In Het wordt niets zonder jou is vooral Hans de Booij zelf aan het woord. Maar dankzij de scherpe blik en de rake typeringen van zijn biograaf/ghostwriter stijgt dit biografisch portret van de zanger ver uit boven de gemiddelde memoires.
Rijksambtenaar en romanschrijver Sander van Leeuwen meldde zich op het goede moment bij Hans de Booij met zijn idee voor een boek. Een geplande theatertournee was door corona (waarvan de zanger nog steeds de naweeën ondervindt) in het water gevallen en in het opnemen van een nieuwe plaat zat weinig schot. Misschien kon een boek voor de gewenste publiciteit zorgen. Dat klinkt berekenend, maar zo toont de zanger zich in het boek niet. Wel kwetsbaar en eerlijk.
Autisme
Zo is hij openhartig over zijn moeizame jeugd. Thuis hing in de gang een foto van een jongetje in de dierentuin. Jarenlang dacht hij dat hijzelf op die foto stond. Het bleek een vroeg gestorven broer, die ook Hans heette. En hij bleek niet de enige. In totaal moesten zijn ouders vier dode kinderen verwerken, een trauma dat een stempel drukte op het gezin.
Als puber zocht Hans de vrijheid, haalde streken uit op school en stal. Liefdesrelaties wist hij niet te bestendigen met als gevolg drie kinderen bij drie verschillende vrouwen. Naar eigen zeggen heeft hij door zijn op latere leeftijd geconstateerd autisme moeite met het vasthouden van vriendschappen en relaties. Door dat autisme heeft ook optreden hem nooit echt gelegen, want dan moet je contact maken met het publiek. Als je door die bril naar oude optredens van De Booij kijkt, is het ongemak inderdaad zichtbaar.
Annabel
Uiteraard komt ook Annabel ter sprake, de hit waarmee De Booij in 1983 doorbrak. De tekst werd door Herman Pieter de Boer geschreven, net als Laat me van De Booijs grote voorbeeld Ramses Shaffy. Annabel was geschreven voor Boudewijn de Groot, maar die wilde het niet uitbrengen. De Booij besloot diens zeven minuten durende versie (‘De Groot zong zo traag, hij moet ontzettend high geweest zijn toen ze dat opnamen’) wat peper te geven door de draaiknop van de drummachine een flinke zet te geven. De rest is geschiedenis.
Annabel betekende zijn doorbraak maar was ook een blok aan zijn been. Hij werd er tot vervelens toe mee vereenzelvigd omdat hij nooit meer over dat eerste succes heen kwam. Lange tijd stond het hem tegen om het lied te zingen, maar inmiddels heeft hij zich er bij neergelegd dat elke plaat daarna als een ‘comeback’ werd gepresenteerd. Dat De Booij zelf de titel Het wordt niets zonder jou voor het boek bedacht, onderstreept dat hij over zijn Annabel-trauma heen is.
Twaalf ambachten
‘Eigenlijk eet ik al mijn hele leven van die eerste twee platen,’ verzucht de zanger op een gegeven moment. Want na Annabel werd het succes snel minder. Er volgden decennia van twaalf ambachten, dertien ongelukken. De Booij was verteller in een musical, trok naar Aruba om toeristen rond te varen en begon in een Thais gehucht een zijdeweverij. Regelmatig gooide hij zijn eigen glazen in, ook bij zijn pogingen om in de muziek weer aan de bak te komen. Zelfs een bescheiden tour langs plaatselijke café’s strandde al na het eerste optreden. Aan het eind van het verhaal kan de Booij het hoofd financieel maar amper boven water houden en vormen wiet en bier (‘om niet gek te worden’) zijn belangrijkste uitgaven.
Rake observaties
In Het wordt niets zonder jou doet Van Leeuwen beeldend verslag van zijn vele ontmoetingen en gesprekken met De Booij. Met zijn rake observaties typeert hij de zanger vaak nog scherper dan de Booij dat zelf doet. Als de zanger vertelt hoe hij als vijfjarige met een gevuld koffertje naar de bushalte beent om weg te lopen van huis, merkt Sanders bijvoorbeeld op:
Hij heeft dit verhaal al eerder verteld. Ik was het tegengekomen op YouTube. Wat me opvalt is dat hij het met dezelfde intonatie vertelt als op die beelden. Er zit emotie in, zeker, maar het lijkt alsof het meer is omdat hij weet dat het een pijnlijk begin is, dan dat hij het nog zo voelt. Zelf lijkt hij er al jaren akkoord mee gegaan. Dit was nou eenmaal het begin.
Soms pakt de gekozen aanpak minder goed uit. Sommige hoofdstukken zijn in vraag-antwoordvorm geschreven zonder dat dit iets toevoegt. Ook sluipt er nogal wat slap geouwehoer en herhaling in de impressies van de ontmoetingen. Inherent aan Van Leeuwens werkwijze is dat stemmen van anderen ontbreken. Een prima verdedigbare keuze, maar soms was ik als lezer toch benieuwd hoe anderen De Booij zagen. Ook had ik De Booij graag letterlijk willen zien, maar een fotokatern ontbreekt helaas.
Van Leeuwen schrijft in korte zinnen, waar hij bij voorkeur steeds een nieuwe regel voor neemt om ze meer nadruk te geven. Dit gecombineerd met de korte hoofdstukken en de vele witregels maakt dat er nogal wat “lucht” in het boek zit waardoor ik de bijna driehonderd pagina’s binnen een dag uit had. Al mag dat ook als compliment worden opgevat.
Het wordt niets zonder jou. Hans de Booij: een biografisch portret
Sander van Leeuwen
Bot uitgevers
ISBN paperback 9789083256481
ISBN e-book 9789083256474
Verschenen in april 2023
Bestelinformatie
Bestel als paperback bij bol.com (€ 24,99)Bestel als ebook bij bol.com (€ 14,99)
