Het is een vondst van literair-historicus Marleen de Vries haar boek over de culturele geschiedenis van Nederland in de achttiende eeuw een biografie te noemen. Dat doet ze zelfs ronduit in de titel: Verlicht en vilein, een biografie van achttiende-eeuws Nederland. Het trekt de natuurlijk de aandacht, het wekt...

Jan Fabius (1888-1964) leidde een avontuurlijk leven als militair en oorlogscorrespondent. In zijn latere jaren ontwikkelde hij zich tot een rechtse complotdenker, die echter één keer op het juiste spoor zat. De Nijmeegse historicus Koen Vossen ontdekte Jan Fabius tijdens zijn promotieonderzoek naar kleine politieke partijen in Nederland. Onder...

Omdat Victor Segalen geen grote naam is in Nederland en zijn literaire status hier niet te vergelijken is met onze antikoloniale Multatuli (1820-1887), heeft Segalen-bewonderaar Mark Blaisse een biografie geschreven die lezers op weg zou moeten helpen om fan van deze Fransman te worden. Volgens Blaisse inspireerde Segalen beroemde Franse...

Aan de hand van de levensverhalen van drie vrouwen vertelt Kris Lauwerys de geschiedenis van een stad: Wenen. Emilie Flöge, Milena Jesenská en Veza Taubner representeren ieder op hun eigen wijze de werdegang van de parel van het Habsburgse Rijk. Hoe verandert een multiculturele metropool in een benepen,  xenofobe...

Al sinds de dertiende eeuw spelen vrouwen een belangrijke rol in de vaderlandse geschiedenis. Zij oefenen macht uit en laten hun invloed gelden. Op politiek/diplomatiek, militair en cultureel gebied spreken zij hun woordje mee. Zeker de weduwen – omdat zij op grond van hun burgerlijke staat formeel in die...

Het is honderd jaar geleden dat de Nederlandse schrijver Jacob Israël de Haan in Jeruzalem werd vermoord. Hij werd op 31 december 1881 in de Drentse veenkolonie Smilde geboren als zoon van een joodse voorzanger en ontwikkelde zich tot romanschrijver, dichter en jurist. In Nederland was hij bekend als...

“Een volk dat voor tirannen zwicht, zal meer dan lijf en goed verliezen, dan dooft het licht”. Dit is vermoedelijk de meest aangehaalde dichtregel van de laatste tien jaar. Te pas en vaak ook te onpas. Het is de slotregel van het gedicht Bericht aan de levenden van Henk...

Sommige mensen zullen het niet geloven, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn rond de 400.000 Duitse soldaten gedeserteerd. Dat was op een totaal van achttien miljoen Duitse militairen die in de loop der tijd werden ingezet, iets meer dan twee procent.1 Dat lijkt weinig, maar het percentage zegt niets...

Industrieel geproduceerd Wedgwood aardewerk is zo beroemd geworden dat het nog steeds door particulieren en musea wordt verzameld. Het prachtige design van bepaalde Wedgwood vazen, serviezen en andere producten speelt daarbij zeker een rol, maar even belangrijk lijkt een zekere nostalgie naar de glorie van de beginperiode van de...

Woodrow Wilson was een Amerikaanse president (1913-1921) die misschien nog steeds in schoolboeken doorgaat voor de uitvinder van de Volkenbond, de League of Nations. Dat klopt wel maar president Wilson was eveneens de man die door zijn gedrag in de Amerikaanse Senaat de toetreding van de Verenigde Staten tot...

De eerste president van onafhankelijk Ghana, Kwame Nkrumah, zou op zijn armoedige sterfbed in 1972 bekend hebben dat hij tienduizenden goudstaven het land uit had gesmokkeld. Dat kwam niet echt als een verrassing, want hadden de Britten en Amerikanen niet altijd al gezegd dat deze anti-imperialistische African hero corrupt...

Psychoanalyse en Sigmund Freud (1856-1939) zijn uit. Althans, dat denken tegenwoordig de meeste psychologen en psychiaters. Geen stroming binnen psychologie en psychiatrie evenwel waarvan inzichten zo gemeengoed zijn geworden. Wie heeft er niet gehoord van het Oedipuscomplex, onbewuste drijfveren, vrije assocaties, afweermechanismes? Of van het Id, Ego en Superego?...

Er zijn mensen die kind van hun tijd zijn én hun tijd ver vooruit, zoals Cândido Rondon (1865-1958), vooral gewaardeerd als pionier van bescherming van indianenstammen in het Amazonegebied en van het Amazonegebied zelf. Er is een Braziliaanse provincie naar hem vernoemd, Rondonia. Elke week is er wel nieuws...

Naast biografieën lees ik vooral veel thrillers, die ik meestal in bulk leen van de plaatselijke bibliotheek. Dit weekeind las ik, bijvoorbeeld, A Beautiful Spy door Rachel Hore, een Sunday Times bestseller in 2021. Die viel me tegen. Ik vond de hoofdpersoon, Minnie Gray, een zeurpiet. Ze leidt een...

Wat maakt het leven van Timothy McVeigh het waard om opgetekend te worden? Wel, het opblazen van een gebouw van de Amerikaanse overheid in Oklahoma City, op 19 april 1995, met 167 slachtoffers, onder wie 19 kinderen, zou voldoende moeten zijn. Wat is dit voor persoon? Wie was dit...

Er bestaan geen biografieën waaraan 25 jaar gewerkt is, die een Pulitzerprijs voor beste biografie winnen het jaar na verschijnen (2006) en waarvan bijna twee decennia later een film wordt gemaakt die zonder twijfel alle Oscars in de wacht gaat slepen die er te behalen zijn. Een briljante biografie...