In tegenstelling tot menige opvolger in de Julisch-Claudistische dynastie (Caligula, Nero) was Augustinus niet van lotje getikt, bereikte hij de respectabele leeftijd van 76 jaar en stierf hij wellicht een natuurlijke dood, al deden er geruchten de ronde dat zijn vrouw Livia hem vergiftigd had, maar dat is volgens zijn jongste biograaf Adrian Goldswather lariekoek. Spreekt Augustus daardoor minder tot de verbeelding? Van geen enkele Romeinse keizer bezitten we zoveel bustes en munten, toch blijft het lasting de man een eigen gezicht in de geschiedenis te geven. De bronnen zijn gekleurd. De hagiografie van tijdgenoot Nicolaas van Damascus schildert hem af als een ware zoon van God. Die moeten we dus met een korreltje zout nemen. Res Gestae, het politieke testament van Augustus, is bedoeld als borstklopperij, een opsomming van zijn persoonlijke verdiensten waarmee hij de positie van zijn opvolger Tiberius trachte veilig te stellen. Cicero had in zijn brieven en toespraken ook zo zijn verborgen agenda, om over de biografen nog maar te zwijgen. Appianus in de tweede en Cassius Dio in de derde eeuw na Chr. brachten de weldaden van de Pax Augustina voor het voetlicht op een moment dat het Republikeinse geluid weer de overhand dreigde te krijgen in Rome. Augustus was het uithangbord van wat een almachtige princeps vermag, zolang hij door de rest van de senaat niet wordt lastiggevallen.
In Augustus. From Revolutionary to Emperor rekent Goldsworthy af met het gangbare beeld dat Augustus schijnt op te roepen, dat van het politieke genie met twee zielen in één borst. In die voorstelling staat de gezapige, strategisch behoedzaam opererende keizer mijlenver af van de onverschrokken en eerzuchtige krijgsheer die hij in zijn jeugd was geweest. Toen maakte hij als Gaius Julius Caesar korte metten met zijn opponenten tijdens de burgeroorlog die na de moord op adoptievader Julius Caesar was opgelaaid. Augustus was een man van de contradicties, een kampioen van de gezinsmoraal die vreemd ging en zijn oudste dochter verstootte, een oorlogshitser die vastbesloten was om zijn mentor te wreken maar op het moment suprême een verbond sloot met diens moordenaars. De vrede van de Pax Augustina, het veertigjarige bewind van Augustus, was volgens Tacitus “gedrenkt in bloed”. Goldswothy beaamt dat.
De recensies van Augustus. From Revolutionary to Emperor zijn positief. “This portrait will have to serve as the most trustworthy we are likely to get,” schrijft Nicholas Shakespeare in The Telegraph. “This is essential reading for anyone interested in Ancient Rome,” meent Natalie Haynes in The Independent. Kortom, een must read.
Augustus. From Revolutionary to Emperor
Adrian Goldsworthy
Yale University Press
ISBN 9780300178722
Verschenen in augustus 2014
What’s the writers’ name?
Goldswothy, Goldwater or Goldsworthy? Do you know what you’re talking about?