Wat is één van de belangrijkste kenmerken in de sport? Verliezen. Over het geheel genomen verliezen zelfs de grootste atleten meer dan dat ze winnen. Veel sporters kunnen gelukkig relativeren: die zien dat de wereld na een nederlaag niet vergaat, stappen in de auto en rijden naar huis. Volgende keer beter.
Echte winnaars denken er niet eens bij na: die kennen het begrip faalangst niet. Winnen is een logisch gevolg van hun kwaliteiten en verliezen doen ze alleen wanneer een ander beter is. Bij topdarter Raymond “Barney” van Barneveld (Den Haag, 1967) vallen die wetmatigheden weg. Na een verliespartij stapt hij totaal gedesillusioneerd en depressief van het podium. Nou hoeft dat op zich nog geen probleem te zijn: als je maar vaker wint dan verliest. Maar daar zit bij Van Barneveld nou net de crux.
Het WK Darts 2019, nu een paar dagen geleden: Raymond van Barneveld speelt zijn laatste officiële dartswedstrijd. Volgens de ranking mag hij niet eens meer meedoen (hij staat veel te laag), maar de internationale dartbond PDC gunt de vijfvoudig wereldkampioen een waardig afscheid en geeft de Hagenaar een wildcard. Het wordt één groot drama.
In de eerste ronde verliest hij kansloos van de Amerikaan Darin Young, de nummer 83 van de wereld. Hartstochtelijke aanmoedigingen van het loyale publiek in Londen mogen niet baten: Van Barneveld staat als een bang konijn op het podium en gooit bijna geen enkele dubbel raak. Het wordt 1-3 in sets. Einde carrière. Na afloop schrikt men van zijn reactie voor de camera: “Deze ramp ga ik mezelf nooit vergeven. Ik walg van mezelf. Het leven heeft voor mij geen zin meer”.
Game over
De biografie Game Over volgt Van Barneveld in zijn laatste jaar, op weg naar het eindtoernooi waarin hij roemloos ten onder gaat. Daarin komt het beeld naar voren van een onzekere, zoekende man die alles aangrijpt om uit het sportieve én persoonlijke dal te klimmen. De twaalf maanden durende afscheidstournee van Barney blijkt een ware lijdensweg. Voor auteur Jasper Boks moet het een wonderlijke zoektocht geweest zijn om te aanschouwen: Van Barneveld gaat langs bij paragnosten, psychologen, haptonomen en Brabantse haarimplantaatstudio’s. Tanden worden gebleekt en rechtgezet, een scheiding aangevraagd en met de nieuwe vriendin wordt de halve wereld afgereisd. Tussendoor wordt er gedart: op de Zwarte Cross, op anonieme bedrijventerreinen van een sponsor, én op grote en kleine toernooien (alles om de ranking maar op te krikken). Maar de overwinningen blijven uit. Al jarenlang.
Raymond van Barneveld begint met darten in zijn tienerjaren, op zijn zolderkamer in Den Haag. Hij is stil en teruggetrokken, veel vrienden heeft hij niet en in andere sporten blinkt hij niet uit. Maar voor darten heeft hij ontegenzeggelijk talent. Begin jaren 90 werpt hij zijn eerste pijlen in competitieverband in café The Entertainer, de stamkroeg van zijn vader. Van Barneveld: Mijn vader feliciteerde altijd uitbundig de tegenstanders die mij versloegen. Vreselijk vond ik dat. Dan stond ik diezelfde dag weer vijf uur te trainen op mijn zolderkamer”.’ Volgens Van Barneveld was dat de manier waarop zijn vader hem probeerde te motiveren. Of het de juiste manier was valt met de kennis van nu zeer te betwijfelen, maar Van Barneveld werkt zich, naast zijn bestaan als postbode, snel op tot de beste darter van het land.
In 1998 komt de grote doorbraak: hij wint de Embassy, het wereldkampioenschap darten in het Engelse Frimley Green (hij herhaalt dit kunstje in 1999,2003 en 2005). Vier miljoen Nederlanders zijn er via de televisie getuige van. Van Barneveld krijgt een heldenontvangst op Schiphol, een rondrit door de stad, een huldiging in het stadion van ADO en kan zijn postbodepak in de kast laten: in één klap is hij professioneel darter én bekende Nederlander.
