Eerste grote biografie van Descartes uit 1691 opnieuw uitgegeven in modern Frans

Annie Bitbol-Hespériès, auteur van vier eerdere boeken over René Descartes, heeft zich gewaagd aan een vertaling in modern Frans van La vie de Monsieur Descartes, de eerste grote biografie van Adrien Baillet, uit 1691. Het werk verscheen veertig jaar na de dood van Descartes en is zo waardevol omdat Baillet nog toegang had tot brieven en manuscripten uit Descartes’ archief die naderhand verloren zijn gegaan. Uiteraard heeft Bitbol voor een gedegen inleiding en vele annotaties gezorgd, o.a. om de betekenis van termen toe te lichten zoals die in de 17e eeuw gebruikt werden – geen overbodige luxe ook voor hedendaagse Fransen, aangezien woorden in ruim drie eeuwen ingrijpend van betekenis kunnen veranderen. Zo is het boek 1320 pagina’s geworden.

Biograaf Baillet, niet per se een grote fan van Descartes, schreef de studie destijds op bestelling, maar dus in een tijd dat het productieve genie ‘nog niet gemummificeerd’ was, zoals recensent Roger-Pol Droit schrijft in Le Monde, en ‘de subtiele complexiteit van Descartes’ nog fris was, ver verwijderd van de retoriek die gebezigd wordt op gedenkdagen. 

René Descartes

Adrien Baillet, geboren in 1649, heeft de denker nooit ontmoet. Hij moet een gewetensvolle fact-checker zijn geweest. Als bibliothecaris van een jurist had Baillet toegang tot veel wetenschappelijke lectuur en hij heeft zijn verhalen dan ook ingebed in informatie over wetenschappelijke ontwikkelingen, over Descartes’ uitgebreide contacten met andere geleerden, hun discussies. Hij beschrijft de steden die Descartes bezocht zoals Frankfurt, Turijn, Leiden en Utrecht en de steden waar hij woonde zoals Den Haag en Stockholm. Uiteraard verstrekt hij context over politieke conflicten, toen nog voornamelijk godsdienstoorlogen waarvoor Descartes als de dood was.

De uitgeverij noemt de biografie een uniek overzicht van het intellectuele leven in Europa in de 17e eeuw, een ‘veritable Encyclopédie avant l’heure‘. Descartes verliet Nederland toen hij zich door calvinistische scherpslijperij hier ook niet meer veilig voelde en vertrok op uitnodiging van koningin Christina I van Zweden naar Stockholm, in de hoop daar in alle rust te kunnen werken. Nu Descartes vanwege zijn rationalisme door sommigen gezien wordt als grote wegbereider van de plundering van onze planeet, zou hij zich nu in Zweden wellicht ook niet veilig hebben gevoeld.

actueel

14 oktober Biografie op de bühne. Met Mario Molegraaf over Hans Warren en Marco Entrop over Willem Arondéus

Het zijn twee totaal verschillende biografen en ook hun onderwerpen hebben maar weinig met elkaar gemeen, maar wat Mario Molegraaf en Marco Entrop delen, is een lange fascinatie voor...

Shortlist Nederlandse Biografieprijs is bekend

Vandaag heeft de Stichting Nederlandse Biografieprijs de shortlist-genomineerden bekendgemaakt. De jury selecteerde vijf titels uit een totaal van 138 ingezonden biografieën die tussen 1 juli 2022 en 1 mei...

Jaap Cohen genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs voor zijn biografie van Theo van Gogh

De shortlist met vijf genomineerden voor de Libris Geschiedenis Prijs 2024 is vandaag bekendgemaakt in radioprogramma OVT. Onder de genomineerden prijkt nog één biograaf: Jaap Cohen voor De Bolle...

Longlist Nederlandse Biografieprijs 2024 bekend

Stichting Nederlandse Biografieprijs maakte vandaag de longlist bekend voor de prijs van 2024. De jury heeft uit 138 ingezonden biografieën – verschenen tussen 1 juli 2022 en 1 mei...

Annejet van der Zijl schrijft dubbelbiografie van Franz von Siebold en zijn Japanse dochter

In het najaar van 2025 verschijnt bij uitgeverij Hollands Diep een nieuw non-fictie boek van Annejet van der Zijl. In deze dubbelbiografie staan de Duits-Nederlandse ontdekkingsreiziger en arts Franz...

Drie biografieën op longlist Libris Geschiedenis Prijs

De longlist met tien genomineerden voor de Libris Geschiedenis Prijs 2024 is vandaag bekendgemaakt. Bij drie van de tien genomineerden gaat het om een biografie: De Bolle Gogh van Jaap...

Wim Hazeu (1940-2024) overleden

Schrijver en biograaf Wim Hazeu is op 84-jarige leeftijd overleden, zo heeft zijn familie bekend gemaakt. Hazeu schreef verscheidene biografieën, waaronder die van Marten Toonder, Gerrit Achterberg, J. Slauerhoff,...

2024 Plutarch Award voor Anansi’s Gold van Yepoka Yeebo

Eindelijk is er dan een prijs voor Anansi’s Gold van Yepoka Yeebo: een biografie van John Ackah Blay-Miezah, “the Man Who Looted the West, Outfoxed Washington, and Swindled the...

Schrijverslevens: biografieregeling Letterenfonds

Schrijf je aan een biografie over een persoon die van groot belang is geweest voor de Nederlandse letterkunde? Of denk je erover om dat te gaan doen? Misschien kom...

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in