder regel dan uitzondering. Anders dan zijn hippieachtige voorkomen doet vermoeden, gebruikt Willem geen verdovende middelen en is zo punctueel als een Zwitsers uurwerk.

Lowlands

In de jaren negentig organiseert Venema Lowlands. Als raddraaiers de orde verstoren, belt Venema de politie niet uit angst dat ze het volgende jaar geen vergunning meer krijgen. In plaatst daarvan bindt hij ze vast met gaffertape, laadt ze eigenhandig in een busje en dropt ze bij een bushalte in de polder.
Als Mojo Venema’s bedrijf Double-You (dat zich vooral richt op aanstormend talent) overneemt, wordt Venema mededirecteur. Het is geen succes. De antiautoritaire Venema moet niets hebben van de verzakelijking van het bedrijf. Willem vaart zijn eigen koers en vindt een uitlaatklep in de Foxtrottent op Lowlands, waar hij steeds bizardere acts programmeert.

In 1997 verkoopt Venema zijn aandelen Mojo. Te vroeg, want nadat het bedrijf door buitenlandse spelers wordt overgenomen stijgt de koers. Uiteindelijk wordt de eigenzinnige Venema ontslagen bij Mojo. Jaren later kan hij het nog steeds niet begrijpen. Zijn biograaf wel: ‘Willems loopbaan bij Mojo laat zich lezen als een kroniek van een aangekondigd einde.’
Venema begint weer voor zichzelf, met wisselend succes. Een Amerikaanse investeerder blijkt een oplichter. The Entertainment Group helpt hem uit de brand, maar gaat vervolgens zelf failliet. De onwaarschijnlijke samenwerking tussen de brave Guus Meeuwis en de eigenzinnige Venema wordt juist wel een succes.

Kapstok

Meer dan een biografie van Willem Venema is Volgens Willem een mooie kapstok aan de hand waarvan Yaël Vinckx in vogelvlucht de ontwikkeling van de concertindustrie in de afgelopen decennia schetst. Dat doet ze op een even eenvoudige als doeltreffende wijze: door elk hoofdstuk op te hangen aan en decennium. Zo komen we langs de ‘golden years’ van de rock (jaren zeventig), van de stadionconcerten (jaren tachtig) en van de festivals (jaren negentig).
Zijn concerten in de jaren zeventig en tachtig nog een middel om platen en cd’s onder de aandacht te brengen, inmiddels is het precies andersom. De wisselende verhoudingen tussen artiest, promotor, platenmaatschappij en publiek leidden tot steeds andere ‘verdienmodellen’, die Vinckx helder beschrijft. Ook het vermeende ‘Mojopolie’ komt hierbij aan bod. Saai wordt het nooit, niet in de laatste plaats dankzij de smeuïge sex, drugs en rock & roll-anekdotes. En dankzij Willem natuurlijk.

Volgens Willem. Een onbeschaamde geschiedenis van rock in Nederland
Yaël Vinckx
Atlas Contact
ISBN 9789045035079
Verschenen in januari 2018