“Vergeten binnen de Frankfurter Schule’ luidt de ondertitel van Bertus Mulders biografie van Andries Sternheim (1890-1944). Mulders programmatische titel belooft een eerherstel voor deze Joodse medewerker van het Institut für Sozialforschung. Die belofte lost de biograaf volledig in. Bertus Mulder studeerde arbeidssociologie en was docent sociale geschiedenis. Hij is bijzonder...

Een jaar of 20 geleden werkte schrijver Willem van Toorn mee aan het scenario voor een televisiefilm over de landschappen van Jac. P. Thijsse. De bedoeling van regisseur Jan Bosdriesz was om te laten zien hoe deze landschappen er inmiddels bij lagen en te onderzoeken hoe ze door bewoners...

Vitus Bruinsma, geboren in Leeuwarden en oprichter van de (Friesche) Volkspartij, was een bijzonder en veelzijdig mens. Hij maakte in de laatste decennia van de 19e eeuw vooral naam met zijn pogingen om verschillende groeperingen, van socialisten tot linkse liberalen, te verenigen om algemeen kiesrecht en andere sociale hervormingen...

‘Emotioneel’. ‘Fantasierijk’. ‘Kinderlijk’. ‘Emotioneel’. ‘Impulsief’. ‘Overdreven genotszucht’. ‘Grote ijdelheid’. ‘Fixatie op seksualiteit’. ‘Niet gesteld op huiselijke gezelligheid’. ‘Gering plichtsgevoel’. ‘Geen spaarzaamheid’. ‘Suggestibel’. Met onder meer die woorden zou volgens Nederlandse koloniale psychiaters als Feike van Loon en Petrus Henri Marie Travaglino ‘op wetenschappelijke gronden’ de Javaanse psyche te typeren...

Marianne Braun heeft haar biografie Wilhelmina Drucker. Een vrouw in de oppositie op een goed moment gepubliceerd. Op 5 december aanstaande is het honderd jaar geleden dat Drucker in haar woning aan de Weesperzijde in Amsterdam stierf. En in het afgelopen voorjaar werd de naar haar genoemde radicaal-feministische Dolle...

De vervlogen wereld van Marie, gravin van Bylandt van Alies Pegtel is prachtig uitgegeven. Alleen de foto op de voorkant van het gebonden boek intrigeert al. De gravin heeft een open blik en - een beetje slordig - opgestoken haar; ze draagt een mantelkostuum met vest en das. Ze...

Wat maakt een biografie interessant voor een lezer? Uiteraard zijn dat veel aspecten, maar een boeiend leven van de hoofdpersoon, inzicht in de redenen waarom bepaalde keuzes wel of niet worden gemaakt en het begrijpen van de tijd waarin de geportretteerde leeft, maken er zeker deel van uit. Vanuit...

Menigeen loopt op Leidens mooiste gracht maar al te gemakkelijk aan het SieboldHuis voorbij, onbewust van de rijkdom aan Japanse voorwerpen achter de imposante 16e-eeuwse gevel van dit Japanmuseum. Voor velen is ook het verhaal onbekend achter de man naar wie het huis is vernoemd en die het grootste...

Je kunt The Last Tsar van Tsuyoshi Hasegawa uiteraard lezen als de zoveelste biografie van de laatste tsaar van de Romanov-dynastie, geupdate met de laatste feitjes uit nieuwe bronnen. Hasegawa, auteur van meerdere boeken over de Februarirevolutie van 1917, wilde echter geen verbeterde biografie schrijven. Hij wil ook aantonen...

In de jaren 70 kende het grote publiek in Nederland dankzij pers en televisie drie Chinese mannenkoppen: die vande voorzitter van de Chinese Communistische Partij (CCP) Mao Zedong (toen nog Mao Tsetoeng), zijn eeuwige minister-president Zhou Enlai (toen nog Tsjoe Enlai) en Deng Xiaoping, een topman van de CCP...

Na de levenslange bemoeienis van historicus Richard J. Evans (1947) met de geschiedenis van de nationaalsocialisten en de Tweede Wereldoorlog, leest deze groepsbiografie van personen rond Hitler als een soort toegift op zijn onderzoeken van de laatste halve eeuw. Hij heeft in Hitler's People, vertaald in het Nederlands als...

Industrieel geproduceerd Wedgwood aardewerk is zo beroemd geworden dat het nog steeds door particulieren en musea wordt verzameld. Het prachtige design van bepaalde Wedgwood vazen, serviezen en andere producten speelt daarbij zeker een rol, maar even belangrijk lijkt een zekere nostalgie naar de glorie van de beginperiode van de...

Woodrow Wilson was een Amerikaanse president (1913-1921) die misschien nog steeds in schoolboeken doorgaat voor de uitvinder van de Volkenbond, de League of Nations. Dat klopt wel maar president Wilson was eveneens de man die door zijn gedrag in de Amerikaanse Senaat de toetreding van de Verenigde Staten tot...

De eerste president van onafhankelijk Ghana, Kwame Nkrumah, zou op zijn armoedige sterfbed in 1972 bekend hebben dat hij tienduizenden goudstaven het land uit had gesmokkeld. Dat kwam niet echt als een verrassing, want hadden de Britten en Amerikanen niet altijd al gezegd dat deze anti-imperialistische African hero corrupt...

Psychoanalyse en Sigmund Freud (1856-1939) zijn uit. Althans, dat denken tegenwoordig de meeste psychologen en psychiaters. Geen stroming binnen psychologie en psychiatrie evenwel waarvan inzichten zo gemeengoed zijn geworden. Wie heeft er niet gehoord van het Oedipuscomplex, onbewuste drijfveren, vrije assocaties, afweermechanismes? Of van het Id, Ego en Superego?...

Er zijn mensen die kind van hun tijd zijn én hun tijd ver vooruit, zoals Cândido Rondon (1865-1958), vooral gewaardeerd als pionier van bescherming van indianenstammen in het Amazonegebied en van het Amazonegebied zelf. Er is een Braziliaanse provincie naar hem vernoemd, Rondonia. Elke week is er wel nieuws...