Rudolf Steiner. Meester of Messias?

Antroposofie is een interessante gedachtewereld met irritante uitwassen. Als geïnteresseerde denker heb ik me er, vind ik zelf, behoorlijk in verdiept. Vooral ook omdat de opkomst van de antroposofie samenvalt met een periode in de wereldgeschiedenis die me fascineert. De periode tussen half negentiende en half twintigste eeuw.

Vanaf mijn zestiende lees ik boeken over Madame de Blavatsky, grondlegger van de theosofie. Over Krishnamurti die in Nederland de Sterkampen met zijn aanwezigheid vereerde. Boeken als Waren de goden Kosmonauten? en nog veel meer ‘vage shit’. Ook in de biografie van Andreas Burnier valt veel te lezen over de zoektocht naar waarheid en houvast. Haar schoonvader Frederik Willem Zeylmans van Emmichoven was de eerste biograaf van Rudolf Steiner. Hij was betrokken bij de oprichting van de eerste Vrije School in Den Haag en de bouw van de Rudolf Steinerkliniek, tegenwoordig Rudolf Steiner Zorg.

Steiner vatte de weg van de antroposofie als volgt samen:

‘Antroposofie is een weg naar inzicht die het geestelijke in de mens met het geestelijke in de kosmos wil verbinden. Alleen diegene die in de antroposofie vindt waar hij vanuit zijn gemoed naar zoeken moet, kan haar waarde erkennen. Daarom kunnen antroposofen alleen mensen zijn die bepaalde vragen over het wezen van de mens en wereld even existentieel ervaren als zij honger en dorst ervaren.’

Mooie woorden toch? Daarom verheugde ik me enorm op de biografie van Rudolf Steiner. Stichter van een nieuwe cultuur, geschreven door Hans Stolp.

Waarom moet ik eerst meer dan de helft van het boek doorworstelen waarin Stolp omstandig uitlegt hoe belangrijk hij Steiner vindt en hoe hij zijn leven lang bezig is met de geschriften die Steiner ons naliet? Waarom moet mij eerst uitgelegd worden dat je pas echt begrijpt wat Steiner bedoelde en voorhad met de wereld als je beseft dat Steiner weinig minder dan een Messias was?

Zonder Steiner was de antroposofie er niet geweest, zonder zijn bevlogenheid en inzichten was het Goetheanum, een antroposofische cultuurtempel bij Bazel en vernoemd naar de grote dichter Johann Wolfgang von Goethe, nooit gebouwd. Dan hadden we misschien niet geweten hoe we biologisch dynamisch konden landbouwen, was de heilpedagogiek niet ontstaan of ontwikkeld. Het is indrukwekkend je te realiseren hoe een man een manier van leven en denken kan stimuleren die vijfennegentig jaar na zijn dood nog steeds voor heel veel mensen richting en houvast in het bestaan geeft. Maar dat wil ik toch wel erg graag zelf concluderen uit de feiten die ik in een biografie krijg opgediend.

Hans Stolp begint pas op pagina 145 met het hoofdstuk ‘De levensgang van Rudolf Steiner’. Blijkbaar bedacht de biograaf bij het schrijven dat de lezer eerst ‘uitgelegd’ moet krijgen wat het ‘evangelie’ van Steiner is en gaat het niet in de eerste plaats om de persoon zelf. Natuurlijk kun je in iedere biografie ook vaak de biograaf herkennen en lezen wat hem of haar zó fascineerde aan zijn of haar biografeling. In dit geval is de biograaf zelf zo sterk aanwezig dat er voor het leven en nieuwe inzichten over het leven van Rudolf Steiner te weinig ruimte is. Want echt nieuwe feiten of inzichten heb ik niet gevonden.

Het boek is verschenen bij uitgeverij Ankh Hermes, die zichzelf aanprijst als ‘pionier op het gebied van bewustwording, spiritualiteit, gezondheid en nieuwe wetenschap’. Op zichzelf allemaal mooie begrippen maar zodra iets of iemand zich gaat voorstaan op de wijsheid, wetenschap of kennis van een ander onder dat motto, springen bij mij de lichten op rood. Maar misschien dat u, geachte lezer, dat helemaal anders ziet. Ik zou zeggen, lees en oordeel zelf.

Rudolf Steiner. Stichter van een nieuwe cultuur
Hans Stolp
Uitgeverij Ankh Hermes
ISBN: 9789020216509
Verschenen in april 2020

Bestelinformatie