Dirk Kuyt was 35, had een glansrijke carrière bij FC Utrecht, Feyenoord, Liverpool en Fenerbahçe achter de rug en speelde 104 interlands, toen hij op 15 april 2015 aankondigde terug te keren naar de Kuip. Een jaar later tekende hij bij, om de club kampioen te maken. “Zo”, dacht Deborah van Dam. “Dat is een gewaagde uitspraak voor iemand die zijn strepen al lang heeft verdiend. Dat kan alleen maar een interessant jaar worden.” Ze besloot een documentaire te maken over de Katwijker.
Kuyt komt uit een vissersgezin. Hij kreeg een christelijke opvoeding. Voetballen op zondag mocht eigenlijk niet. Op zijn zeventiende lieten zijn ouders, Dirk en Joke Kuijt, hem de keuze tussen het eren van de zondagsrust of de grasmat. Hij koos voor het gras, maar in de media heeft hij er nooit een geheim van gemaakt nog steeds een belijdend christen te zijn. Ook dat aspect van zijn persoonlijkheid interesseert Van Dam.
Ik interviewde de filmmaakster in de coffee corner aan het Waterloopplein, de plek waar ze twee jaar geleden het plan opvatte haar camera op Dirk Kuyt te richten.
“Ik vind Kuyt een opvallende speler. Sociaal, iemand die de ouderwetse normen en waarden in zich draagt, dat calvinistische, wat je weinig terugziet in de spelers van nu. Een natuurlijke leider die bruggen weet te slaan, wat in deze tijd een zeldzaamheid is.”
“Kuyt is zo saai, riepen mensen als ze hoorden waar ik mee bezig was, maar dat vind ik helemaal niet. Ik denk dat je heel sterk moet zijn als je zo overeind weet te blijven in die wereld. Volgens mij heb je dan ook andere, extra kwaliteiten als speler. Ik hoopte dat te vangen in mijn documentaire, naast de belofte die hij deed om Feyenoord kampioen te maken. Je zet dan toch heel veel op het spel. Alle ogen zijn in de nadagen van je carrière op je gericht. Het dramaturgische element kreeg ik als het ware gratis in mijn schoenen geschoven.”
“Ik vind voetbal een leuk spelletje, maar ook een interessant fenomeen. Een eredienst waaraan men zich wekelijks overgeeft. De stroom mensen die iedere zondag naar de kerk gaat, het voetbalstadion. Met zijn allen zingen, de energie die vrijkomt, geloof, hoop en liefde voor de club…”
“Kuyt is een soort magneetje dat zich verplaatst. Overal trekt hij mensen aan. Stokoude fervente Feyenoord-supporters, allochtonen, autochtonen, religieus, niet-religieus, kinderen met het syndroom van Down, het maakt niet uit. Blijkbaar heeft hij iets wat een drempelloos vertrouwen wekt.”
“Ik heb niet gefilmd in het team. Dat hadden we afgesproken met de clubleiding. Niemand wist dat er een film over Dirk werd gemaakt. Dat wilde de directie en Giovanni zo houden om geen onderscheid in het team te krijgen. En ook niet dat we het proces zouden verstoren, op welke manier dan ook. Maar je merkte wel de enorme spanning in het stadion. Na 18 jaar kon het zo maar weer eens gebeuren… Dat is ook een lijn in de documentaire. Het perspectief is puur en alleen vanuit Kuyt en zijn gezin. Door hun ogen zie je de film. Die druk, hoe ga je daarmee om? Hoe dringt die in zo’n gezin naar binnen? Zijn kinderen voelden de spanning ook. Om van zijn vrouw nog maar te zwijgen. Die is immens. Hoeveel mensen erover je praten, op je gericht zijn. Kuyt beseft de last die op zijn schouders lag maar al te zeer. Ergens in de documentaire zegt hij: “Ik ben ook een mens van vlees en bloed, maar als ik het kussen aanraak, slaap ik als een blok.” Toch gaat de druk weldegelijk in je lichaam zitten. Hij had niet voor niets zo’n groot medisch team om zich heen om hem op het goede spoor te houden.”
“De wedstrijd dat ze kampioen moesten worden verloren ze, nota bene tegen stadsgenoot Excelsior. Wat een domper, liet ik me tegenover Dirk ontvallen, maar als je volgende week ook maar één puntje scoort, dan ben ik zo gelukkig, voor jou, Feyenoord èn de film. Dirk zei: “Ik maak er drie.” Hij kan het zich niet meer herinneren, maar ik weet nog precies waar we stonden.”
“Ik heb nog nooit zo gejuicht in mijn leven en ben nog nooit zo euforisch geweest, toen hij op die bewuste dag voor de eerste keer scoorde. Ik moest mijn tranen bedwingen. Het moment is vastgelegd. Dirk vindt die foto geweldig. Ik was even niet meer de maker, maar een supporter onder de supporters.”
“Als je dit scenario op de filmacademie had ingeleverd, kreeg je vast als commentaar te horen of je niks beters had kunnen verzinnen. Het mag wel iets geloofwaardiger. Maar zo bizar kan het lopen. Ik werd er ook een beetje benauwd van. Ik kan nooit meer met de film boven dat moment van euforie uitkomen. Wat voor documentaire ga je dan maken? Waar werk je als filmmaker naar toe? Wat is het hoogtepunt?”
De DVD van KUYT is om naar uit te kijken. Van Dam kreeg toestemming om de ereronde van Kuyt te filmen, van de eerste minuut tot de laatste. Alleen maar Kuyt, met al die supporters. Eén groot feest.
Dirk Kuyt had zijn belofte waargemaakt.
Klik hier voor KUYT op Uitzending Gemist.
