‘Ik gebruikte het overal. Als ik om elf uur ’s ochtends in de auto op weg naar een afspraak ging: snuiven. Cruisecontrol, stuur vastklemmen met m’n knieën, goed opletten dat er geen auto naast me reed, snuiven.’ Voor menig cokeverslaafde een herkenbaar tafereel. Maar wordt het interessanter als het over de bekende comedian Najib Amhali gaat? Het antwoord is ja.
In het boek Najib gaat het natuurlijk over het wel en wee van Najib Amhali, maar de bijrollen die gespeeld worden door zijn ouders, zijn broers en zijn liefdespartners zijn onmisbaar. Schrijver Marcel Langedijk bedankt hen in zijn dankwoord, waardoor het boek niet de obligate ondertitel ‘Mijn verhaal’ draagt, maar slechts ‘de biografie’. Het komt de waarheidsgetrouwheid ten goede, want na het lezen van het boek weet je dat Najib Amhali een goede acteur is, ook als hij niet op het podium of op de filmset staat.
Krommenie
De jeugd van Najib Amhali (Nador, Marokko, 1971) speelt zich af in Krommenie, als oudste zoon van een Marokkaanse gastarbeider. Het gezin met vier zonen bewoont een appartement in een flat waar veel buitenlanders zijn gehuisvest. Van discriminatie heeft hij geen last, maar toch schaamt hij zich. In het gezin heerst armoede:
‘Ik had twee setjes kleren: twee broeken, twee truien. Die werden om de beurt gewassen. Vriendjes thuis bij mij laten spelen ging niet, want er was geen speelgoed en er waren altijd ooms, tantes, neven en nichten die bij ons logeerden’.
Die schaamte, de armoede en de nauwe familiebanden lopen als een rode draad door zijn leven en dus ook door dit boek. Maar die jeugdervaringen wakkeren ook een groot gevoel voor loyaliteit bij hem aan en dat wordt treffend weergegeven in een anekdote, als hij op een dag wordt uitgenodigd door Joop van den Ende om te komen praten over een televisieshow. Het kan de grote doorbraak worden voor Najib en het zorgt voor een veelzeggende scene in het boek.
‘Weet je wat, zei hij (Joop van den Ende, LvD), we gaan comedy’s uit Amerika bekijken, kopen en herschrijven in het Nederlands. Is dat wat? Mooi. Geregeld. Dan gingen ze wat meneer Van den Ende betreft direct aan de slag. Ho, wacht even. Direct? Dat was niet mogelijk. Najib zat nog met een kindervoorstelling met Jeffrey Spallenburg (…) Het ging om televisie (…) Het ging niet om kindertheater. Het moest hier en nu.’
Hij bedankt meneer Van den Ende vriendelijk. Hij gaat niet een vriend in de steek laten. Toch zal zijn loyaliteitsgevoel ook langzaam maar zeker afbrokkelen. De genetische verslavingsgevoeligheid (zijn vader was alcoholist) tast zijn karakter aan.
Maar voordat we aankomen bij de reden waarom dit boek nu is geschreven, lezen we hoe Najib zich een weg baant naar de cabarettop van Nederland. Hij doet met veel tegenzin lts autotechniek, blowt veel, rolt in allerlei klotebaantjes. Maar hij begint ook met optredentjes in het plaatselijk buurthuis, maakt filmpjes met een gehuurde camera en krijgt een advertentie van de Hogeschool van de Kunsten onder ogen, die leerlingen van etnische achtergrond zoekt voor de drama-, docenten-, en acteursopleiding. Hij doet auditie en wordt aangenomen, mede vanwege zijn beatboxkwaliteiten. Het betekent het begin van een glansrijke comedycarrière, die begint bij Comedytrain en hem via de winst van het Leids Cabaret Festival, leidt naar twee uitverkochte solovoorstellingen in Ziggo Dome. Voor buitenstaanders lijkt het leven hem toe te lachen. Najib is rijk, heeft altijd plezier en geniet van het leven als BN’er. Toch is dat maar schijn. Er zijn feesten met drank, drugs en vrouwen. Familie en vrienden komen regelmatig bij hem aan als ze in de financiële problemen zitten. Najib trekt zijn portemonnee wel. Ook wordt hij opgelicht door zijn ex-vrouw, die hun huis met winst verkocht, maar daarvan niet de helft aan Najib geeft, zoals was beloofd.
De climax van het boek wordt bereikt als Najib net getrouwd is met zijn huidige vrouw Niama, het stel een kindje verwacht en hij als een zombie leeft. ’s Nachts, nadat hij thuiskomt van zijn optredens, zuipt en snuift hij zich suf in zijn man cave. Hij gaat pas naar bed, als zijn vrouw en kinderen opstaan. Hij moet tournees afzeggen (officiële reden: burn-out) en heeft felle ruzies met zijn vrouw. Die weet van zijn cocaïne- en drankverslavingen, net als zijn broers die bij hem in dienst zijn als manager en chauffeur.
Marcel Langedijk, die eerder al het levensverhaal van Gordon optekende, is goed thuis in de verslaafdenproblematiek. Ook Gordon was aan de cocaïne. En Langedijk schreef eerder al een boek over zijn eigen broer, die alcoholist was en zelfmoord pleegde. Hij beschrijft het proces dat omgaat in het brein van een verslaafde op een duidelijke manier. Langedijks schrijfstijl is zoals Najib spreekt. Rechttoe-rechtaan en in een gemakkelijke, vlotte taal, waardoor het boek leest als een trein.
Het laatste hoofdstuk van deze biografie heeft als titel ‘En nu?’. Daarin wordt teruggeblikt op zijn laatste voorstelling ‘Waar was ik?’, waarin Najib ingaat op zijn duistere verslavingsperiode. Hij trekt het boetekleed aan, steekt de hand in eigen boezem, laat zien wat de verslavingen met hem deden. “Een ijkpunt, een nieuw begin, de start van de rest van zijn leven”, zoals hij het zelf noemt. Hij heeft veel plannen: de cover van Men’s Health halen met een sixpack, optreden in de ArenA, films, tv-programma’s, een nieuwe show met band, optredens in Engeland zelfs! De lezer van dit boek zal ongetwijfeld erg nieuwsgierig zijn of de plannen ook worden uitgevoerd. Niet in de hoop om ze te zien mislukken, maar om zich alvast te verheugen op Najib, de biografie deel 2, met als ondertitel ‘Clean gebleven’.
Najib, de biografie
Marcel Langedijk
Lebowski Publishers
ISBN 9789048854073
Verschenen in juni 2020
Bestelinformatie
Bestel als paperback bij bol.com (€ 21,99))Bestel als ebook bij bol.com (€ 5,99)
Koop bij Athenaeum Boekhandel Bestel als paperback bij Athenaeum Boekhandel (€ 21,99) Bestel als ebook bij Athenaeum Boekhandel (€ 5,99)
