recensies Nederlandstalige biografieƫn

Franz Junghuhn, de laatste uomo universale? Ā 

Na zijn veel geprezen Wereld van suiker over wat de productie en consumptie van suiker gedaan heeft met ons leven en ecosysteem in de afgelopen eeuwen, komt de historicus Ulbe Bosma met een biografie van een bijzonder veelzijdig geleerde: Franz Junghuhn. Junghuhn wordt in Nederland vooral herinnerd door zijn...

De oorlog van Chris van der Heijden

De Tweede Wereldoorlog is nog niet voorbij. De recente driedelige NPO documentaire rond het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR), De oorlog die nooit ophoudt, laat zien dat er zo’n vier miljoen nabestaanden zijn van de in dit archief beschreven Nederlandse – soms vermeende - Ā daders uit die periode van...

Tien portretten van verzetsvrouwen doen recht aan hun illegale werk

In Verzetsvrouwen. Een onderbelichte geschiedenis beschrijven Agnes Cremers en Mark Bergsma het leven van tien vrouwen en hun rol in het verzet. Het zijn Adri Knappert, Rosa Boekdrukker-Hirsch, Dina Post-Salomons, Anna De Bussy-Van der Lelie, Marie Blommaart, Mies Boissevain-Van Lennep, Aart Breur-Hibma, Anna (Puck) de Jong, Evy Poetiray en...

Elisabeth van Culemborg (1475-1555) en haar strijd tegen de vergetelheid van een dynastie

Elisabeth, erfvrouwe van Culemborg, is in de hagiografisch getinte lokale geschiedschrijving Culemborgs grootste heldin. Met de middelen uit haar erfenis is het grote ā€œElisabeth Weeshuisā€ gebouwd. Het plan daarvoor kwam echter volgens Wijnand Mijnhardt, de auteur van Het verdriet van Elisabeth van Culemborg. Bloei en ondergang van een adellijke...

Suriname: klein land, groot denker – Frank Essed (1919-1988)

Een van de moeilijkste vragen over de geschiedenis van de afgelopen halve eeuw is waarom het sommige vroegere koloniƫn na hun onafhankelijkheid goed is vergaan en andere slecht. Beschuldigingen van neokolonialisme kloppen wel maar het ligt ook voor de hand te vragen wat de ideeƫn van hun nationalistische politieke...

Feit en fictie rondom Cleopatra. Een nieuwe biografie van Dick Harrison

Toen ik als meisje van vijftien vakantiewerk deed in een kledingzaak, was er een jongeman die mij voortdurend Cleopatra noemde. Wat was ik vereerd, want ik wist op die leeftijd natuurlijk maar een ding over Cleopatra: zij was een schoonheid. Later realiseerde ik mij tot mijn teleurstelling dat deze...

Albert Smulders: Tropenwee in Congo

Albert Smulders. Zo heet de ā€˜afvallige Witte Pater’ in het boek Voor God en den Congo! Het wel en wee van een afvallige Witte Pater (1880-1957) van Wilbert Smulders. Smulders heeft voor zijn breed uitwaaierende boek over de missie in Congo een fascinerende protagonist gevonden. Priester Albert ging in...

Greet Hofmans en haar broeders en zusters

ā€˜Het onbegrepen leven van Greet Hofmans’, die ondertitel gaf Han van Bree mee aan  zijn biografie van de vrouw wier naam tot op de dag van vandaag verbonden is aan een heuse koninklijke affaire. In 1956 publiceerde het Duitse weekblad Der Spiegel een onthullend artikel over de kwalijke invloed...

recensies buitenlandse biografieƫn

Zhou Enlai – het ‘schoothondje’ van Mao Zedong?

In de jaren 70 kende het grote publiek in Nederland dankzij pers en televisie drie Chinese mannenkoppen: die vande voorzitter van de Chinese Communistische Partij (CCP) Mao Zedong (toen nog Mao Tsetoeng), zijn eeuwige minister-president Zhou Enlai (toen nog Tsjoe Enlai) en Deng Xiaoping, een topman van de CCP...

Hitlers getrouwen – nazi’s in alle soorten en maten

Na de levenslange bemoeienis van historicus Richard J. Evans (1947) met de geschiedenis van de nationaalsocialisten en de Tweede Wereldoorlog, leest deze groepsbiografie van personen rond Hitler als een soort toegift op zijn onderzoeken van de laatste halve eeuw. Hij heeft in Hitler's People, vertaald in het Nederlands als...

Josiah Wedgwood (1730-1795). Een experimentele woke biografie

Industrieel geproduceerd Wedgwood aardewerk is zo beroemd geworden dat het nog steeds door particulieren en musea wordt verzameld. Het prachtige design van bepaalde Wedgwood vazen, serviezen en andere producten speelt daarbij zeker een rol, maar even belangrijk lijkt een zekere nostalgie naar de glorie van de beginperiode van de...

Freud & Co over president Woodrow Wilson. Een wacko in het Witte huis

Woodrow Wilson was een Amerikaanse president (1913-1921) die misschien nog steeds in schoolboeken doorgaat voor de uitvinder van de Volkenbond, de League of Nations. Dat klopt wel maar president Wilson was eveneens de man die door zijn gedrag in de Amerikaanse Senaat de toetreding van de Verenigde Staten tot...

Dr John Ackah Blay-Miezah. Een weldoener-oplichter schrijft geschiedenis

De eerste president van onafhankelijk Ghana, Kwame Nkrumah, zou op zijn armoedige sterfbed in 1972 bekend hebben dat hij tienduizenden goudstaven het land uit had gesmokkeld. Dat kwam niet echt als een verrassing, want hadden de Britten en Amerikanen niet altijd al gezegd dat deze anti-imperialistische African hero corrupt...

Operatie-Sigmund Freud: sterven in vrijheid

Psychoanalyse en Sigmund Freud (1856-1939) zijn uit. Althans, dat denken tegenwoordig de meeste psychologen en psychiaters. Geen stroming binnen psychologie en psychiatrie evenwel waarvan inzichten zo gemeengoed zijn geworden. Wie heeft er niet gehoord van het Oedipuscomplex, onbewuste drijfveren, vrije assocaties, afweermechanismes? Of van het Id, Ego en Superego?...

CĆ¢ndido Rondon (1865-1958). Een eeuw in een tranendal

Er zijn mensen die kind van hun tijd zijn én hun tijd ver vooruit, zoals Cândido Rondon (1865-1958), vooral gewaardeerd als pionier van bescherming van indianenstammen in het Amazonegebied en van het Amazonegebied zelf. Er is een Braziliaanse provincie naar hem vernoemd, Rondonia. Elke week is er wel nieuws...

Superspion Marguerite Harrison, beter dan James Bond

Naast biografieƫn lees ik vooral veel thrillers, die ik meestal in bulk leen van de plaatselijke bibliotheek. Dit weekeind las ik, bijvoorbeeld, A Beautiful Spy door Rachel Hore, een Sunday Times bestseller in 2021. Die viel me tegen. Ik vond de hoofdpersoon, Minnie Gray, een zeurpiet. Ze leidt een...