Tennisser Thiemo de Bakker had liever gezien, zo zegt hij in het voorwoord, dat Breekpunt niet was uitgebracht. Na lezing van zijn door journalist Pascal Lemaire vlot en onderhoudend opgetekende levensverhaal kun je je daarbij wel iets voorstellen.
Genadeloos eerlijk
Op aanraden van een aantal vertrouwelingen en zijn psychiater was De Bakker met Lemaire in 2019 aan het boek begonnen. ‘Zij zeiden dat het schrijven goed voor me zou zijn. Voor de verwerking van een decennium vol verrotte jaren.’
Uit wetenschappelijk onderzoek is bekend dat van schrijven over je psychische sores een heilzame werking kan uitgaan. Het is te hopen dat het ook op De Bakker die uitwerking heeft (gehad). In elk geval is hij genadeloos eerlijk over zijn depressies, eetproblemen, angst- en paniekaanvallen, eetproblemen, zijn grotendeels afwezige vader, drank- en drugsgebruik en gok- en relatieproblemen.
Zo lustte hij lang geen groente en ontwikkelde hij al op zijn achtste ‘een zelfontwikkeld toptennissersdieet’ waaraan hij zich strikt hield: pasta met alleen pindasaus en ter afwisseling patat met een pakje Yogho Yogho.
Bij de onverwachte dood van zijn vader voelde hij weinig. ‘Hij was al zo lang weg. De dag dat mijn konijn overleed was zwaarder.’
Over zijn gebruik van XTC bekent hij dat het voor hem ‘de manier was om intense, diepere gevoelens op te wekken. Met drugs in mijn lichaam lééfde ik tenminste, voelde ik me niet zo alleen.’
Persoonlijkheid
Als zeldzaam groot en schier onverslaanbaar talent in de jeugd – zo won hij onder meer het jeugdtoernooi van Wimbledon – werd hem door menigeen een grote toekomst voorspeld. Een grotere dan de uiteindelijk veertigste plek die hij op de wereldranglijst bereikte en de ongeveer twee miljoen dollar aan prijzengeld die hij bij elkaar sloeg.
Zijn leven als volwassen toptennisser is echter bepaald niet alleen over rozen gegaan. De Bakker is er naar eigen zeggen meermaals aan kapotgegaan. ‘Te vroeg succes, te vroeg te veel geld, te veel aandacht: het ging mijn pet te boven.’
Waarom dat zo is, blijft deels natuurlijk gissen. De Bakker wijt het onder meer aan zijn persoonlijkheid. Zo heeft hij er nooit van gehouden in de schijnwerpers te staan. Ook had hij grote moeite met verliezen; een verliespartij werkte bij hem niet zelden verlammend door op zijn volgende wedstrijden.
Daarnaast had hij grote moeite met ‘de stuitende eenzaamheid’ als proftennisser. Daarom hield hij zo van het teamgevoel bij de Davis Cup. In dat landentoernooi steeg hij meermalen boven zichzelf uit en boekte hij knappe overwinningen op spelers die hoger stonden dan hij.
Talent
Voor tennisliefhebbers is er genoeg te smullen van het intieme inkijkje achter de schermen dat De Bakker biedt over het tenniswereldje. Hij neemt daarbij bepaald geen blad voor de mond.
De naar mijn smaak meest interessante passages in het boek zijn evenwel zijn reflecties over talent. ‘Wat is talent eigenlijk? Gevoel? Dat je de ballen zuiver raakt? (…) Of bestaat er ook talent voor mentale hardheid, gedisciplineerd leven als prof?’
Zijn eigen ‘pijnlijke conclusie’ is dat hij een onderpresteerder is. Dat is met zijn toch zeer bovengemiddelde palmares moeilijk te beamen. Als hij meer als een monnik voor zijn sport had geleefd, zou hij dan meer uit zijn carrière hebben gehaald? Wellicht. Maar dat blijft speculatie, want dat heeft hij niet gedaan; niet uitgesloten is dat hij dan zelfs nog minder had gepresteerd.
Mogelijk ook dat als De Bakker als jeugdspeler meer partijen had verloren, hij beter had leren verliezen. Maar ook dat is speculatie, want zo is het evenmin gegaan. Het leven is zoals het is en gaat zoals het gaat. En ongetwijfeld is het ook een talent om met je talent om te gaan en dat waar te maken – zonder dat je exact weet hoe.
Moed
‘Het perfecte afscheid bestaat niet, ook niet van het leven als topsporter,’ laat De Bakker optekenen in het slothoofdstuk. Dat geldt ook voor Breekpunt, dat wat braafjes eindigt en een beetje uitgaat als een nachtkaars.
Vraag die resteert is of iets met ‘beerput’ in de titel niet passender was geweest. Breakpoint was wel de zeer rake titel van de excellente Netflix-documentaire over de paniekaanvallen die de Amerikaanse top-tien tennisser Mardy Fish kreeg. Daardoor zei hij in 2012 zijn vierde ronde-partij op de US Open tegen Roger Federer af.
De Bakker zegt zelf niet per se blij te zijn met dit boek. Blij is misschien niet het juiste woord, maar opgelucht mag hij echt wel zijn, zeker als het op hem de beoogde catharsis heeft gehad. Bovendien getuigt het van veel moed om je zo kwetsbaar op te stellen en je leven als proftennisser niet mooier voor te stellen dan het is.
Of hij daarmee ook jonge tennissers (of andere talenten op wat voor gebied ook) behoedt voor de fouten die hijzelf heeft gemaakt? Dat lijkt me zeer onwaarschijnlijk…
Breekpunt. Mijn worsteling met het leven als tennisprof
Thiemo de Bakker & Pascal Lemaire
Inside / Overamstel uitgevers
ISBN paperback
Verschenen in april 2025
Bestelinformatie
Bestel als paperback bij bol.com (€ 22,99)
