Marco Bakker: het (in)complete verhaal

Het complete verhaal luidt de ondertitel van de biografie over operazanger Marco Bakker. Het verhaal is echter verre van compleet en eerder een verzameling monologen dan een biografie.

31 oktober 1997 is een keerpunt in het leven van de gevierde bariton Marco Bakker. Na een concert in de Amsterdam ArenA rijdt hij op het parkeerdek een 38-jarige vrouw dood. Bakker heeft gedronken en roekeloos gereden, oordeelt de rechter en legt hem 240 uur dienstverlening op. De auto ging met hém aan de haal door een mankement aan de cruise control, houdt Bakker vol. Naar eigen zeggen had hij slechts twee wodkaatjes gedronken tegen de kou en om zijn stem goed te houden.

Ghostwriter

Dit boek wordt aan de man gebracht als (geautoriseerde) biografie, maar verdient dat predicaat niet. Het bestaat voor het overgrote deel uit monologen van Bakker. In het laatste deel komen ook zijn vrouw (actrice Willeke van Ammelrooy) en zijn zoon Richard aan het woord. De monologen zijn weliswaar de weerslag van de ‘openhartige’ gesprekken die de auteur, Privé- en Telegraafjournalist Harrie Nijen Twilhaar met hen voerde, maar als lezer vraag je je af hoeveel ruimte de biograaf – de benaming ghostwriter lijkt meer op zijn plaats – heeft gekregen. Bakker lijkt de regie stevig in handen te hebben gehouden en heeft zelf de nodige hoofdstukken en passages geschrapt, liet hij onlangs aan het AD weten. In diezelfde krant vertelde Bakker dat hij niet op het boek zat te wachten maar ermee had ingestemd ‘omdat ik hoopte dat ik aan jonge mensen kon uitleggen hoe je een carrière opbouwt en welke valkuilen je daarbij kunt tegenkomen’.

In werkelijkheid gaat het vooral over die ene valkuil: de fatale aanrijding in 1997. Bakker haast zich in het boek te benadrukken dat het vooral erg is voor het slachtoffer en haar nabestaanden, maar klaagt vervolgens uitvoerig en bij herhaling hoe koren en tv-zenders hem de rug toekeerden, waardoor hij zonder werk kwam te zitten. Sowieso valt hij in het boek regelmatig in herhalingen. Voorbeeld: op pagina 82 noemt hij echtgenote Willeke van Ammelrooy een ‘mooie, zeer aantrekkelijke verschijning’, twee pagina’s verder ‘een bloedmooie actrice’, op bladzijde 88 een ‘mooie, zeer aantrekkelijke vrouw’ en bij hun huwelijk ziet ze er zelfs ‘betoverend’ uit. Leuk voor zijn vrouw, storend voor de lezer.

Onjuistheden

Een aantal feitelijke onjuistheden in het boek roept de vraag op, in hoeverre de auteur beweringen van Bakker heeft gecheckt. De zanger vertelt hoe tijdens de oorlog door vliegtuigen Zweeds wittebrood werd gedropt. Een bekende mythe waarin de voedseldroppingen en de levering van Zweeds brood zijn versmolten. Of zijn verhaal dat ze bij Kootwijk een clip voor de Schotse omroep opnamen omdat er in Schotland geen heide was. Geen heide in Schotland? Dat is daar ongeveer de nationale plant.

Bakker spreekt zichzelf regelmatig tegen. De zanger die ‘exclusieve’ afspraken maakte met roddelblad Privé om zijn huwelijk met Van Ammelrooy te laten fotograferen, beweert even verderop met droge ogen: ‘Eigenlijk is de glamourwereld niet aan ons beiden besteed.’ Dit nadat hij pagina’s lang heeft uitgeweid over alle beroemdheden met wie hij heeft samengewerkt. Zijn tenenkrommende conclusie: ‘Het was een natuurlijk proces dat al die grootheden het goed met ons konden vinden.’

Ook de passages over de dodelijke aanrijding roepen vragen op. Waarom heeft Bakker er nooit met zijn vrouw over kunnen praten, maar nu wel met een journalist? Hoe kon hij kort na het ongeluk, zelf zwaar gehavend in het ziekenhuis, al weten dat het aan de cruise control lag? De theorieën van Van Ammelrooy over het voorval roepen meer vragen op dan ze beantwoorden. Ze suggereert dat er auto’s zijn verwisseld en richt haar pijlen op de toenmalige ArenA-directeur zonder duidelijk te maken wat zijn motieven zouden zijn om de ware toedracht te verhullen. Het leest als de overpeinzingen van een complotdenker.

Show don’t tell

Idealiter vertellen vooral de belevenissen en keuzes van de hoofdpersoon het verhaal en kan de lezer daaruit zijn conclusies trekken over diens karakter en motieven. Show don’t tell. In dit boek is vaak het omgekeerde het geval en moeten we het doen met krom geformuleerde dooddoeners als: ‘Het meest dierbare dat ik me als kleuter nog kan herinneren over de thuissituatie, was het feit dat ik in een warm nest ben opgegroeid.’

De ijdele zanger (zijn eigen woorden) blinkt niet uit in zelfrelativering. Of het moet zijn medewerking zijn aan de film Theo en Thea en de ontmaskering van het tenenkaasimperium. ‘Ik ben natuurlijk geen acteur,’ begint Bakker bescheiden, om meteen weer in de valkuil van de zelfverheerlijking te stappen. ‘Toch voelde ik het haarfijn aan om op een kolderieke wijze die filmrol te vervullen.’

Het complete verhaal over Marco Bakker moet nog geschreven worden. Ongeautoriseerd alsjeblieft.

Marco Bakker. Het complete verhaal
Harrie Nijen Twilhaar
Uitgeverij Prometheus
ISBN 9789044643649
Verschenen in januari 2021

Bestelinformatie