Christian Dior zei van hem: ‘Haute couture is like an orchestra, whose conductor is Balenciaga. We other couturiers are the musicians and we follow the directions he gives.’ Opmerkelijk, want de strakke, taillegerichte rokken van de naoorlogse New Look van Dior stonden haaks op de bollende manteljassen, ballonjurken en baby dolls die Cristóbal Balenciaga rond die tijd introduceerde. In 1956 shockeerde Balenciaga de modewereld met zijn presentatie van ‘the sack’, waarmee hij de accentuering van het vrouwelijke lichaam in zijn ontwerpen volledig verlaten had. Zijn modehuis aan de Avenue George V was volgens zijn biografe Mary Blume een oase voor vrouwen met een pondje meer. ‘I was fascinated to learn that he really liked to work on rather fat bodies,’ aldus Blume in een interview met Women’s Wear Daily. Balenciaga ontwierp voor de vrouw met pit. Het toreadorjasje, de kniehoge laarzen – het stamt allemaal van hem.
In haar biografie, Master of Us All: Balenciaga, His Workrooms, His World, rekent Mary Blume af met de graag gehoorde mythe in Frankrijk dat Balenciaga pas in Parijs tot volle wasdom kwam. Cristóbal Balenciaga, in 1895 geboren in het Baskische vissersplaatsje Getaria, beschikte over een zeer succesvolle winkelketen in San Sebastian, Madrid en Barcelona. Hij was 41 toen hij zich in 1936 in het mekka van de modewereld vestigde. De burgeroorlog beroofde hem in zijn thuisland van zijn belangrijkste clientèle: het Spaanse koningshuis, de aristocratie. Balenciaga was bepaald niet politiek geïnteresseerd: Carmen Polo, de vrouw van Franco, was een trouwe klant van zijn modehuis. Ze bevond zich in goed gezelschap. Grace Kelly, Marlene Dietrich, Greta Garbo, Carole Lombard, om er maar een paar te noemen. Balenciaga deed na de meidagen van 1968 vrij abrupt de deuren dicht van 10 Avenue George V. Zelfs het personeel was niet geïnformeerd. Hij kon zich niet vinden in de opkomende prêt-à-porter, die van exclusiviteit een gemeenschapsgoed trachtte te maken. Het besluit dompelde de Parijse modewereld in diepe rouw. Volgens modejournaliste Diana Vreeland sloot Mona von Bismarck zich enkele dagen in haar kamer op nadat ze het nieuws vernomen had.
De totstandkoming van de biografie is een prestatie op zich. Balenciaga was bepaald geen flapuit, maar eerder een schuchtere man, die zijn levenslange relatie met zijn zakenpartner Wladzio d’Attainville voor de buitenwereld geheim hield en het bij de verkoop van zijn haute couture vooral van zijn flamboyante vendeuse Florette Chelot moest hebben. Hij bespiedde het winkelend publiek in zijn modehuis bij voorkeur door een kijkgat, teruggetrokken in zijn werkkamer. Enkele maanden voor zijn dood in 1972 stond hij het enige interview toe dat hij ooit gegeven heeft. ‘He was a strange duck,’ aldus Mary Blume.
Master of Us All: Balenciaga, His Workrooms, His World
Mary Blume
Uitgeverij Farrar Straus Giroux
ISBN 9780374298739
Verschenen februari 2013
