De man met de witte tulband. Roestam de Mammeluk, de oosterse bediende van Napoleon

Op talloze schilderijen die tijdens het bewind van Napoleon werden vervaardigd om diens daden te verheerlijken, is een oosters uitgedoste persoon met een witte tulband te zien. Het is Roestam de Mammeluk, de lijfknecht en lijfwacht die Napoleon meenam van zijn Egyptische expeditie en die hem daarna vijftien jaar lang overal als een schaduw volgde. Bijna niemand bracht zoveel tijd door met de Franse keizer als Roestam en had vrijwel onbeperkt toegang tot diens intieme leven.

Unieke inkijk in het leven van Napoleon

Door de ogen van Roestam geeft Jos Gabriëls ons een unieke inkijk in Napoleons dagelijkse bestaan. Wij volgen de keizer en zijn onafscheidelijke metgezel zowel binnen de paleismuren als daarbuiten: tijdens de jacht, op werkbezoek, bij parades, in het legerkamp en op het slagveld. En wij reizen met hen mee van Parijs naar Wenen, Milaan, Amsterdam, Berlijn, Madrid en Moskou.

Meester en dienaar

Op aanstekelijke wijze en met een overvloed aan anekdotes en persoonlijke details beschrijft Jos Gabriëls de bijzondere relatie tussen meester en dienaar. Daarbij maakt hij duidelijk waarom Napoleon erop stond dat Roestam als een oosters geklede bediende aan zijn zijde verscheen. Welk beeld de keizer hiermee wilde uitdragen, laten de meer dan honderd kleurenillustraties zien die, in nauwe samenhang met de tekst, in het boek zijn opgenomen. Je kijkt nooit meer hetzelfde naar een schilderij met Napoleon.

Over de auteur

Jos Gabriëls (1956) was als senior onderzoeker werkzaam bij het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis en Cultuur. Hij is gespecialiseerd in de geschiedenis van het napoleontische tijdvak (1799‑1815) en schreef hierover tal van artikelen, zowel voor vakgenoten als voor een algemeen publiek.

Media

Een genot om te lezen.’ – NRC ●●●●

‘Gabriëls weet verschillende invalshoeken in één boek te bundelen. Zowel biografie als beeldvorming krijgen hun plekje. De schrijver zoomt daarnaast uit om de rol van andere exotische bedienden aan Napoleons hof en in Napoleon leger te belichten. Het maakt De man met de witte tulband behoorlijk compleet. […] Langdradig wordt het nergens, de talrijke illustraties zorgen voor verlevendiging, en de groep geschiedenisliefhebbers die bijna alles wil weten over de Franse keizer lijkt groot genoeg om Gabriëls’ boek van een behoorlijk lezerspubliek te verzekeren.’ – Trouw

Bart Funnekotter bespreekt De man met de witte tulband bij OVT

Fragment op Historiek: Napoleon wilde bedienden die hij ‘een schop onder hun kont’ kon geven

‘Dit boek over Napoleons lijfknecht schetst een beter beeld van de beruchte Franse keizer dan de film Napoleon van Ridley Scott. Door alle aandacht die Gabriëls besteed aan wat onderbelichte zaken, zoals het hofleven, de schilderkunst en de impact van de Mammelukken op de Franse samenleving geeft deze biografie een waardevol inzicht in de wisselwerking tussen het Napoleontische Frankrijk en de Oriënt.’ – Geschiedenisblogger Mathijs van der Loo

‘Het werk is fraai uitgegeven met leeslint en prachtig geïllustreerd met goed geduide kleurenillustraties, die in samenhang met de tekst staan. Noten, vier bijlagen, waaronder een lijst van alle (!) schilderijen waarop Roestam is afgebeeld, een lijst van geraadpleegde literatuur en een index op persoonsnamen sluiten deze originele cultuurhistorische studie af.’ – Kunst Tijdschrift Vlaanderen

‘Een prachtig boek; een genot om te lezen.’ – Leestafel

De man met de witte tulband. Roestam de Mammeluk, de oosterse bediende van Napoleon
Jos Gabriëls
ISBN hardcover 9789024432981, € 39,90
Verschenen in november 2023