Op 25 april 2022 overleed zanger, muzikant en componist Henny Vrienten, veel te vroeg op 73-jarige leeftijd. Met zijn band Doe Maar ontketende hij in de jaren tachtig een gekte gelijk aan die van The Beatles in de jaren zestig. Leo Oldenburger, sportcommentator bij ESPN, sprak met collega muzikanten en stelde aan de hand van hun citaten een boek samen. Henny Vrienten werd een verzameling van lof en bewondering.
Zondagavondavond, 8 februari 2015, Doornroosje. Henny Vrienten komt op en krijgt een warm onthaal. Hij speelt liedjes van het net verschenen album En Toch… kristalhelder en uiterst geraffineerd alsof hij voor intimi optreedt. Het zijn introspectieve juweeltjes waarin hij met zijn zachte stem en onmiskenbare Brabantse accent reflecteert op het leven.
Het is een magische avond en Vrienten vertelt ontroerend en met humor over zijn nieuwe repertoire. Zoals over het schitterende De Namen en de Plaatsen waarover hij anekdotisch vertelt: “Ik zag laatst in een van mijn oude agenda’s dat ik in 1981 een paar honderd keer op heb getreden. Nou, daar kan ik me weinig van herinneren.” In niets doet dit optreden denken aan de absurde taferelen van voorheen. Totdat het laatste liedje klinkt en het publiek dankbaar Is Dit Alles meezingt.
Een onuitputtelijke bron van melodieën
Vrienten is op dat moment in de herfst van zijn carrière maar met een enorme staat van dienst. Die carrière zet Oldenburger min of meer chronologisch op een rijtje, startend met de beginjaren in Hilvarenbeek en Tilburg. Hier leert hij gitaar spelen en ontpopt hij zich al snel tot een muzikant waar in de scene rekening mee wordt gehouden. Aanvankelijk als componist voor anderen, waaronder The Cats en Johnny Hoes.
Na de periode met Doe Maar, die eindigde toen kinderen van zes meezongen met ‘Je Loopt Je Lul Achterna’, bewandelt Vrienten meerdere paden. Naar eigen zeggen heeft hij ‘een onuitputtelijke bron van melodieën’.
Die krijgen vorm in talloze soundtracks voor films, documentaires, musicals en voor projecten als Aardige Jongens, met Henk Hofstede en Frank Boeijen en Vreemde Kostgangers met Boudewijn de Groot en George Kooijmans. En hij maakt tijd voor een project als Gitaarjongens, een avond met gitaristen in Carré.
Aan Harry Bannink, het muzikale brein achter het Klokhuis en Sesamstraat, vroeg hij eens hoe lang hij erover deed een liedje te schrijven: ‘Zolang als het liedje duurt.’ Na zijn overlijden in 1999 nam Vrienten diens taak over als componist. En ja, er volgt een aantal reünieconcerten van Doe Maar; de gages die daarmee gepaard gaan, zijn te verleidelijk.
Paul McCartney
Oldenburger sprak niet met Vrienten zelf, maar hij had wel, bij monde van Ernst Jansz, toestemming om aan een boek over hem te werken. En dan is het is prettig voor de schrijver dat hij artiesten te spreken kreeg die dicht bij de muzikant stonden, mensen die echt iets te vertellen hebben. Zo iemand is Henk Hofstede, die een interessant inkijkje geeft over de verschillen in componeren tussen hem en Vrienten: ‘Ik ben iemand die tussentijds graag dingen vastlegt. Ideetjes. Dat deed Henny bijna niet. Hij nam pas op als het nummer klaar was. Dat vond ik mooi om te zien.’ Of Ernst Jansz die vertelt dat hij soms knetterende ruzie met hem kon hebben.
Iedereen met wie Oldenburger sprak, en dat zijn aardig wat coryfeeën, is het erover eens dat Vrienten van een buitencategorie was. Boudewijn de Groot noemde hem zelfs ‘de Paul McCartney van Nederland’.
De statuur van Henny Vrienten
De artiest Henny Vrienten is een genie, daar is iedereen het over eens. Maar jammer genoeg is Henny Vrienten geen meeslepend boek. Oldenburger, die eerder een boek schreef over Mariska Veres, probeert van al die loftuitingen een coherent geheel te maken. Maar zijn eigen bewondering en die van anderen zitten hem daarvoor te veel in de weg. De citaten vormen de hoofdmoot in het boek, maar die zijn dikwijls (veel) te lang en overlappen elkaar regelmatig. Zo lezen we bijvoorbeeld bij herhaling en tot vervelens toe, dat Vrienten een studio aan huis heeft in Amsterdam. En geïnterviewden verhalen steeds weer over zijn voorliefde voor poëzie en zijn enorme hoeveelheden boeken. Na één keer weten we dat wel.
Ook stilistisch was een scherpe redacteur welkom geweest. Behalve raar lopende zinnen, komt op sommige bladzijden het woord band of bandje oneindig vaak voor, net als de stoet aan verkleinwoorden: studiootje, meubeltjes, singeltje, fotootje, plaatjes, hitje, clubje enz. Dat irriteert op den duur.
Het lijdt geen twijfel dat Henny Vrienten een van de groten was. Daarom vraagt zijn statuur om een degelijke biografie. Hopelijk gaat zo’n boek er in de nabije toekomst komen, een boek dat net zo verfijnd en virtuoos geschreven is als Vrienten muziek componeerde.
Henny Vrienten
Leo Oldenburger
Alfabet
ISBN paperback: 9879021341941
Verschenen mei 2024
Bestelinformatie
Bestel als paperback bij bol.com (€ 22,99)Bestel als e-book bij bol.com (€ 9,99)
