Confidence Man, is de titel van de nieuwste biografie over Donald Trump. Niet eenvoudig te vertalen: op 1 november verschijnt bij de Arbeiderspers de Nederlandse vertaling onder de titel Maskerade Man. Over die vertaalkeuze moet je niet moeilijk doen, de Duitse vertaling is Täusching, ook niet of nog minder dekkend. The Making of Donald Trump and the Breaking of America is de treffende ondertitel van de vaak adembenemende verslaggeving van de New York Times-topjournaliste Maggie Haberman. Hoe een man werd tot wie hij is en hoe hij zijn land kapot maakte.
‘De opkomst van Donald Trump en De Ondergang van Amerika’, kiezen de Nederlandse vertalers. Dat is jammer want het mist de kern. Wie en wat maakte Donald Trump tot de man die de 45ste president van de VS werd, en hoe leidde dat tot het zaaien van zoveel verdeeldheid en haat dat de VS, de eerste en grootste democratie ter wereld, voorgoed in stukken gebroken lijkt? Die Engelse ondertitel is de kernachtige samenvatting van de stelling van Maggie Haberman: Donalds Trumps opvoeding in het gezin Trump en vooral zijn carrière in het New Yorkse vastgoedmilieu van de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw zijn bepalend geweest voor de chaos die zijn regeerperiode gekenmerkt heeft, voor zijn volstrekte gebrek aan normen en waarden, de leugens en het bedrog, de corruptie en zelfverrijking, het “bullying”, de lafheid en zo zou je nog wel even door kunnen gaan.
Succes betekent overleven
Trump als president was exact, zoals hij geleerd had te overleven: in zijn ouderlijk gezin, waar succes nr.1 was en liefde en warmte ontbraken, en vervolgens in het (soms letterlijk) moordende New Yorkse milieu van vastgoedmagnaten, altijd nauw verbonden met de corrupte lokale politiek en de onderwereld: het resultaat telde, niet de manier waarop je dat bereikte. Maggie Habermans’ biografie laat in de eerste 200 pagina’s zien hoe het gezin en vooral zijn vader, succesvolle bouwondernemer en vastgoedinvesteerder, maar evenzeer de New Yorkse zakelijk mores (of het gebrek daaraan), Donald J. Trump gevormd hebben. En dan is er altijd de vraag van nurture of nature. Maggie Haberman, als goed journaliste, probeert zich zoveel mogelijk aan de feiten te houden, al ontkom je er bij een monsterlijke persoonlijkheid als Trump niet aan die feiten te interpreteren. In haar epiloog lijkt Haberman tot de conclusie te komen dat Trump niets anders doet dan reageren op wat zich voordoet: hij test voortdurend bij zijn medewerkers, bij journalisten hoe mensen zullen reageren, en daar stemt hij zijn gedrag op af. Hij is wat mensen in hem willen zien, maar uiteindelijk is hij amoreel en leeg van binnen. Opmerkelijk dat bij toch zo’n psychologische slotconclusie Haberman niet meer aansluit bij het boek van Donald Trumps nicht, de psychologe Mary Lea Trump, die de bestseller Too Much and never Enough (één miljoen exemplaren verkocht op de dag van verschijnen!) in 2020 uitbracht. Misschien omdat ze Mary Trump als bron niet echt wil gebruiken (een korte referentie op bladzijde 331), maar Mary Trump concludeert dat Donalds vader Fred zijn zoon dwong ‘om zich zelf toe te juichen, eerst omdat zijn vader moest geloven dat hij een beter en meer zelfverzekerde zoon was dan Freddy,1) vervolgens omdat Fred dat van hem eiste, en ten slotte omdat hij in zijn eigen imago ging geloven, ook al vermoedde hij dat niemand anders dat deed.’
Build that wall!
De January 6 hearings zijn nog niet afgerond. Nog een keer in alle detail wordt de horrorfilm van de bestorming van het Capitool en alles wat zich daarvoor heeft afgespeeld, afgedraaid. Maggie Haberman beschrijft het uitvoerig, maar zorgt ervoor dat je als lezer niet overladen wordt met feiten die je al vaker hebt gezien. Zij focust vooral op de mensen in het Witte Huis, de naaste medewerkers. Dat levert voortreffelijke journalistiek op, en vanaf het moment dat Trump zich in 2015 kandidaat stelt tot en met het nu zijn de feiten bekend, maar het interessante is hoe Trump en zijn aanhangers daarvan the Big Lie hebben weten te maken: Trump heeft de verkiezingen nooit verloren, alles is een campagne van de (linkse) Democraten om een einde te maken aan de Amerikaanse droom, waarin de witte man kan blijven heersen en kleurlingen, immigranten worden buiten gehouden (Build that Wall!) en ondergeschikt zijn.
Gekwetst ego
Slaagt Haberman erin om dat te verklaren uit Trumps jeugd, zijn opvoeding, zijn gevecht in de New Yorkse vastgoedwereld? Ze maakt een prachtige journalistieke rapportage. Voor de Europese/Nederlandse lezer misschien wel weer wat veel detail, te veel namen, te veel maffiose connecties, soms Too Much… De omslag in het boek (en volgens nogal wat Amerikaanse commentatoren de definitieve stap waarom Trump besloten heeft zich te kandideren) staat beschreven op bladzijde 198-190: het White House Correspondents’ Dinner waarin de zittende president Obama op geestige manier de draak stak met Donald Trump die geprobeerd had aan te tonen dat Obama geen (in de VS) geboren Amerikaan was (de zogenaamde ‘birther’ kwestie). De 3000 aanwezigen moesten hartelijk lachen. Maar Haberman hoort van medewerkers van Trump dat hij zich zwaar vernederd voelde. Trumps ego was aangetast, hij was een loser. Om dat imago van zich af te schudden stelde hij zich kandidaat. En toen hij na vier jaar presidentschap de herverkiezing in 2020 verloor van Joe Biden, kon hij emotioneel dat niet aan. The Big Lie is uiteindelijk de enige verklaring die de verliezer Trump kon geven, om zijn zelfbeeld in stand te houden. Dat hij daarbij een toch al verdeeld Amerika tot op het bot verscheurde, was voor hem van ondergeschikt belang. Trump First, Make Trump Great Again.
1. Oudste broer van Donald, vader van May Trump, is op 42-jarige leeftijd overleden door een hartaanval, mede het gevolg van een alcoholverslaving
Confidence Man. The Making of Donald Trump and the Breaking of America
Maggie Haberman
Penguin Press
ISBN paperback 9780593653005
Verschenen in oktober 2022
Bestelinformatie
Bestel als paperback bij bol.com (€ 17,99)
