De Palace Papers: waarheid en roddel over wereldvreemde Windsors

In bijna 600 pagina’s wordt het Engelse koningshuis neergezet als een verzameling wereldvreemde excentrieken, vooral bezig met hun eigen genoegens en belangen. Topjournaliste Tina Brown schrijft in De Palace Papers een boeiend verhaal, niet zo zeer “onthullend” zoals de ondertitel belooft, maar vooral onthutsend .De geschiedenis van “Camilla tot Meghan” laat zien dat dat de aaneenschakeling van drama en ontsporing binnen het huis van de Windsors geen toeval is, of uitsluitend veroorzaakt door wat foute karakters, maar het gevolg van een anachronistisch systeem.

Het Engelse vorstenhuis blijft een eindeloze bron van fascinatie. Wereldwijd is natuurlijk de Netflix-serie The Crown (4 seizoenen vanaf 2016, met het vijfde op uitkomen in november 2022) beeldbepalend geworden, nauwelijks genuanceerd door de recente film Elizabeth: A Portrait in Parts. Daar zien we toch de Windsor-dynastie vooral van de goeie kant. En zo wil de koninklijke PR-machine het ook graag. In een aantal biografieen wordt dat beeld wel (iets) genuanceerd (Zie onder andere over koningin Elizabeth de biografie van Sally Bedell Smits: en over prins Charles van dezelfde schrijfster.

Tina Brown

De inmiddels 68-jarige Tina Brown (hoofdredacteur van onder andere The Tatler, Vanity Fair, The New Yorker, The Daily Beast om de vier belangrijkste uit haar briljante carrière te noemen) neemt geen genoegen met het plaatje dat we allemaal kennen en misschien heimelijk wel leuk vinden. Dat wisten we al van haar biografie over Diana: The Diana Chronicles, in 2007 verschenen en datzelfde jaar in Nederland uitgegeven door Nieuw Amsterdam onder de titel De Diana Legendes. Dat boek werd wereldwijd een absolute bestseller (twee weken nr. 1 in The New York Times-bestseller lijst) en Tina Brown is er met The Palace Papers. Inside The House of Windsor – the Truth and the Turmoil nog eens twee jaar goed voor gaan zitten: ze gebruikte de Covid-lockdowns voor Zoom-interviews met meer dan 120 mensen, die ze vaak anoniem moet citeren om hun relatie met het Engelse vorstenhuis niet in gevaar te brengen. Uitgeverij Nieuw Amsterdam is erin geslaagd om vrijwel gelijktijdig met de Amerikaanse editie (Random House, april 2022, 592 pag.) de Nederlandse vertaling op de markt te brengen, dankzij een collectief van zes vertalers (Arjanne van Luipen, Nannie de Nijs Bik-Plasman, Anne-Marie Vervelde, Annemie de Vries, Alexander van Kesteren en Koos Mebius) die ieder een deel van het Engelstalige boek voor hun rekening hebben genomen. Dat resulteert in 576 pagina’s die ondanks een heel hoog roddelgehalte blijven boeien omdat Brown laat zien dat de essentie niet gevormd wordt door de talloze schandalen, maar door de opdracht die koningin Elisabeth II zichzelf gegeven lijkt te hebben: ‘Celibrities flare and burn out. The monarchy plays the long game.’ De vertaling is minder inspirerend: ‘Beroemdheden komen en gaan. De monarchie is bestendig.’ De kroon (belichaamt in de nu 96-jarige Elizabeth, 70 jaar op de troon, met een 73-jarige zoon en troonopvolger Charles) is gericht op continuïteit, de voortzetting van de eeuwenoude (de omschrijving duizendjarig rijk moet hier vermeden worden) monarchie.

Langst lopende SOAP aller tijden

Het zal geen toeval zijn dat dat Tina Brown dit stukje geschiedschrijving laat verschijnen: Elizabeth II is zwak en broos en het einde van haar regeerperiode lijkt nabij. Wat is dan de “long game”? In De Palace Papers worden feiten en niet verifieerbare roddels samengevoegd tot een gemakkelijk leesbaar verhaal, hoewel de lezer soms wel wat moe wordt van de vele al langer bekende (vaak onsmakelijke) strapatsen van de Windsor-familie. De koningin zelf komt er relatief goed uit, zij het als iemand die gedwongen door de idiote omstandigheden, afstandelijk blijft. Gericht op de overleving van de monarchie behoren Elizabeth en haar levenslange, trouwe partner Philip tot het kamp van de goeden. Haar kleinzoon William en zijn vrouw Kate zeker ook. Ondanks de enorme herpositionering van Camilla en Charles door de koninklijke spindokters, zal over hen altijd twijfel blijven. Philip zei het al zo’n 50 jaar geleden: Charles is gewoon niet het materiaal waaruit koningen gemaakt worden. De koningin heeft geen geluk gehad met haar kinderen (Charles, Andrew), heeft slechte keuzes gemaakt of toegestaan bij het kiezen van een huwelijkspartner voor haar kinderen (Diana, Fergy) (en kleinkinderen (Harry/Meghan!), maar is er steeds wel in geslaagd alle bedreigingen te isoleren. Andrew zijn na het Epstein-schandaal alle functies en toelages ontnomen, Harry en Megan zitten in Californië, zonder enige banden met Buckingham Palace (en kunnen ‘slechts’ hun relatie tot de Engelse monarchie commercieel exploiteren), de hoop is gevestigd op de nieuwe generatie. William huwde een slimme vrouw met een uitstekende opvoeding, maar uit de (gegoede) burgerklasse. Dat moet Diana (van hoge adel, maar ongeschikt voor een toppositie in The Firm) doen vergeten. Harry’s keuze voor Meghan had goed uit kunnen pakken, maar in het verhaal van Tina Brown komt Meghan naar voor als een tomeloos ambitieuze vrouw die uit was op (en is) geld en status. De dynastie is misschien nog nooit zo bedreigd geweest aan de vooravond van een troonswisseling. Maar een kort interregnum van Charles (hoewel gezegend met een buitengewoon sterk DNA van vader- en moederzijde, gelet op de leeftijden) zou helpen. Tina Brown laat de lezer van haar boek achter met verbijstering over het feit dat de wereld nog steeds geboeid is door wat zonder twijfelde de langst lopende soap opera aller tijden is. Zij schrijft er een vermakelijk boek over, zij het met soms wel heel veel detail. En toont aan dat de wereld van koningen, prinsessen en sprookjes niet meer van deze tijd is.

De Palace Papers. Het onthullende verhaal van de Windsors van Camilla tot Meghan
Tina Brown
Nieuw Amsterdam
ISBN: 9789046829868
Verschenen in april 2022

Bestelinformatie