Phil Taylor
Maar de tijden veranderen. Het grote geld en de beste darters spelen begin deze eeuw allang niet meer bij de dartbond BDO (waar Van Barneveld zijn vier eerste wereldtitels wint), maar zijn overgestapt naar de ‘wilde’ bond PDC. Onder hen ook de Britse oud-metaalarbeider Phil “The Power” Taylor, de onbetwiste kampioen met een recordaantal van (inmiddels) 16 wereldtitels.
Of Van Barneveld eind 1999 als winnaar van de BDO-kampioenschappen niet wil strijden tegen PDC-kampioen Taylor in een eenmalige ‘Match of the Century’? Eens kijken wie de beste is. Dat wil Barney wel, maar het wordt een pijnlijke afgang: Taylor overklast de Nederlander met 21-10. Opeens blijkt er een dartdimensie te zijn waar Van Barneveld niét de beste is. In 2006, nadat hij de BDO-titel verliest aan landgenoot Jelle Klaassen en het publiek minutenlang “Who the fuck is Barney?” scandeert, is voor Van Barneveld de maat vol: hij maakt de overstap naar de PDC. Daar verdient hij meer geld, speelt grotere toernooien én verslaat hij Taylor in een zinderende finale om het wereldkampioenschap van 2007. Maar over het geheel genomen moet hij in de Brit bijna altijd zijn meerdere erkennen.
Van Barneveld werd in zijn eigen land vaak arrogantie verweten: dat idiote overwinningsgebaar met de armen wijd, opzichtige dartsshirts met vijf sterren (voor iedere wereldtitel één) en maar blijven hameren dat hij de man is die het darten in Nederland op de kaart heeft gezet, ondanks dat aansprekende resultaten uitblijven. Het is inderdaad opvallend dat Van Barneveld naast zijn minderwaardigheidsgevoelens ook beschikt over een groot ego. In de biografie bezoekt hij de film Bohemian Rhapsody en wat blijkt? In Freddie Mercury herkent de Haagse sportman zich volledig: ‘Ik ben ook een legende in mijn tak van sport. In de film zie je hoe eenzaam Freddie was. Ik schoot bijna vol toen ik dat zag, dacht: what the fuck, dat heb ik ook’.
Raymond van Barneveld kan bogen op een imposante carrière. En hij heeft gelijk: door hem is de dartsport in Nederland definitief op de kaart gezet, qua televisie, bekendheid en sponsoring. Darten was vroeger een kroegsport met iets teveel bier en tattoos, maar is mede door Van Barneveld veranderd in een professionele, internationale miljoenenindustrie. Veel darters van nu danken hun brood aan het pionierswerk dat hij heeft verzet. Zijn zelfkastijding (tot zelfmoordneigingen aan toe) in tijden van sportieve tegenslag lijkt daarmee in tegenspraak, maar zorgt in deze biografie wel voor een goed, pakkend verhaal. In het boek worden ook andere personen uit het leven van Van Barneveld geïnterviewd: zijn coaches, zijn ex-vrouw Silvia en ook Michael van Gerwen, ’s lands populairste darter van het moment en de huidige wereldkampioen.
De man uit Vlijmen geeft toe dat hij vroeger voor de gein bij Van Barneveld in de buurt ging staan als hij een partij verloren had: ‘Dan kwam er toch een partij onzin bij hem uit.’ In tegenstelling tot Van Barneveld kan hij een nederlaag wel relativeren. Van Gerwen: ‘Doe nou niet alsof wij darters een heel zwaar leven hebben. Kom op, zeg.’ Maar vertel dat maar eens aan Raymond van Barneveld.
Raymond van Barneveld. Game Over
Jasper Boks
Uitgeverij Inside
EAN 9789048848898
Verschenen in november 2019
Bestelinformatie
Bestel als paperback bij bol.com (€ 21,99)Bestel
